مشارکت زنان در عرصه های مدیریتی و تصمیم گیری در ایران – خبرگزاری انکو | اخبار ایران و جهان

به گزارش خبرگزاری انکو، به نقل از ستاد حقوق بشر، ارتقای جایگاه و موقعیت زنان در نظام اداری و در عرصه های مدیریتی و تصمیم سازی، یکی از شاخص های مهم حقوق بشری در ارزیابی حمایت و ارتقای حقوق زنان به شمار می آید.

پس از انقلاب اسلامی ایران، با افزایش آگاهی و گسترش آموزش عالی برای زنان و ارتقا توانمندی های آنان، سهم زنان در مشارکت های سیاسی و اجتماعی تحول و توسعه گسترده ای یافت، به طوری که مشارکت سیاسی و حضور در مناصب تصمیم گیری توامان به عنوان حق و تکلیف برای زنان مورد شناسایی قرار گرفته است.

علاوه بر پرداختن به این مهم در قانون اساسی، اسناد بالادستی و سیاست های کلی نظام، رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز به کرات بر اهمیت حضور زنان در جامعه و مسیولیت های اجتماعی و نقش آفرینی این قشر مهم از جامعه تاکید فرموده اند. در دیدار اخیر معظم له با اقشار مختلف بانوان در دی ماه 1402، ایشان در این خصوص فرمودند: «حضور زنان در مشاغل مختلف مدیریتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هیچ محدودیتی ندارد و ملاک، شایسته سالاری است. در جایی مانند وزارت یا نمایندگی مجلس اگر بانوی مجرّب و کارآمد بهتر و شایسته تری وجود دارد، از نظر اسلام هیچ محدودیتی برای تصدّی او وجود ندارد».

قوانین و مقررات حمایت از مشارکت زنان در عرصه های مدیریتی و تصمیم گیری

قوانین و مقررات مصوب در کشورمان از جمله قانون اساسی، سیاست های کلی نظام اداری، ابلاغی مقام معظم رهبری سال 1389، منشور حقوق ومسولیت های زنان در جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1383، قانون مدیریت خدمات کشوری، مصوب 1386، سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، مصوب 1382، دستورالعمل شورای عالی اداری، مصوب 1396، منشور حقوق شهروندی، مصوب 1395، همگی بر حق مشارکت زنان در سیاستگذاری، قانونگذاری، مدیریت، اجرا و نظارت در عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، و رشد شخصیت و ارتقا جایگاه زنان در عرصه های مدیریتی و تصمیم گیری تاکید دارند.

وضعیت بکارگیری زنان در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران

بر اساس سالنامه آماری نظام اداری کشور آمار کل کارکنان رسمی، پیمانی، قرارداد کار معین و کارگری دستگاه های اجرایی کشور در پایان سال 1401، تعداد 2246397 نفر می باشد که از این تعداد 1247559 نفر معادل 56 درصد مرد و 998838 نفر معادل 44 درصد زن می باشند. بر این اساس، در نظام اداری ایران عدالت جنسیتی در استخدام و بکارگیری نیروی کار کاملاً مشهود است.

همچنین آمار کارکنان نظام اداری به تفکیک دستگاه اجرایی و جنسیت در پایان سال 1401، نشان می دهد که 45/90 درصد از شاغلین زن در قوه مجریه، 22/98 درصد در قوه قضاییه، 13/31 درصد در قوه مقننه و در نهادهای خارج از قوای سه گانه 17/81 درصد مشغول به فعالیت بوده اند.

وضعیت به کارگیری زنان در سطوح مدیریتی و تصمیم گیری نیز نشان از روند رشد انتصاب زنان در پست های مدیریتی کشورمان طی سال های اخیر دارد. بر این اساس، انتصاب زنان در مشاغل مدیریتی در سال 1402 نسبت به سال 1399 رشد بیش از دو برابری داشته است و از 19597 نفر در سال 1399، به 42396 نفر در سال 1402 رسیده است.

ارزیابی مشارکت زنان در جمهوری اسلامی ایران در سطوح مختلف مدیریتی

در این گزارش، مشارکت زنان در جمهوری اسلامی ایران در سطوح مدیریتی و در امور مختلف سیاسی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، رفاه و سلامت، اقتصادی و زیربنایی و حقوقی و قضایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. سطوح مدیریتی بررسی شده شامل مدیران سیاسی و مدیران حرفه ای به شرح ذیل است:

الف) مدیران سیاسی: به استناد ماده 71 قانون خدمات کشوری سمت های مدیریت سیاسی، مانند روسای سه قوه؛ معاون اول رییس جمهور و اعضای شورای نگهبان؛ وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و معاونین رییس جمهور؛ استانداران و سفرا و معاونین وزرا به عنوان مقام شناخته می شوند.

ب) مدیران حرفه ای (صف، عملیاتی، ستاد) شامل مدیران ارشد، میانی و پایه می شود.

