قانون ۱۱۰ سکه مهریه

قانون ۱۱۰ سکه مهریه به این معنی است که از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی به عنوان ضمانت اجرایی مهریه حمایت می شه. اگه مهریه بیشتر از این مقدار باشه، فقط تا همین سقف، مرد ممکنه با حکم جلب یا توقیف اموال روبرو بشه، مگر اینکه زوجه تمکن مالی مرد رو برای مازاد بر ۱۱۰ سکه اثبات کنه. حالا می خوایم ببینیم این قانون دقیقا چی میگه و چه معنی ای برای زندگی مشترک شما داره.

بحث مهریه همیشه یکی از داغ ترین و البته حساس ترین موضوعات تو ازدواج ما ایرانی ها بوده. از قدیم گفتن «مهریه رو کی داده، کی گرفته؟» اما واقعیت اینه که مهریه، یه حق قانونی و شرعیه که زن به محض جاری شدن صیغه عقد، مالک اون میشه و هر زمان که اراده کنه، می تونه اونو از همسرش مطالبه کنه. تو سال های اخیر، با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی، قوانین مربوط به مهریه هم تغییراتی کرده تا هم حقوق زن ها حفظ بشه و هم مردها زیر بار فشار سنگین و غیرمنطقی قرار نگیرن. از همه مهم تر، موضوع «قانون ۱۱۰ سکه مهریه» هست که حسابی ذهن خیلی ها رو مشغول کرده. شاید شما هم شنیدید که میگن مهریه فقط تا ۱۱۰ سکه قابل اجراست، یا اینکه اصلا مهریه زندان نداره، یا شایعه ۱۴ سکه مهریه! ولی واقعیت چیه؟ قراره تو این مقاله حسابی موشکافی کنیم و ببینیم قصه از چه قراره.

هدف ما اینه که همه ابهاماتی که در مورد مهریه و به خصوص سقف ۱۱۰ سکه و شایعات پیرامونش وجود داره رو شفاف کنیم. میخوایم به زبون خودمونی و ساده، اطلاعات حقوقی دقیق و به روز رو در اختیارتون بذاریم تا بتونید با دید بازتری تصمیم بگیرید. فرقی نمیکنه که زن هستید و میخواید از حقوقتون آگاه بشید، یا مرد هستید و نگران عواقب حقوقی مهریه هستید، یا حتی زوج های جوونی که تازه می خواید زندگی مشترک رو شروع کنید، این مقاله برای شماست. پس با ما همراه باشید تا از سیر تا پیاز قانون ۱۱۰ سکه مهریه باخبر بشید و ببینید تو این مسیر پر پیچ و خم، چه راهکارهایی پیش روی شماست.

مهریه و مبانی قانونی اون تو ایران

اول از همه بریم سراغ اینکه اصلا مهریه چیه و تو قانون ما چه جایگاهی داره. مهریه همون مبلغ یا مالی هست که مرد تو زمان عقد به زن میپردازه و مالکیتش از همون لحظه عقد به زن منتقل میشه. یعنی یه جورایی یه هدیه اجباری از طرف داماد به عروسه که تو شرع اسلام هم تاکید زیادی روش شده. مهریه رو هم میشه «عندالمطالبه» تعیین کرد و هم «عندالاستطاعه» که این دو تا با هم خیلی فرق دارن و کلی تو روند مطالبه مهریه تاثیر میذارن.

