نمونه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت: راهنمای جامع تنظیم و مراحل دریافت گواهی

اگه خدای نکرده یکی از عزیزانتون فوت کنه و بخواین امور مربوط به اموالش رو سر و سامون بدید، اولین قدمی که باید بردارید گرفتن گواهی حصر وراثت هست. این گواهی در واقع یک سند رسمی و قانونیه که مشخص می کنه متوفی چند تا وارث داره، اسمشون چیه، نسبتشون با اون مرحوم چی بوده و سهم هر کدومشون از دارایی ها چقدره. بدون این گواهی، خیلی از کارهای مربوط به متوفی مثل انتقال سند ملک، برداشت از حساب بانکی یا دریافت حقوق بازنشستگی عملاً ممکن نیست. پس اگه دنبال یک راهنمای کامل برای تنظیم و ثبت این دادخواست هستید، جای درستی اومدید.

گواهی حصر وراثت چیه و چرا برای هر وارث ضروریه؟

احتمالاً برای خیلی ها این سوال پیش میاد که اصلاً گواهی حصر وراثت یعنی چی و چرا اینقدر مهمه؟ اجازه بدید خیلی خودمونی براتون بگم. وقتی یکی از عزیزان ما فوت می کنه، یه سری اموال و دارایی (که بهش میگن ترکه یا ماترک) از خودش به جا میذاره. برای اینکه این دارایی ها به صورت قانونی بین ورثه تقسیم بشه و خدای نکرده مشکلی پیش نیاد، باید یه مدرک رسمی باشه که نشون بده ورثه واقعی کی هستن. این مدرک همون گواهی حصر وراثت هست.

در واقع این گواهی مثل یک شناسنامه برای وراث متوفی عمل می کنه. توش دقیقاً اسم تک تک کسانی که از متوفی ارث می برن نوشته شده، نسبت اونها با متوفی مشخص شده (مثلاً همسر، فرزند، پدر، مادر) و حتی مشخص میشه سهم هر کدوم چقدره. بدون این برگه، محاله بتونید کارهای زیر رو انجام بدید:

• انتقال قانونی اموال و دارایی های متوفی؛ مثلاً اگه خونه، ماشین، سهام یا هر چیز دیگه ای به نام متوفی بوده، بدون این گواهی نمیشه اون رو به اسم ورثه زد.
• برداشت از حساب های بانکی متوفی؛ بانک ها تا این گواهی رو نبینن، اجازه برداشت از حساب رو نمیدن.
• دریافت حقوق بازنشستگی، مستمری و بیمه عمر؛ اگه متوفی مستمری بگیر بوده یا بیمه عمر داشته، برای دریافت این مبالغ حتماً باید گواهی حصر وراثت رو ارائه کنید.
• تعیین تکلیف بدهی ها و مطالبات متوفی؛ اگه متوفی به کسی بدهکار بوده یا از کسی طلب داشته، این گواهی به روشن شدن تکلیف اونها هم کمک می کنه.
• و از همه مهم تر، جلوگیری از اختلافات احتمالی بین وراث؛ وقتی همه چیز شفاف و قانونی باشه، کمتر پیش میاد که سر تقسیم ارث دعوا و دلخوری پیش بیاد.

حالا شاید بپرسید حصر وراثت محدود و نامحدود دیگه چیه؟ این خودش یه داستان دیگه است که جلوتر بهش می رسیم، ولی همین قدر بدونید که اگه ارزش کل دارایی های متوفی کم باشه (زیر ۵۰ میلیون تومان در حال حاضر)، نیازی به آگهی تو روزنامه ندارید و بهش میگن حصر وراثت محدود. ولی اگه دارایی بیشتر از این حرفا باشه، باید درخواست حصر وراثت نامحدود بدید که مراحلش یه خورده طولانی تره.

مرجع صالح و مراحل اولیه ثبت دادخواست انحصار وراثت

خب، تا اینجا فهمیدیم که گواهی حصر وراثت چقدر واجبه. حالا سوال اینه که اصلاً برای گرفتنش باید کجا بریم و از کجا شروع کنیم؟ اینجا دیگه پای مراجع قانونی میاد وسط که اونقدرها هم که فکر می کنید پیچیده نیست.

شورای حل اختلاف، خانه آخر متوفی

اولین و مهم ترین جایی که باید دادخواست صدور گواهی حصر وراثت رو بهش تقدیم کنید، شورای حل اختلاف هست. اما نه هر شورای حل اختلافی! شما باید به شورای حل اختلافی مراجعه کنید که در محدوده آخرین محل اقامت متوفی قرار داره. یعنی اگه خدای نکرده پدرتون تو تهران زندگی می کرده، شما باید به شورای حل اختلاف همون منطقه در تهران مراجعه کنید، نه شهر دیگه ای که شما اونجا زندگی می کنید. این نکته خیلی مهمه چون اگه اشتباهی به شورای حل اختلاف دیگه ای مراجعه کنید، پرونده تون ارجاع داده میشه به محل صحیح که باعث میشه کلی وقتتون گرفته بشه.