در این گزارش معاونین وزرا، معاونین سازمان، مشاورین وزرا، مشاوران معاونین رییس جمهور، مشاوران رییس سازمان و همترازان آنان به عنوان مدیران ارشد، مدیران کل و معاونین، روسای مراکز، امور و هم ترازان آنان به عنوان مدیران میانی، و تمامی روسای ادارات و معاونین آنان، کارشناسان مسیول و همه هم ترازان آنان در گروه مدیران پایه، عملیاتی و کارشناسان مسوول محاسبه شدند.

مدیریت زنان در دستگاه های مرتبط با امور سیاسی

در این بخش وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در مجلس شورای اسلامی، معاونت امور مجلس رییس جمهور، وزارت کشور و وزارت امور خارجه، به عنوان دستگاه های مرتبط با امور سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است.

در مجلس شورای اسلامی تعداد مدیران سیاسی زن تا دی ماه 1402 به 16 نفر رسیده است و در معاونت امور مجلس رییس جمهور تعداد مدیران ارشد، مبانی، پایه و عملیاتی به 11 نفر، در وزارت امور خارجه تعداد مدیران سیاسی، ارشد، مبانی، پایه و عملیاتی به 26 نفر، در وزارت کشور تعداد مدیران زن به 402 نفر و در مجموع تعداد مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط، به 455 نفر رسیده است.

وضعیت انتصاب بانوان در سطوح مدیریتی در استانداری ها و سایر سازمان ها و نهادهای استانی

از جمله موارد حضور زنان در ساختار قدرت و مشارکت سیاسی می توان به انتصاب آنان به عنوان فرماندار، شهردار، بخشدار، مدیرکل امور بانوان استانداری ها و … اشاره کرد. مجموع تعداد بانوان انتصاب یافته در سطوح مدیریتی در پست های زیرمجموعه استانداری ها و سایر سازمان ها و نهادهای استانی به تفکیک استان ها تا آبان ماه 1402، به 7511 نفر رسیده و مجموع تعداد بانوان در سطوح مدیریتی در وزارت کشور و استانداری های سراسر کشور تا آبان ماه 1402، به 402 رسیده است.

مدیریت زنان در دستگاه های مرتبط با امور علمی، فرهنگی و اجتماعی

در این بخش، وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط با امور علمی، فرهنگی و اجتماعی یعنی سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان صدا و سیما، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت ورزش و جوانان، معاونت رییس جمهور در امور زنان و خانواده، سازمان نهضت سوادآموزی، سازمان فنی و حرفه ای، بنیاد شهید و امور ایثارگران، جمعیت هلال احمر کشور، کمیته امداد امام خمینی (ره)، شهرداری تهران، سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، سازمان ثبت احوال کشور، معاونت علمی و فناوری رییس جمهور و بنیاد ملی نخبگان و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد بررسی قرار گرفته است که در مجموع تعداد مدیران زن در دستگاه های فوق به 6171 نفر رسیده است.

بر اساس این گزارش، تعداد 480 هزار زن فرهنگی شاغل در حوزه های مختلف در وزارت آموزش و پرورش مشغول به کارند که از این میزان، 32 هزار نفر در سطوح مختلف مدیریتی مدارس مشغول به فعالیت هستند. این آمار، در آمار کل مدیریتی زنان لحاظ نشده است.

مدیریت زنان در دستگاه های مرتبط با امور رفاه و سلامت

در این بخش، وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط با امور رفاه و سلامت، یعنی سازمان تامین اجتماعی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان انتقال خون، سازمان بهزیستی کشور، سازمان دامپزشکی کشور و سازمان حفاظت محیط زیست مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد مدیران زن انتصابی در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط با امور رفاه و سلامت تا دی ماه 1402، به تعداد 16283 نفر رسیده است که در جدول زیر به تفکیک دستگاه ها نمایش داده شده است.

مدیریت زنان در دستگاه های مرتبط با امور اقتصادی و زیربنایی

وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط با امور اقتصادی و زیربنایی، یعنی سازمان برنامه و بودجه کشور، سازمان انرژی اتمی ایران، سازمان ملی استاندارد ایران، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، وزارت نیرو، وزارت راه، مسکن و شهرسازی، بانک کشاورزی، سازمان ملی بهره وری، مرکز آمار ایران، دیوان محاسبات کشور، سازمان انرژی اتمی ایران، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پست بانک، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت اجرایی رییس جمهور و سازمان امور اداری و استخدامی کشور مورد بررسی قرار گرفته است. مجموع تعداد مدیران انتصابی زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط با امور اقتصادی و زیربنایی تا دی ماه 1402، به 13015 نفر رسیده است.

مدیریت زنان در دستگاه های مرتبط با امور حقوقی و قضایی

وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط با امور حقوقی و قضایی، یعنی در قوه قضاییه و دادگستری های سراسر کشور، وزارت دادگستری، دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور، سازمان پزشکی قانونی، سازمان قضایی نیروهای مسلح، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و ستاد مبارزه با مواد مخدر مورد بررسی قرار گرفته است. مجموع تعداد مدیران انتصابی زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه های مرتبط با امور حقوقی و قضایی تا دی ماه 1402، به 6471 نفر رسیده است که در جدول زیر این تعداد به تفکیک نمایش داده شده است.