۱.۱. تعریف حقوقی مهریه و انواعش

مهریه طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض جاری شدن صیغه عقد، مال زن میشه و اون میتونه هر وقت که خواست، اون رو از شوهرش مطالبه کنه. حالا این مهریه دو جور کلی داره که باید حواستون به تفاوتشون باشه:

• مهریه عندالمطالبه: این همون نوع رایج مهریه ست که تو اکثر عقدنامه ها ثبت میشه. یعنی زن هر وقت که اراده کنه، میتونه مهریه اش رو بخواد و مرد هم موظفه که اونو بپردازه. تو این حالت، زن لازم نیست ثابت کنه که مرد توانایی پرداخت داره، بلکه خود مرد اگه نتونه بپردازه، باید ناتوانی مالی (اعسار) خودش رو ثابت کنه.
• مهریه عندالاستطاعه: این نوع مهریه کمتر رایجه. تو این حالت، زن فقط وقتی میتونه مهریه اش رو مطالبه کنه که ثابت کنه مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو داره. یعنی بار اثبات توانایی مالی مرد، تو این نوع مهریه، روی دوش زنه. البته که تو این حالت هم مهریه حق زنه و از بین نمیره، ولی زمان مطالبه و نحوه پرداختش فرق میکنه.

۱.۲. جایگاه مهریه تو شرع و قانون مدنی

تو شرع اسلام، مهریه رو یه نشونه از احترام و صداقت مرد به زن میدونن و یکی از حقوق مالی اصلی زنه. قانون مدنی ایران هم که برگرفته از فقه اسلامیه، این حق رو به رسمیت شناخته و حمایت های قانونی لازم رو براش در نظر گرفته. تو قانون، مهریه جزو «دین ممتاز» محسوب میشه. یعنی اگه مرد ورشکست بشه یا فوت کنه، مهریه زن اولویت داره و قبل از بقیه بدهی ها باید پرداخت بشه. این نشون میده که قانون چقدر برای مهریه و حق زن ارزش قائل شده.

قانون ۱۱۰ سکه مهریه: شرح کامل و صفر تا صد

خب، رسیدیم به اصل مطلب! قانون ۱۱۰ سکه مهریه دقیقا چی میگه و چرا اینقدر مهم شده؟ این قانون در واقع یه سقف برای ضمانت اجرای کیفری مهریه تعیین کرده، نه برای اصل مهریه. یعنی شما میتونید هر تعداد سکه ای رو به عنوان مهریه تعیین کنید، اما ضمانت های اجرایی خاص (مثل حبس) فقط تا سقف ۱۱۰ سکه اعمال میشه.

۲.۱. ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده و فلسفه وضع اون

سنگ بنای قانون ۱۱۰ سکه مهریه، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده هست. این ماده میگه: هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه بیشتر از این میزان باشد، در خصوص مازاد، فقط ملائت (توانمندی مالی) زوج ملاک پرداخت است.

فلسفه این قانون این بود که هم از حقوق زن محافظت بشه و هم از زندانی شدن بی مورد مردانی که واقعا توانایی پرداخت مهریه های خیلی سنگین رو ندارن، جلوگیری بشه. قبل از این قانون، خیلی ها به خاطر مهریه های بالا راهی زندان می شدن که مشکلات زیادی برای خودشون و خانواده هاشون ایجاد میکرد.

۲.۲. سقف ۱۱۰ سکه: معنای حقوقی و عملی اون

پس با این اوصاف، سقف ۱۱۰ سکه مهریه یعنی چی؟ یعنی:

1. تا سقف ۱۱۰ سکه: اگه مهریه زن ۱۱۰ سکه یا کمتر از اون باشه، زن میتونه برای گرفتن مهریه اش درخواست بده و دادگاه هم مرد رو موظف به پرداخت میکنه. اگه مرد هم از پرداخت خودداری کنه و نتونه ثابت کنه که توانایی مالی نداره (یعنی اعسارش ثابت نشه)، میتونه با عواقب حقوقی مثل توقیف اموال و حتی حکم جلب و زندان روبرو بشه.
2. بیشتر از ۱۱۰ سکه: اگه مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه (مثلا ۵۰۰ سکه)، زن میتونه تمام مهریه اش رو مطالبه کنه. اما برای اون مقداری که از ۱۱۰ سکه بیشتره، قضیه فرق میکنه. تو این حالت، زن باید خودش ثابت کنه که مرد توانایی مالی برای پرداخت اون مازاد (یعنی ۳۹۰ سکه باقی مونده) رو داره. اگه زن بتونه اینو ثابت کنه، دادگاه مرد رو موظف به پرداخت اون مقدار مازاد هم میکنه، وگرنه فقط تا همون ۱۱۰ سکه ضمانت اجرایی داره و بقیه مهریه، هر چند حق زنه، اما ضمانت اجرایی مثل حبس رو نداره.