نقش دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

در گذشته برای ثبت دادخواست باید مستقیم به دادگاه یا شورای حل اختلاف می رفتید، اما الان دیگه بیشتر کارها از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام میشه. این دفاتر مثل درگاه ورودی پرونده های حقوقی هستن. شما با مدارک کامل به یکی از این دفاتر مراجعه می کنید، کارمند دفتر دادخواست شما رو ثبت سیستم می کنه و بعدش پرونده به صورت الکترونیکی برای شورای حل اختلاف صالح فرستاده میشه. اینجوری هم کارها سریع تر پیش میره و هم لازم نیست تو شلوغی دادگاه ها وقت بگذرونید.

تفاوت حصر وراثت محدود و نامحدود

همونطور که بالا هم گفتم، حصر وراثت دو نوع داره: محدود و نامحدود. تفاوت اصلی شون اینه:

حصر وراثت محدود: اگه ارزش کل دارایی های متوفی (منهای بدهی ها) کمتر از 50 میلیون تومان باشه، دادخواست شما از نوع محدوده. تو این حالت دیگه لازم نیست آگهی تو روزنامه کثیرالانتشار چاپ بشه و روند صدور گواهی خیلی سریع تر و کم هزینه تره.

حصر وراثت نامحدود: اگه ارزش کل دارایی های متوفی 50 میلیون تومان یا بیشتر باشه (خصوصاً اگه اموال غیرمنقول مثل ملک و زمین داره)، باید درخواست حصر وراثت نامحدود بدید. تو این حالت، شورای حل اختلاف بعد از بررسی اولیه، دستور میده که یک آگهی تو یکی از روزنامه های کثیرالانتشار منتشر بشه. هدف از این آگهی اینه که اگه کسی از وجود متوفی یا وراث بی خبر بوده، یا اگه طلبکاری هست که می خواد ادعایی مطرح کنه، مطلع بشه و ظرف یک ماه اعتراض کنه. بعد از گذشت این یک ماه و نبودن اعتراض، گواهی صادر میشه.

آشنایی با سامانه ثنا

شاید براتون سوال باشه که این سامانه ثنا دیگه چیه؟ خوبه بدونید که برای هرگونه اقدام قضایی تو ایران، حتماً باید تو سامانه ابلاغ ثنا ثبت نام کرده باشید. این سامانه به شما این امکان رو میده که ابلاغیه های قضایی رو به صورت الکترونیکی دریافت کنید و لازم نباشه هر بار پستچی ابلاغیه بیاره در خونه. پس قبل از اینکه برای ثبت دادخواست برید، حتماً تو یکی از دفاتر خدمات قضایی یا به صورت آنلاین تو سامانه ثنا ثبت نام کنید. بدون ثبت نام تو ثنا، پرونده شما عملاً پیش نمیره!

یادتون باشه که دقت در انتخاب مرجع صالح و انجام صحیح مراحل اولیه، جلوی کلی دردسر و اتلاف وقت رو می گیره. یک اشتباه کوچیک می تونه فرآیند رو ماه ها طولانی تر کنه.

مدارک لازم برای دادخواست صدور گواهی حصر وراثت (چک لیست کامل)

رسیدیم به یکی از مهم ترین بخش ها: مدارک لازم. باور کنید یا نه، جمع آوری دقیق و درست این مدارک نصف راهه! اگه مدارکتون کامل نباشه، پرونده تون هی عقب میفته و اعصابتون خرد میشه. پس بیایید یه چک لیست دقیق داشته باشیم که چیزی از قلم نیفته:

1. گواهی فوت متوفی: این اولین و مهم ترین مدرکه. همون برگه فوت که از اداره ثبت احوال صادر میشه. باید اصل یا کپی برابر اصلش رو داشته باشید.
2. شناسنامه و کارت ملی متوفی: کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی رو هم لازمه که ارائه بدید.
3. شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث: این یکی خیلی مهمه! باید اصل و کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی تک تک کسانی که وارث متوفی هستن رو جمع آوری کنید. تأکید می کنم تمامی وراث، حتی اگه یه نفرتون داره این کار رو انجام میده، مدارک بقیه هم نیازه.
4. سند ازدواج دائم (در صورت وجود همسر): اگه متوفی همسر دائمی داشته، کپی برابر اصل سند ازدواجش هم جزء مدارک ضروریه.
5. استشهادیه محضری: این یه فرم خاصه که باید سه نفر از کسانی که متوفی و وراث رو می شناسن (نباید از وراث باشن) اون رو امضا کنن و بعدش باید ببرید محضر (دفتر اسناد رسمی) تا گواهی امضا بشه. محضر هم باید تأیید کنه که شهود امضا کردن و هویتشون درسته. این برگه نشون میده که متوفی غیر از این ورثه ای که شما معرفی کردید، وارث دیگه ای نداره.
6. گواهی مالیات بر ارث: خب، این بخش از سال 1395 یه تغییر اساسی کرده. قبل از سال 95، برای صدور گواهی حصر وراثت حتماً باید گواهی پرداخت مالیات بر ارث رو می گرفتید. اما از تاریخ 1395/01/01 به بعد، دیگه لازم نیست اول مالیات بر ارث رو پرداخت کنید و گواهیش رو بیارید تا گواهی حصر وراثت صادر بشه. یعنی اول می تونید گواهی حصر وراثت رو بگیرید و بعد برید سراغ مالیات بر ارث. اما حواستون باشه که برای انتقال و ثبت نهایی دارایی ها به نام ورثه، همچنان پرداخت مالیات بر ارث ضروریه. پس فعلاً برای صدور گواهی حصر وراثت نیاز نیست، ولی در مراحل بعدی کارتون بهش می خوره.
7. فیش پرداخت هزینه دادرسی: برای ثبت هر دادخواستی، باید یه مبلغی رو به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کنید. این مبلغ رو تو همون دفاتر خدمات الکترونیک قضایی بهتون میگن و اونجا می تونید پرداختش کنید.
8. سایر مدارک احتمالی:
   • قیم نامه: اگه بین وراث، فرزند صغیر یا فرد محجوری هست، باید قیم نامه رسمی اونها رو هم ارائه بدید.
   • وکالت نامه وکیل: اگه کارها رو از طریق وکیل دنبال می کنید، وکالت نامه وکیل هم لازمه.
   • گواهی ولادت: برای ورثه خردسال ممکنه گواهی ولادت هم بخوان.

نکته حیاتی: حتماً حتماً از همه مدارکی که اصلشون رو دارید، کپی بگیرید و اون کپی ها رو برابر اصل کنید. معمولاً همون دفاتر خدمات قضایی این کار رو انجام میدن. اصل مدارک رو هم همیشه پیش خودتون نگه دارید و فقط برای برابر اصل کردن یا ارائه در مواقع لزوم به همراه داشته باشید.

راهنمای گام به گام تنظیم دادخواست صدور گواهی حصر وراثت

حالا که مدارک رو جمع کردید و می دونید باید کجا برید، نوبت به تنظیم خود دادخواست می رسه. تنظیم دادخواست شاید در نگاه اول پیچیده به نظر بیاد، ولی اگه مرحله به مرحله جلو بریم، خیلی هم راحته. دادخواست یه فرم مشخص داره که باید بخش های مختلفش رو پر کنید.

عنوان دادخواست: مشخص و واضح

این بخش خیلی ساده است. بالای فرم دادخواست باید بنویسید: تقاضای صدور گواهی حصر وراثت. اگه می دونید محدوده یا نامحدود هم می تونید جلوش بنویسید (مثلاً: تقاضای صدور گواهی حصر وراثت نامحدود).

خواهان: کسی که درخواست میده

خواهان یعنی کسی که درخواست رو به دادگاه یا شورا میده. چه کسی می تونه خواهان باشه؟

• یکی از وراث (که معمولاً هم همینطوره)
• طلبکار متوفی (اگه متوفی به کسی بدهکار بوده و طلبکار می خواد طلبش رو از ترکه وصول کنه)
• موصی له (کسی که متوفی تو وصیت نامه اش چیزی بهش بخشیده)
• وصی (کسی که متوفی اون رو برای اداره اموالش تعیین کرده)
• وکیل (به وکالت از هر یک از افراد بالا)

تو این قسمت باید مشخصات دقیق خواهان رو بنویسید: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل و شماره تماس.

خوانده: سایر وراث

خوانده یعنی کسی که دعوا یا درخواست علیه اون مطرح میشه. تو بحث حصر وراثت، سایر وراث متوفی به عنوان خوانده قرار می گیرن. حتی اگه با هم توافق کامل دارید و هیچ اختلافی نیست، باید اسم همه وراث دیگه رو به عنوان خوانده تو دادخواست بنویسید. مشخصات خواندگان هم دقیقاً مثل خواهان باید ذکر بشه: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و آدرس کامل.

