عوامل خطر سرطان پستان و پیشگیری از آن – خبرگزاری انکو | اخبار ایران و جهان

به خبرگزاری انکو خوشبختانه بیشتر عوامل خطری که سبب سرطان پستان می شوند قابل اصلاح هستند. حدود نیمی از موارد سرطان پستان در زنانی بروز می کنند که عامل خطر مشخصی به جز سن بالای ۴۰ سال ندارند.

عوامل خطر غیرقابل اصلاح

افزایش سن: با افزایش سن خطر ابتلاء به سرطان پستان افزایش می یابد. بیشتر موارد سرطان پستان در سن بالای ۵۰ سالگی بروز می کنند.سابقه خانوادگی و جهش های ژنی: سابقه خانوادگی مثبت خطر ابتلاء به سرطان پستان را افزایش می دهد. در ۲۰ تا ۳۰ درصد مبتلایان به سرطان پستان سابقه خانوادگی وجود دارد. در صورت وجود بیماری یک طرفه در یکی از بستگان درجه یک قبل از یائسگی خطر ابتلاء در کل زندگی فرد ۳۰ درصد است. گرفتاری دو طرفه پستان در مادر و یا خواهر قبل از یائسگی این خطر را تا ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش می دهد. علت افزایش خطر ژن های سرطان زای (اونکوژن های) ارثی است که با وراثت اتوزوم غالب به ارث می رسند. شایع ترین جهش ها حذف ژنی در BRCA1 BRCA2و PALB-2 است. در فرد حامل این جهش ها خطر ابتلاء به سرطان پستان ۴ درصد در سال و در طول زندگی ۳۵ تا ۸۵ درصد است. در این افراد خطر ابتلاء به سرطان پستان در سمت مقابل ۶۵ درصد است. در ۵۰ درصد موارد افراد مذکر حامل ژن هستند. در مردان حامل BRCA2 خطر سرطان پروستات و پستان افزایش می یابد.

مطالعات نشان می دهد که شاید فقط حدود ۱۰ درصد موارد سرطان پستان مرتبط با عوامل ارثی است و این ممکن است بعضی از زنان را وادار کند تا به روش های پیشگیری (برداشتن پستان ها) و بررسی های غربالگری اهمیت دهند.

سن قاعدگی کمتر از ۱۱ سال: شروع اولین قاعدگی در سنین پایین تر یک عامل خطر برای سرطان پستان است. در اولین قاعدگی در سن نوجوانی بافت پستان در معرض استروژن ها و دیگر هورمون ها قرار می گیرد و مواجهه با سطوح دائمی هورمونی افزایش می یابد. قاعدگی در دختران چاق و بی تحرک زودتر اتفاق می افتد. باید به نوجوانان و والدین آنان اهمیت فعالیت بدنی منظم و یک رژیم غذایی سالم را آموزش دهیم. به ازای هر سال قاعدگی زودرس خطر ۴ درصد افزایش می یابد.

سن یائسگی بالای ۵۴ سال: یائسگی در سن بالاتر با افزایش خطر سرطان پستان ارتباط دارد. توقف چرخه های قاعدگی منجر به کاهش سطوح هورمون های مترشحه داخلی و خاتمه تکثیر سلول های پستان که در طول سال های تولید مثلی دیده شده می گردد. خطر سرطان پستان به ازای هر سال تأخیر در یائسگی تا ۳ درصد افزایش می یابد.

قد: زنان قد بلند دارای افزایش خطر سرطان پستان هستند. قد در بالغین می تواند یک شاخص بارز برای میزان دریافت تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی باشد و رشد سریع با بلندی قد در ارتباط است که ممکن است منجر به افزایش خطر جهش سلولی و بالا رفتن خطر سرطان شود.

زمینه نژادی و قومی: زنان سفید پوست خطر بالاتری از سرطان پستان را نسبت به زنان آمریکایی آفریقایی تبار دارا هستند و زنان آسیایی تبار اسپانیایی تبار و بومی آمریکا به طور قابل ملاحظه ای خطر پایین تری را در مقایسه با دیگر گروه های نژادی و قومی دارند. مقدار زیاد تفاوت در خطر احتمالاً ناشی از تفاوت های اقتصادی اجتماعی (و الگوهای تولید مثلی) و هم چنین شیوه زندگی و عوامل محیطی است.

وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتر: خطر سرطان پستان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بهتر مرتبط است. زنان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بالاتر تمایل دارند که بارداری را دیرتر شروع کنند و بچه های کمتری داشته باشند که هر دو عامل به عنوان افزایش دهنده خطر سرطان پستان هستند.

سابقه هیپرپلازی (رشد بیش از حد سلول ها) در پستان: زنانی که از نظر بافت شناسی دارای یک سابقه قطعی بیماری خوش خیم پرولیفراتیو پستان هستند در معرض افزایش خطر ابتلاء به سرطان پستان قرار دارند. بیماری خوش خیم پرولیفراتیو یک تکثیر غیرعادی سلول ها در مجاری و لوبول های پستان را شامل می شود.

عوامل خطر قابل اصلاح

نمایه توده بدنی (BMI): ارتباط BMI با بروز سرطان پستان در سنین مختلف متفاوت است:افزایش دریافت کالری در کودکی و نوجوانی وزن بدن را افزایش می دهند که می تواند منجر به قاعدگی زودرس و افزایش قد در بزرگسالی شود که هر دو آن ها با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط هستند. در سنین باروری BMI پایین خطر سرطان پستان را افزایش می دهد.در سنین پس از یائسگی BMI بالا خطر سرطان پستان را افزایش می دهد.