به زبان ساده، ۱۱۰ سکه یه جورایی سقف تضمینی برای اجرای مهریه ست که دولت و قانون پای اون وایسادن و ازش حمایت میکنن. بقیه مهریه هم حق زنه، اما برای گرفتنش باید یه کم بیشتر تلاش کنه و توانایی مالی مرد رو ثابت کنه.

۲.۳. پیامدهای مطالبه مهریه تا ۱۱۰ سکه

وقتی زن مهریه اش رو مطالبه میکنه و مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه باشه، مرد با یه سری پیامدها و مراحل حقوقی روبرو میشه که باید اونا رو بدونه:

۲.۳.۱. توقیف اموال زوج

یکی از اولین اقدامات برای گرفتن مهریه، توقیف اموال مرد هست. یعنی زن میتونه از دادگاه یا اداره ثبت بخواد که هر مال و دارایی ای که از مرد میشناسه (مثل حساب بانکی، ملک، ماشین، حقوق و…) رو توقیف کنن. البته یه سری اموال هم هستن که بهشون میگن «مستثنیات دین» که قابل توقیف نیستن و ما در ادامه بیشتر در موردشون توضیح میدیم.

۲.۳.۲. حکم جلب و حبس (شرایط و محدودیت ها)

اگه مرد مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه رو پرداخت نکنه و نتونه تو دادگاه ثابت کنه که واقعا توانایی مالی نداره (یعنی اعسارش رد بشه)، زن میتونه از دادگاه درخواست حکم جلب برای همسرش رو بده. این حکم جلب میتونه منجر به حبس مرد بشه تا زمانی که مهریه رو پرداخت کنه یا اعسارش رو ثابت کنه. اما یادتون باشه که این حبس فقط تا همون سقف ۱۱۰ سکه هست و برای مهریه مازاد بر این مقدار، دیگه حکم حبس صادر نمیشه، مگر اینکه مرد عمدا اموالش رو پنهان کرده باشه یا قصد فرار از دین رو داشته باشه.

۲.۳.۳. قسط بندی مهریه (مراحل و شرایط)

حالا اگه مرد واقعا توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداشته باشه، میتونه از دادگاه درخواست «اعسار و تقسیط مهریه» رو بده. یعنی از دادگاه میخواد که به دلیل ناتوانی مالی، مهریه رو براش قسط بندی کنن. دادگاه با بررسی وضعیت مالی مرد، میزان پیش قسط و اقساط ماهانه رو تعیین میکنه. اگه مرد این اقساط رو به موقع پرداخت کنه، دیگه نه حکم جلب براش صادر میشه و نه زندانی میشه. اما اگه از پرداخت اقساط هم سرباز بزنه، دوباره زن میتونه درخواست جلب بده.

مهریه های بالای ۱۱۰ سکه: سرنوشت مابه التفاوت

همونطور که گفتیم، اگه مهریه شما بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه، بقیه مهریه هم حق شماست و از بین نمیره. اما نحوه مطالبه و گرفتن اون مقدار مازاد یه کم متفاوت میشه و چالش های خاص خودش رو داره.

۳.۱. آیا مهریه بالای ۱۱۰ سکه گرفتنی است؟ (پاسخ قاطع: بله، اما…)

پاسخ این سوال قاطعانه «بله» است! مهریه، هر مقداری که باشه، حق زنه و مرد موظف به پرداخت اونه. هیچ قانونی مهریه رو به ۱۱۰ سکه محدود نکرده. قانون ۱۱۰ سکه فقط مربوط به ضمانت اجرایی کیفری (مثل حبس) هست. یعنی زن میتونه تمام مهریه اش رو، حتی اگه هزار سکه باشه، مطالبه کنه. اما «اما»ی این قضیه اینجاست که برای گرفتن اون مقداری که از ۱۱۰ سکه بیشتره، دیگه نمیشه به راحتی مرد رو به زندان انداخت یا اموالش رو توقیف کرد، مگر اینکه زن ثابت کنه مرد پولدار و متموله.