خواسته: چی می خوایم؟

تو این قسمت خیلی واضح و مشخص بنویسید: تقاضای صدور گواهی حصر وراثت. اگه محدوده یا نامحدود هم بود، می تونید اینجا اضافه کنید.

دلایل و منضمات دادخواست: مدارکمون رو لیست کنیم

اینجا جاییه که باید لیستی از تمام مدارکی که بالا گفتیم رو ارائه بدید. مثل:

1. گواهی فوت متوفی
2. شناسنامه و کارت ملی متوفی (کپی برابر اصل)
3. شناسنامه و کارت ملی وراث (کپی برابر اصل)
4. سند ازدواج دائم (کپی برابر اصل، در صورت وجود)
5. استشهادیه محضری
6. و… (هر مدرک دیگری که پیوست کرده اید)

شرح دادخواست: قصه رو تعریف کنیم

این بخش، مهم ترین و اصلی ترین قسمت دادخواست شماست. اینجا باید داستان رو برای شورای حل اختلاف تعریف کنید. با یه سلام و احترام رسمی شروع کنید و اطلاعات رو به ترتیب زیر بنویسید:

• احترام به ریاست محترم شورای حل اختلاف: مثلاً با سلام و احترام، ریاست محترم شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهر]…
• مشخصات متوفی: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، تاریخ فوت، محل فوت و آخرین اقامتگاه متوفی رو دقیقاً ذکر کنید. (مذهب متوفی رو هم میشه نوشت، خصوصاً اگه متوفی از اقلیت های دینی باشه).
• مشخصات کامل وراث حین الفوت: یعنی کسانی که موقع فوت متوفی زنده بودن و وارثش محسوب میشن. این لیست رو باید با دقت خیلی بالا و به ترتیب اولویت ارث (همسر، فرزندان، پدر و مادر و…) بنویسید. برای هر وارث: نام و نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، نسبت با متوفی (مثلاً همسر، فرزند، پدر و…) و دین و مذهب (در صورت لزوم).
• تأکید بر عدم وجود سایر ورثه: این جمله خیلی مهمه: متوفی ورثه دیگری غیر از موارد فوق ندارد. این نشون میده که شما همه وراث رو معرفی کردید و استشهادیه هم این موضوع رو تأیید می کنه.
• درخواست پایانی: با یک جمله مشخص، درخواستتون رو نهایی کنید. مثلاً لذا با توجه به مراتب فوق و ضمائم پیوست، تقاضای صدور گواهی حصر وراثت مورد استدعاست.

حواستون باشه که لحن اینجا باید رسمی باشه، چون دارید با یک مرجع قضایی صحبت می کنید. هرچند مقاله ما محاوره ایه، اما تو خود دادخواست باید زبان حقوقی رو رعایت کنید.

نمونه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت (متن آماده و قابل تکمیل)

خب، می رسیم به بخش هیجان انگیز ماجرا! اینجا دو نمونه دادخواست آماده براتون میذارم که می تونید با پر کردن جاهای خالیش، دادخواست خودتون رو تنظیم کنید. یادتون باشه که اینها فقط نمونه هستن و باید با دقت بالا و با توجه به شرایط خاص خودتون تکمیل بشن. هر اشتباهی ممکنه فرآیند رو به تاخیر بندازه.

نمونه 1: دادخواست حصر وراثت محدود (برای اموال کم و وراث مشخص)

به نام خدا

ریاست محترم شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهرستان محل اقامت متوفی]

با سلام و احترام؛

موضوع: تقاضای صدور گواهی حصر وراثت محدود

خواهان:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
• نام پدر: [نام پدر خواهان]
• کد ملی: [کد ملی خواهان]
• آدرس کامل: [آدرس دقیق خواهان]
• شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خواندگان:

سایر ورثه به شرح ذیل:

1. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 1]، نام پدر: [نام پدر وارث 1]، کد ملی: [کد ملی وارث 1]، آدرس کامل: [آدرس دقیق وارث 1]
2. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 2]، نام پدر: [نام پدر وارث 2]، کد ملی: [کد ملی وارث 2]، آدرس کامل: [آدرس دقیق وارث 2]
3. [و به همین ترتیب برای تمامی وراث دیگر]

خواسته: تقاضای صدور گواهی حصر وراثت محدود

دلایل و منضمات دادخواست:

1. گواهی فوت شماره [شماره گواهی فوت]
2. تصویر مصدق شناسنامه متوفی
3. تصویر مصدق کارت ملی متوفی
4. تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان
5. تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواندگان
6. تصویر مصدق سند ازدواج (در صورت وجود همسر دائمی)
7. استشهادیه محضری (به پیوست)
8. رسید پرداخت هزینه دادرسی

شرح دادخواست:

احتراما به استحضار می رساند؛ شادروان [نام کامل متوفی] فرزند [نام پدر متوفی]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه متوفی] و کد ملی [کد ملی متوفی] که متولد [تاریخ تولد متوفی] می باشند، در تاریخ [تاریخ فوت] در محل اقامت دائمی خود واقع در [آخرین محل اقامت متوفی] وفات یافته اند. ایشان پیرو مذهب [مذهب متوفی] بوده اند.