یکی از بهترین روش ها برای جلوگیری از افزایش وزن افزایش فعالیت ورزشی است و همه افراد باید به تعادل در دریافت کالری غذایی با فعالیت ورزشی منظم توصیه شوند. اما به طور کلی تعادل در BMI (بین ۱۸ تا ۲۵) توصیه می شود و BMI پایین تر از حد طبیعی و به خصوص بالای ۳۰ خطر سرطان پستان را افزایش می دهد.

الکل: مصرف الکل حتی به مقدار کم خطر سرطان پستان را افزایش می دهد. با مصرف الکل سطوح استروژن های گردش خون بالا می رود. هم چنین الکل ممکن است خطر سرطان را با کاهش ذخایر فولات و ویتامین A بدن بالا ببرد. زنانی که الکل می نوشند باید به قطع مصرف الکل و مصرف روزانه مولتی ویتامین به همراه فولات توصیه شوند.

سن بالا در زمان اولین تولد: افرادی که تولد فرزند پس از ۳۵ سالگی دارند خطر بالاتری از سرطان پستان را نسبت به زنانی که زایمان زودتری دارند دارا هستند. اولین حاملگی منجر به تکثیر نامتمایز سلول های پستان و تغییرات دائمی بافت پستان جهت آماده شدن برای شیردهی می شود. در اولین حاملگی یک زن مسن تر احتمال بیشتری می رود که آسیب DNA زودتر اتفاق بیفتد. این DNAهای غیرعادی می توانند در طی رشد سریع سلولی دوره حاملگی همانند سازی شوند.

مواجهه با اشعه: مواجهه با اشعه در دوز بالا (برای درمان برخی بیماری ها مانند لنفوم) به خصوص اگر مواجهه در سنین جوانی باشد با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط است. قرارگیری در معرض دوز کم رادیوگرافی که برای ماموگرافی استفاده می گردد نمی تواند خطر سرطان پستان را افزایش دهد و یا این خطر قابل چشم پوشی است.

قرص های ضدبارداری خوراکی: ممکن است خطر سرطان پستان در زنانی که در حال حاضر از قرص های ضد بارداری خوراکی استفاده می کنند یا در طی ۱۰ سال گذشته از قرص های ضدبارداری خوراکی استفاده کرده اند اندکی بالاتر باشد. با این وجود ۱۰ سال یا بیشتر بعد از توقف مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی افزایش خطر سرطان پستان وجود ندارد. خطر قطعی سرطان پستان در سنین زیر ۴۵ سال پایین است. بنابراین حتی اگر یک افزایش خطر نسبی اندکی وجود داشته باشد موارد بسیار کمی از سرطان پستان با مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی در این گروه سنی ایجاد خواهد شد. برای خیلی از زنان مزایای استفاده از قرص های ضدبارداری خوراکی ممکن است بر خطرات آن برتری داشته باشد.

هورمون درمانی جایگزین HRT: مصرف کنندگان این هورمون ها که برای ۵ سال یا بیشتر هورمون های جایگزین را مصرف می کنند تقریباً یک خطر بالای ۵۰ درصد سرطان پستان را نسبت به زنانی که هیچ وقت از آن ها استفاده نکرده اند دارا هستند. استفاده طولانی مدت از هورمون خطر سرطان پستان را بالاتر می برد با این وجود بعد از قطع هورمون ها به نظر می رسد که احتمال خطر مانند کسی که هیچ وقت از آن ها استفاده نکرده است باشد. خطر سرطان پستان برای زنانی که استروژن و پروژسترون را با هم می خورند بیشتر است.

مصرف بالای چربی های اشباع شده: سنجش های بین المللی میزان بالاتری از سرطان پستان را در کشورهایی که میزان سرانه چربی دریافتی بیشتری دارند نشان داده است افرادی که کالری دریافتی بیشتری دارند سن شروع اولین قاعدگی در آن ها زودتر است و سن اولین زایمان دیرتر است که هر دو با افزایش خطر سرطان پستان همراه است.

تئوری های گوناگونی درباره علل سرطان پستان وجود دارد که متأسفانه سبب نگرانی غیر واقعی برای خیلی از زنان شده است. عوامل خطر پیشنهاد شده زیادی تحت مطالعه قرار گرفته اند اما هیچ تأثیری را بر روی خطر سرطان پستان نشان نداده اند. این موارد شامل استفاده از خوش بوکننده و ضد تعریق خوردن قهوه ایمپلنت های پستان سقط آلودگی های محیطی از قبیل پلی کلرینیتد بیفنل ها [1] (PCBS)و قرار گرفتن در مجاورت میدان های الکترومغناطیسی است.

شیوه های پیشگیری از سرطان پستان

بر مبنای عوامل خطری که در بالا گفته شد مهمترین توصیه های خود مراقبتی برای پیشگیری از سرطان پستان عبارتند از:

وزن متعادلی داشته باشید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ کرده نمک زده و آماده حاوی مواد نگهدارنده ترشی و کنسروها پرهیز کنید یا مصرف آنها را کاهش دهید.میوه سبزیجات غلات و گوشت ماهی را بیشتر مصرف کنید چرا که می توانند با افزایش سطح آنتی اکسیدان ها سبب کاهش بروز سرطان شوند.حداقل ۳۰ دقیقه در روز فعالیت ورزشی داشته باشید. از مصرف الکل و سیگار پرهیز کنید. در صورت دارا بودن فرزند شیرخوار شیردهی از پستان را مورد توجه قرار دهید. با پزشک خود درباره ی خطرات و مزایای مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی و مصرف هورمون های جایگزین یائسگی مشورت کنید.