۳.۲. نقش اثبات تمکن مالی (ملائت) زوج برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه

اینجا دیگه نوبت به زنه که آستین بالا بزنه و ثابت کنه مرد توانایی مالی برای پرداخت مازاد بر ۱۱۰ سکه رو داره. اگه زوجه بتونه اینو ثابت کنه، دادگاه مرد رو به پرداخت تمام مهریه، حتی اون مقادیر بالای ۱۱۰ سکه، محکوم میکنه.

۳.۲.۱. مسئولیت اثبات تمکن مالی با کیست؟ (زَن)

تو پرونده مهریه های بالای ۱۱۰ سکه، برخلاف ۱۱۰ سکه اول که بار اثبات اعسار (ناتوانی مالی) روی دوش مرد بود، برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، بار اثبات تمکن مالی مرد روی دوش زنه. یعنی زن باید مدارک و شواهدی رو به دادگاه ارائه بده که نشون بده مرد وضع مالی خوبی داره و میتونه اون مقدار مازاد رو هم پرداخت کنه.

۳.۲.۲. مدارک و شواهد قابل ارائه برای اثبات تمکن مالی

حالا چه مدارکی میتونن به زن کمک کنن تا تمکن مالی مرد رو ثابت کنه؟ این مدارک میتونن شامل موارد زیر باشن:

• اسناد مالکیت اموال منقول و غیرمنقول (مثل سند خانه، زمین، باغ، ویلا، ماشین های گران قیمت و…)
• گردش حساب های بانکی مرد (اگه مبالغ قابل توجهی توش رد و بدل شده باشه)
• فیش حقوقی بالا یا قراردادهای کاری که نشون دهنده درآمد بالای مرد باشه
• اسناد مربوط به سهام شرکت ها، اوراق بهادار یا هرگونه سرمایه گذاری دیگه
• شهادت شهود (مثل اقوام، دوستان یا همکاران که از وضع مالی مرد اطلاع دارن)
• هر مدرک دیگه ای که نشون بده مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو داره.

۳.۳. نحوه گرفتن مهریه بیش از ۱۱۰ سکه (مراحل گام به گام)

اگه مهریه شما بیش از ۱۱۰ سکه هست و میخواید اون مقدار مازاد رو هم مطالبه کنید، مراحل زیر رو باید طی کنید:

1. دادخواست مطالبه مهریه: اول از همه باید یه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده ارائه بدید و توش تمام مهریه رو قید کنید، نه فقط ۱۱۰ سکه.
2. درخواست توقیف اموال: همزمان یا بعد از دادخواست، میتونید درخواست توقیف اموال مرد رو بدید. دادگاه برای ۱۱۰ سکه اول، بدون نیاز به اثبات تمکن مالی مرد، میتونه دستور توقیف رو صادر کنه. اما برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، نیاز به اثبات تمکن مالی هست.
3. اثبات تمکن مالی مرد: تو جریان رسیدگی دادگاه، شما باید تلاش کنید تا با ارائه مدارکی که بالا گفتیم، تمکن مالی مرد رو برای پرداخت اون مقدار مازاد بر ۱۱۰ سکه اثبات کنید. اینجاست که نقش وکیل متخصص خیلی پررنگ میشه.
4. صدور حکم و اجرا: اگه دادگاه تمکن مالی مرد رو برای مازاد هم قبول کنه، حکم به پرداخت تمام مهریه صادر میشه. بعد از اون، مراحل اجرایی حکم (مثل توقیف اموال یا قسط بندی) برای تمام مهریه آغاز میشه.