ورثه حین الفوت آن مرحوم/مرحومه به شرح ذیل می باشند:

1. [نام و نام خانوادگی وارث 1] فرزند [نام پدر وارث 1]، متولد [تاریخ تولد وارث 1]، کد ملی [کد ملی وارث 1]، به نسبت [نسبت با متوفی، مثال: همسر دائمی]
2. [نام و نام خانوادگی وارث 2] فرزند [نام پدر وارث 2]، متولد [تاریخ تولد وارث 2]، کد ملی [کد ملی وارث 2]، به نسبت [نسبت با متوفی، مثال: فرزند]
3. [و به همین ترتیب برای تمامی وراث دیگر، با ذکر نسبت دقیق و شرعی]

شایان ذکر است که متوفی ورثه دیگری غیر از موارد فوق الذکر ندارد و ارزش تقریبی ماترک متوفی نیز کمتر از 50 میلیون تومان می باشد. لذا با عنایت به مراتب فوق و پیوست بودن کلیه مدارک مثبته، از آن شورای محترم تقاضای رسیدگی و صدور گواهی حصر وراثت محدود مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

نام و نام خانوادگی خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]

تاریخ: [تاریخ تنظیم دادخواست]

امضا: [امضای خواهان]

نمونه 2: دادخواست حصر وراثت نامحدود (برای اموال زیاد و غیرمنقول)

به نام خدا

ریاست محترم شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهرستان محل اقامت متوفی]

با سلام و احترام؛

موضوع: تقاضای صدور گواهی حصر وراثت نامحدود

خواهان:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
• نام پدر: [نام پدر خواهان]
• کد ملی: [کد ملی خواهان]
• آدرس کامل: [آدرس دقیق خواهان]
• شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خواندگان:

سایر ورثه به شرح ذیل:

1. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 1]، نام پدر: [نام پدر وارث 1]، کد ملی: [کد ملی وارث 1]، آدرس کامل: [آدرس دقیق وارث 1]
2. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 2]، نام پدر: [نام پدر وارث 2]، کد ملی: [کد ملی وارث 2]، آدرس کامل: [آدرس دقیق وارث 2]
3. [و به همین ترتیب برای تمامی وراث دیگر]

خواسته: تقاضای صدور گواهی حصر وراثت نامحدود و دستور انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار

دلایل و منضمات دادخواست:

1. گواهی فوت شماره [شماره گواهی فوت]
2. تصویر مصدق شناسنامه متوفی
3. تصویر مصدق کارت ملی متوفی
4. تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان
5. تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواندگان
6. تصویر مصدق سند ازدواج (در صورت وجود همسر دائمی)
7. استشهادیه محضری (به پیوست)
8. رسید پرداخت هزینه دادرسی
9. [در صورت وجود ورثه صغیر یا محجور: تصویر مصدق قیم نامه]

شرح دادخواست:

احتراما به استحضار می رساند؛ شادروان [نام کامل متوفی] فرزند [نام پدر متوفی]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه متوفی] و کد ملی [کد ملی متوفی] که متولد [تاریخ تولد متوفی] می باشند، در تاریخ [تاریخ فوت] در محل اقامت دائمی خود واقع در [آخرین محل اقامت متوفی] وفات یافته اند. ایشان پیرو مذهب [مذهب متوفی] بوده اند.

ورثه حین الفوت آن مرحوم/مرحومه به شرح ذیل می باشند:

1. [نام و نام خانوادگی وارث 1] فرزند [نام پدر وارث 1]، متولد [تاریخ تولد وارث 1]، کد ملی [کد ملی وارث 1]، به نسبت [نسبت با متوفی، مثال: همسر دائمی]
2. [نام و نام خانوادگی وارث 2] فرزند [نام پدر وارث 2]، متولد [تاریخ تولد وارث 2]، کد ملی [کد ملی وارث 2]، به نسبت [نسبت با متوفی، مثال: فرزند]
3. [و به همین ترتیب برای تمامی وراث دیگر، با ذکر نسبت دقیق و شرعی]