شایعه ۱۴ سکه مهریه: واقعیت یا ابهام؟

یکی از شایعاتی که حسابی تو فضای مجازی و بین مردم پیچیده، اینه که قانون جدید مهریه رو به ۱۴ سکه کاهش داده! این موضوع نگرانی های زیادی رو هم برای زن ها و هم برای مردها به وجود آورده. اما واقعیت چیه؟

۴.۱. منشأ شایعه و طرح های پیشنهادی مجلس شورای اسلامی

منشأ این شایعه، طرح هایی بود که تو مجلس شورای اسلامی برای اصلاح قوانین مربوط به مهریه مطرح شد. تو این طرح ها، پیشنهاد شده بود که سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس) مهریه، از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه کاهش پیدا کنه. هدف از این پیشنهادها، کاهش تعداد زندانیان مهریه و تسهیل ازدواج جوانان بود. اما یادتون باشه که پیشنهاد یا طرح، با قانون تصویب شده فرق میکنه!

۴.۲. وضعیت فعلی قانون: آیا سقف مهریه تغییر کرده است؟ (تأکید بر سقف ۱۱۰ سکه به عنوان ضمانت اجرایی حبس)

تا همین امروز که این مقاله رو می نویسیم، قانون حاکم در مورد مهریه، همون ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده با سقف ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرایی حبس هست. یعنی اون طرح ۱۴ سکه ای هنوز به قانون تبدیل نشده و صرفا در حد یک پیشنهاد یا طرح اولیه بوده. پس نگران نباشید، مهریه شما به ۱۴ سکه کاهش پیدا نکرده و سقف ۱۱۰ سکه کماکان برای ضمانت اجرای حبس پابرجاست.

۴.۳. تفاوت میان سقف تعیین مهریه و ضمانت اجرای کیفری (توضیح شفاف)

یه سوءتفاهم بزرگ دیگه، قاطی کردن سقف تعیین مهریه با ضمانت اجرای کیفری اونه. این دو تا کاملا با هم فرق دارن:

1. سقف تعیین مهریه: تو قانون ایران هیچ سقفی برای تعیین مهریه وجود نداره. یعنی زوجین میتونن هر تعداد سکه یا هر مالی رو به عنوان مهریه در عقدنامه ثبت کنن. این مهریه، حتی اگه هزاران سکه هم باشه، از نظر قانونی صحیحه و حق زنه.
2. ضمانت اجرای کیفری: ضمانت اجرای کیفری یعنی اون اقداماتی که دولت برای وادار کردن مرد به پرداخت مهریه انجام میده، مثل توقیف اموال و حبس. اینجاست که سقف ۱۱۰ سکه معنی پیدا میکنه. یعنی برای ۱۱۰ سکه اول، این ضمانت های اجرایی قوی (حبس) وجود داره، اما برای مازاد بر اون، دیگه خبری از حبس نیست و زن باید توانایی مالی مرد رو ثابت کنه.

پس جمع بندی اینکه: مهریه هر مقداری که باشه، حق زنه و باید پرداخت بشه. فقط نوع حمایت قانونی (به خصوص حبس) برای اون ۱۱۰ سکه اول قوی تره.

حبس و زندان برای مهریه: شرایط و تغییرات

بحث زندان برای مهریه، یکی از پرحاشیه ترین و البته مهم ترین بخش های این مقاله هست. آیا واقعا برای مهریه آدم رو زندان میندازن؟ شرایطش چیه؟ تغییرات جدید چطور؟

۵.۱. ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و ارتباط اون با مهریه

اصلی ترین قانونی که در مورد حبس برای بدهکاران مالی صحبت میکنه، ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی هست. این ماده میگه: اگر محکوم علیه (یعنی همون مردی که باید مهریه بده) با وجود توانایی مالی، از پرداخت محکوم به (یعنی مهریه) خودداری کنه و مالش هم پیدا نشه، به درخواست محکوم له (یعنی زن)، تا زمان اجرای حکم یا اثبات اعسار یا جلب رضایت محکوم له، حبس میشه.

مهریه هم چون یه محکومیت مالیه، مشمول این قانون میشه. یعنی اگه مرد مهریه رو نده و توانایی مالیش هم ثابت بشه (یا نتونه اعسارش رو ثابت کنه)، ممکنه کارش به زندان بکشه.

۵.۲. شرایط صدور حکم جلب و حبس در حال حاضر (تا سقف ۱۱۰ سکه)

همونطور که تو بخش های قبل هم گفتیم، حکم جلب و حبس برای مهریه، فقط تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی صادر میشه. شرایطش هم اینه:

1. زن مهریه اش رو مطالبه کرده باشه.
2. دادگاه یا اداره ثبت، مرد رو به پرداخت مهریه محکوم کرده باشه.
3. مرد از پرداخت خودداری کنه.
4. مرد نتونه تو دادگاه ثابت کنه که ناتوان مالیه (یعنی اعسارش ثابت نشه).
5. اموالی هم از مرد پیدا نشه که بشه توقیف کرد و مهریه رو از اونا برداشت.

تو این حالت، زن میتونه درخواست جلب مرد رو بده و دادگاه هم حکم جلب رو صادر میکنه. مرد تا زمانی که مهریه رو پرداخت کنه یا اعسارش ثابت بشه، در حبس میمونه. البته الان یه تبصره جدید هم اضافه شده که میگه مراد از حبس میتونه «نگهداری شخص تو زندان» یا «محدود کردن شخص با استفاده از نظارت سامانه های الکترونیکی (پابند الکترونیک)» باشه. این نشون میده که قوه قضائیه تمایل داره از زندانی کردن افراد برای مهریه تا جای ممکن خودداری کنه.

۵.۳. مفهوم اعسار از پرداخت مهریه

«اعسار» یعنی ناتوانی مالی. وقتی مردی توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداره، میتونه از دادگاه درخواست اعسار بده و بگه که من ندارم و نمیتونم الان مهریه رو بدم. دادگاه هم وضعیت مالی مرد رو بررسی میکنه و اگه اعسارش ثابت بشه، حکم به قسط بندی مهریه میده.

۵.۳.۱. نحوه ارائه دادخواست اعسار (مدارک و مهلت)

مرد باید ظرف مدت یک ماه از زمانی که حکم قطعی پرداخت مهریه بهش ابلاغ میشه، دادخواست اعسار رو به دادگاه بده. برای این کار باید مدارکی مثل لیست کامل اموال، درآمد و هزینه هاش رو به دادگاه ارائه بده و دو تا شاهد هم معرفی کنه که گواهی بدن ایشون توانایی مالی نداره. دادگاه با بررسی این مدارک و شنیدن اظهارات شهود، در مورد اعسار مرد تصمیم میگیره.

۵.۳.۲. عواقب عدم اثبات اعسار یا عدم ارائه دادخواست

اگه مرد دادخواست اعسار نده، یا دادخواست بده ولی نتونه اعسارش رو ثابت کنه، تو این صورت دیگه بحث حبس جدی میشه. یعنی دادگاه میتونه حکم جلبش رو صادر کنه و اون رو تا زمان پرداخت مهریه یا اثبات اعسار، زندانی کنه. پس اعسار یه فرصت خیلی مهم برای مرد هست که از زندان رفتن جلوگیری کنه.

۵.۴. جایگزین های حبس (پابند الکترونیک، نظارت الکترونیکی)

یکی از رویکردهای جدید تو قوه قضائیه، کاهش مجازات حبس و استفاده از جایگزین هاست. تو همین راستا، برای محکومیت های مالی مثل مهریه، بحث استفاده از پابند الکترونیک یا نظارت الکترونیکی مطرح شده. یعنی به جای اینکه مرد رو تو زندان نگه دارن، ممکنه با نصب پابند الکترونیک، حرکتش رو محدود کنن. این موضوع هنوز تو مرحله طرح و آیین نامه اجرایی هست و به مرور زمان بیشتر تو عمل نشون داده میشه، اما هدفش کاهش جمعیت زندان ها و انسانی تر کردن مجازات هاست.