شایان ذکر است که متوفی ورثه دیگری غیر از موارد فوق الذکر ندارد و از آنجا که ارزش تقریبی ماترک متوفی بیش از 50 میلیون تومان بوده و شامل [مثال: ملک، خودرو و…] می باشد، از آن شورای محترم تقاضای رسیدگی و صدور گواهی حصر وراثت نامحدود و نیز دستور انتشار آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار جهت طی مراحل قانونی، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

نام و نام خانوادگی خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]

تاریخ: [تاریخ تنظیم دادخواست]

امضا: [امضای خواهان]

راهنمای تکمیل:

همونطور که دیدید، جاهای خالی زیادی تو نمونه ها وجود داره. باید با دقت هر کدوم رو پر کنید. حواستون باشه که:همه اطلاعات باید دقیق و مطابق با مدارک رسمی باشن. حتی یک غلط املایی کوچیک هم می تونه پرونده رو به مشکل بندازه. اگه تو پر کردن هر قسمتی شک داشتید، حتماً از یک وکیل یا کارشناس حقوقی سوال کنید.

بعد از ثبت دادخواست تا دریافت گواهی چه اتفاقی می افته؟

خب، دادخواست رو تنظیم کردیم و بردیم دفتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبتش کردیم. حالا دیگه کار ما تموم شده؟ نه! تازه کار اصلی شروع میشه. بیاید ببینیم بعد از این مراحل، قراره چه اتفاقاتی بیفته تا بالاخره گواهی حصر وراثت دستمون بیاد:

بررسی اولیه توسط دفاتر خدمات قضایی و ارسال به شورای حل اختلاف

اولین قدم اینه که دفاتر خدمات قضایی، مدارک و دادخواست شما رو یه بررسی اولیه می کنن. اگه همه چیز اوکی باشه و مدارک کامل باشن، پرونده رو به صورت الکترونیکی برای شورای حل اختلاف صالح (همون شورایی که تو محدوده آخرین محل اقامت متوفی هست) می فرستن. یه برگه بهتون میدن که توش شماره پرونده و شعبه مربوطه ذکر شده. این شماره رو خوب نگه دارید چون برای پیگیری پرونده بهش نیاز دارید.

رسیدگی در شورای حل اختلاف (ارجاع به شعبه مربوطه)

وقتی پرونده به شورای حل اختلاف رسید، به یکی از شعبه های مربوطه ارجاع داده میشه. حالا اون شعبه پرونده رو بررسی می کنه و بسته به اینکه دادخواست شما محدود باشه یا نامحدود، مراحل بعدی متفاوت میشه:

برای حصر وراثت محدود:

اگه دادخواست شما برای حصر وراثت محدوده (یعنی ارزش اموال متوفی کمتر از 50 میلیون تومانه)، دیگه نیازی به انتشار آگهی تو روزنامه نیست. شورا مدارک رو بررسی می کنه، از اداره ثبت احوال و اداره ثبت اسناد استعلام می گیره و اگه همه چیز درست باشه و مشکلی نباشه، گواهی حصر وراثت رو صادر می کنه. این فرآیند معمولاً سریع تر طی میشه.

برای حصر وراثت نامحدود:

اگه دادخواست شما برای حصر وراثت نامحدوده (یعنی ارزش اموال متوفی 50 میلیون تومان یا بیشتره و اموال غیرمنقول داره)، شورای حل اختلاف دستور انتشار یک آگهی در روزنامه کثیرالانتشار رو صادر می کنه. هدف از این آگهی چیه؟ همونطور که قبلاً گفتیم، این آگهی منتشر میشه تا اگه کسی از وجود متوفی یا وراث خبر نداره، یا اگه طلبکاری از متوفی هست، مطلع بشه و ظرف مدت یک ماه اعتراض خودش رو اعلام کنه. شما باید خودتون هزینه این آگهی رو پرداخت کنید و بعد از انتشار، نسخه ای از روزنامه رو به شورای حل اختلاف تحویل بدید. بعد از گذشت یک ماه از تاریخ انتشار آگهی و در صورتی که هیچ اعتراضی به وراثت متوفی نشده باشه، شورای حل اختلاف مراحل صدور گواهی رو ادامه میده.

زمان انتظار و پیگیری پرونده

مدت زمان صدور گواهی حصر وراثت می تونه متفاوت باشه. برای حصر وراثت محدود ممکنه حدود 1 تا 2 ماه طول بکشه، اما برای حصر وراثت نامحدود به خاطر اون یک ماه مهلت آگهی، معمولاً 2 تا 3 ماه یا حتی بیشتر زمان می بره. عوامل مختلفی مثل شلوغی شعب، کامل بودن مدارک شما و سرعت پاسخگویی استعلام ها می تونه روی این زمان تأثیر بذاره.