مراحل عملی مطالبه مهریه (هم برای زن و هم برای مرد)

مطالبه مهریه چه برای زن و چه برای مرد، یه پروسه حقوقی هست که باید با دقت و آگاهی کامل طی بشه. دو راه اصلی برای مطالبه مهریه وجود داره: از طریق اداره ثبت و از طریق دادگاه خانواده. هر کدوم مزایا و معایب خاص خودشون رو دارن.

۶.۱. مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت

اگه عقدنامه شما رسمی باشه، میتونید برای مطالبه مهریه، اول به سراغ اداره ثبت برید. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از مراجعه به دادگاهه.

۶.۱.۱. مزایا و معایب

• مزایا:
  • سرعت بالاتر: معمولاً توقیف اموال از طریق اداره ثبت، سریع تر از دادگاه انجام میشه.
  • هزینه کمتر: هزینه های اجرایی ثبت معمولاً کمتر از هزینه های دادرسی تو دادگاهه.
  • عدم نیاز به ابطال تمبر سنگین: تو دادگاه باید هزینه های بیشتری برای تمبر بپردازید.
• معایب:
  • عدم امکان صدور حکم جلب: اداره ثبت نمیتونه حکم جلب مرد رو صادر کنه. اگه مرد اموالی برای توقیف نداشته باشه، یا اموالش به نامش نباشه، باید به دادگاه مراجعه کنید.
  • محدودیت تو شناسایی اموال: اداره ثبت ممکنه تو شناسایی همه اموال مرد، به اندازه دادگاه، قدرتمند نباشه.

۶.۱.۲. مراحل اجرایی ثبت (گام به گام)

1. مراجعه به دفترخانه: زن یا وکیلش باید به دفترخانه ای که عقد در اونجا ثبت شده مراجعه کنه.
2. تکمیل فرم درخواست اجراییه: تو دفترخانه، باید فرم درخواست صدور اجراییه مهریه رو تکمیل و ارائه کنید.
3. صدور اجراییه: دفترخانه بعد از بررسی، یه اجراییه صادر میکنه و اون رو به اداره ثبت اسناد و املاک محل اقامت مرد میفرسته.
4. ابلاغ اجراییه به مرد: اداره ثبت، اجراییه رو به مرد ابلاغ میکنه و بهش ۱۰ روز مهلت میده تا مهریه رو پرداخت کنه یا اموالش رو معرفی کنه.
5. معرفی اموال و توقیف: اگه مرد تو این ۱۰ روز مهریه رو پرداخت نکنه یا مالی معرفی نکنه، زن میتونه اموالی که از مرد میشناسه رو به اداره ثبت معرفی کنه تا توقیف بشن. (مثل حساب بانکی، ملک، ماشین، سهام و…)
6. مزایده و فروش اموال: اگه اموال توقیف شده، پول نقد نباشن، بعد از ارزیابی، از طریق مزایده به فروش میرسن و مهریه زن از محل فروش اونا پرداخت میشه.
7. گواهی عدم امکان اجرا: اگه اداره ثبت نتونه هیچ مالی از مرد پیدا کنه یا اموال توقیف شده کافی نباشن، یه گواهی عدم امکان اجرا صادر میکنه. تو این حالت، زن میتونه با این گواهی به دادگاه مراجعه کنه.

۶.۲. مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

اگه از طریق اداره ثبت به نتیجه نرسیدید، یا از همون اول ترجیح میدید از طریق دادگاه اقدام کنید، باید به دادگاه خانواده مراجعه کنید.

۶.۲.۱. چه زمانی به دادگاه مراجعه کنیم؟

• اگه مهریه شما عندالاستطاعه باشه.
• اگه اداره ثبت نتونسته باشه اموال مرد رو توقیف کنه یا به نتیجه ای نرسیده باشه.
• اگه میخواید همزمان با مطالبه مهریه، درخواست های دیگه ای مثل طلاق یا نفقه رو هم مطرح کنید.
• اگه قصد گرفتن حکم جلب (برای ۱۱۰ سکه اول) رو دارید.