برای پیگیری پرونده، می تونید به صورت آنلاین از طریق سامانه ثنا یا سامانه عدل ایران با وارد کردن شماره پرونده، وضعیت پرونده تون رو چک کنید. همچنین می تونید با شعبه مربوطه تو شورای حل اختلاف تماس بگیرید یا به صورت حضوری مراجعه کنید، البته مراجعه حضوری معمولاً آخرین راهه.

صدور گواهی حصر وراثت و نحوه دریافت آن

بالاخره بعد از طی شدن همه این مراحل، اگه مشکلی نباشه، شورای حل اختلاف گواهی حصر وراثت رو صادر می کنه. شما می تونید این گواهی رو از همون شعبه ای که پرونده تون توش رسیدگی شده، دریافت کنید. این گواهی معمولاً به تعداد وراث صادر میشه و هر ورثه می تونه نسخه خودش رو دریافت کنه.

نکات حقوقی مهم و سوالات متداول (FAQ)

تا اینجا حسابی با جزئیات دادخواست حصر وراثت آشنا شدید. اما خب همیشه یه سری نکات و سوالات ریز وجود داره که ممکنه ذهن آدم رو درگیر کنه. تو این بخش سعی می کنم به چند تا از رایج ترین سوالات جواب بدم و چند تا نکته حقوقی مهم دیگه رو هم باهاتون در میون بذارم.

تفاوت حصر وراثت محدود و نامحدود چیه؟

این سوال خیلی رایجه و راستش رو بخواهید، تفاوت اصلی شون تو مبلغ دارایی متوفی و نیاز به آگهی تو روزنامه ست. اینجا تو یه جدول براتون مقایسه کردم تا قضیه روشن تر بشه:

ویژگی	حصر وراثت محدود	حصر وراثت نامحدود
ارزش دارایی متوفی	کمتر از ۵۰ میلیون تومان	۵۰ میلیون تومان و بیشتر
نیاز به انتشار آگهی	خیر، نیازی به آگهی در روزنامه نیست	بله، باید آگهی در روزنامه کثیرالانتشار منتشر شود
مدت زمان صدور	معمولاً ۱ تا ۲ ماه	معمولاً ۲ تا ۳ ماه (به دلیل مهلت ۱ ماهه آگهی)
پیچیدگی فرآیند	ساده تر و سریع تر	کمی پیچیده تر و زمان برتر

چقدر طول می کشه تا گواهی صادر بشه؟

همونطور که بالا هم گفتم، زمان صدور گواهی حصر وراثت بستگی به چند تا عامل داره. اگه دادخواست شما محدوده و مدارکتون کامله، ممکنه تو یه ماه تا چهل روز هم کارتون راه بیفته. اما اگه نامحدوده، اون یک ماه مهلت آگهی رو هم باید بهش اضافه کنید که میشه حدود دو تا سه ماه. شلوغی شورای حل اختلاف، سرعت استعلامات از ثبت احوال و اداره دارایی هم روی این زمان تاثیرگذاره.

آیا وکیل گرفتن الزامیه؟

ببینید، از نظر قانونی الزامی نیست که برای گرفتن گواهی حصر وراثت حتماً وکیل بگیرید. اگه وراث با هم مشکلی ندارن، مدارک کامله و پرونده ساده است، خودتون هم می تونید این کار رو انجام بدید. اما اگه اوضاع یه خورده پیچیده است، مثلاً:

• بین وراث اختلاف جدی وجود داره.
• یکی از وراث خارج از کشوره یا دسترسی بهش سخته.
• متوفی بدهی های زیادی داره یا طلبکاران متعددی داره.
• اموال متوفی پیچیده است (مثلاً شرکت، سهام خاص و…).

تو اینجور مواقع، کمک گرفتن از یه وکیل متخصص نه تنها توصیه میشه، بلکه ضروریه. وکیل می تونه فرآیند رو براتون راحت تر، سریع تر و کم دردسرتر کنه و از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنه.

هزینه های این کار چقدره؟

هزینه های حصر وراثت شامل چند بخش میشه:

• هزینه دادرسی: این مبلغ تو دفاتر خدمات قضایی پرداخت میشه و هر سال توسط قوه قضاییه تعیین میشه. معمولاً مبلغ زیادی نیست و ثابت هست.
• هزینه استشهادیه محضری: برای گواهی امضا تو دفتر اسناد رسمی باید یه مبلغی رو پرداخت کنید.
• هزینه انتشار آگهی (برای حصر وراثت نامحدود): این هزینه بستگی به روزنامه ای داره که آگهی توش منتشر میشه.
• حق الوکاله (در صورت داشتن وکیل): اگه وکیل گرفتید، حق الوکاله هم به این هزینه ها اضافه میشه که توافقی هست.

می تونید تو دفاتر خدمات قضایی یا از وکیل، هزینه های دقیق تر رو جویا بشید.

تکلیف ورثه صغیر یا محجور چیه؟

اگه بین ورثه، بچه کوچیک (صغیر) یا فردی که از نظر قانونی محجور محسوب میشه (مثلاً کسی که مشکل ذهنی داره) وجود داشته باشه، کار یه خورده فرق می کنه. تو این موارد، دادستان به عنوان نماینده قانونی اونها وارد عمل میشه. برای این افراد باید قیم نامه رسمی ارائه بشه و قیم اونها می تونه از طرف اونها اقدامات لازم رو انجام بده. شورای حل اختلاف هم تو این موارد با دقت بیشتری پرونده رو بررسی می کنه تا حقوق این افراد کاملاً رعایت بشه.

میشه به گواهی حصر وراثت اعتراض کرد؟

بله، امکان اعتراض به گواهی حصر وراثت وجود داره. این اعتراض رو معمولاً افرادی مطرح می کنن که فکر می کنن وارث متوفی هستن ولی اسمشون تو گواهی نیومده، یا فکر می کنن کسی تو گواهی وارث معرفی شده که حقی نداره. طلبکاران متوفی هم می تونن اعتراض کنن. مهلت اعتراض معمولاً یک ماه بعد از انتشار آگهی در روزنامه (برای حصر وراثت نامحدود) هست. اگه کسی بعد از صدور گواهی هم متوجه بشه که حقی ازش ضایع شده، می تونه درخواست ابطال گواهی رو به دادگاه بده.

آیا قانون جدیدی اومده؟

همیشه قوانین ممکنه تغییر کنن، خصوصاً قوانین مربوط به ارث و مالیات. مثلاً همونطور که گفتیم، قانون مالیات بر ارث تو سال 1395 تغییر کرد و دیگه برای صدور گواهی حصر وراثت نیازی به پرداخت مالیات بر ارث نیست، اما برای انتقال دارایی ها همچنان مالیات لازمه. اخیراً هم تو برنامه هفتم توسعه، پیشنهاداتی برای ساده تر شدن و تسریع فرآیند حصر وراثت (مثلاً صدور سریع تر و بدون نیاز به حضور فیزیکی) مطرح شده که اگه اجرایی بشه، خیلی می تونه کارها رو آسون تر کنه. همیشه سعی کنید از آخرین تغییرات قانونی مطلع باشید.

چه اشتباهاتی رو نباید مرتکب بشیم؟

یه لیست از اشتباهات رایج رو براتون میگم که حواستون باشه:

1. مدارک ناقص: اگه مدارکتون کامل نباشه، پرونده برگشت می خوره.
2. اطلاعات غلط تو دادخواست: حتی یه اشتباه کوچیک تو اسم، کد ملی یا آدرس، می تونه دردسرساز بشه.
3. عدم ثبت نام تو سامانه ثنا: بدون ثنا، هیچ کاری پیش نمیره.
4. فراموش کردن استشهادیه محضری: این مدرک خیلی مهمه.
5. عدم ذکر همه وراث: اگه اسم همه وراث رو ننویسید، بعداً ممکنه گواهی باطل بشه.

این اشتباهات می تونه فرآیند شما رو طولانی، پرهزینه و حتی باطل کنه.

حرف آخر و چند تا توصیه دوستانه

خب، حسابی با مراحل و جزئیات مربوط به نمونه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت آشنا شدید. امیدوارم این راهنمای جامع تونسته باشه ابهامات شما رو برطرف کنه و بهتون کمک کنه که این فرآیند رو با آگاهی و دقت بیشتری طی کنید. یادمون باشه که درگیر شدن با مسائل حقوقی بعد از فوت عزیزان، خودش به اندازه کافی سخته. پس بهترین کار اینه که با اطلاعات کامل و دقیق قدم برداریم تا کمترین دردسر رو داشته باشیم.

دقت و آگاهی تو این فرآیند حرف اول رو می زنه. سعی کنید از نمونه های ارائه شده با دقت بالا استفاده کنید و اطلاعات رو مو به مو وارد کنید. اگه با خوندن این مقاله هنوز سوالی تو ذهنتون مونده یا احساس می کنید پرونده شما پیچیدگی های خاصی داره، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی استفاده کنید. یک وکیل مجرب می تونه راهنمایی های دقیق و کاربردی بهتون بده و کمک کنه که این مراحل رو بدون نگرانی و با خیال راحت طی کنید. همیشه یادتون باشه که پیشگیری بهتر از درمانه، مخصوصاً تو مسائل حقوقی!