۶.۲.۲. مراحل رسیدگی قضایی

1. تقدیم دادخواست: زن یا وکیلش باید یه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده ارائه بده و هزینه های دادرسی رو پرداخت کنه.
2. ارجاع به شعبه و تعیین وقت: دادخواست به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده میشه و وقت رسیدگی تعیین میشه.
3. جلسه رسیدگی: طرفین (زن و مرد یا وکلایشان) تو جلسه دادگاه حاضر میشن و اظهارات خودشون رو مطرح میکنن. زن مدارک لازم برای اثبات مهریه (عقدنامه) و در صورت لزوم، مدارک اثبات تمکن مالی مرد (برای مهریه بالای ۱۱۰ سکه) رو ارائه میده. مرد هم میتونه دادخواست اعسار بده و ناتوانی مالیش رو ثابت کنه.
4. صدور حکم: دادگاه بعد از بررسی شواهد و مدارک، حکم به پرداخت مهریه صادر میکنه. این حکم میتونه شامل پرداخت یکجا، قسط بندی یا هر دو باشه.
5. اجرای حکم: بعد از قطعی شدن حکم، اگه مرد از پرداخت خودداری کنه، زن میتونه درخواست اجراییه بده. دادگاه اجراییه رو صادر میکنه و مراحل توقیف اموال و در صورت لزوم، صدور حکم جلب (تا ۱۱۰ سکه) آغاز میشه.

برای اینکه بهتر بتونید تصمیم بگیرید که کدوم روش برای شما بهتره، یه نگاهی به جدول زیر بندازید:

روش مطالبه مهریه	مرجع رسیدگی	مزایا	محدودیت ها
از طریق اداره ثبت	دفترخانه ازدواج و اداره ثبت اسناد	سرعت بالاتر، هزینه کمتر، ممنوع الخروج کردن مرد	عدم امکان صدور حکم جلب، شناسایی محدود اموال
از طریق دادگاه خانواده	دادگاه خانواده	امکان صدور حکم جلب (تا ۱۱۰ سکه)، استعلام جامع تر اموال، بررسی اعسار	روند طولانی تر، هزینه های دادرسی بیشتر

اموال قابل توقیف و مستثنیات دین

خب، تا اینجا در مورد مطالبه مهریه صحبت کردیم، حالا بریم سراغ اینکه چه اموالی برای مهریه توقیف میشن و چه اموالی از این قاعده مستثنی هستن و مرد میتونه اونا رو نگه داره.

۷.۱. چه اموالی برای مهریه توقیف می شود؟

عملاً هر مال و دارایی ای که به نام مرد باشه و جزو مستثنیات دین نباشه، میتونه برای مهریه توقیف بشه. این اموال شامل موارد زیر هستن:

• حساب های بانکی: موجودی حساب های بانکی مرد (پس انداز، جاری و…)
• املاک: سند خانه، زمین، باغ، ویلا، مغازه و هرگونه ملک ثبت شده به نام مرد
• خودرو: ماشین، موتورسیکلت یا هر وسیله نقلیه دیگه ای که به نام مرد باشه.
• حقوق و مزایای دریافتی: بخشی از حقوق و دستمزد مرد (که در ادامه توضیح میدیم چقدر).
• سهام و اوراق بهادار: سهام شرکت ها، اوراق مشارکت، سپرده های سرمایه گذاری و…
• اثاثیه منزل: وسایل لوکس و غیرضروری منزل (مواردی که جزو مستثنیات دین نباشن).
• تجهیزات کاری: وسایل و تجهیزات مربوط به کار مرد که برای امرار معاش ضروری نباشن.
• مطالبات: هر پولی که مرد از کس دیگه ای طلب داره و سند و مدرک داشته باشه.

۷.۲. مستثنیات دین چیست؟

«مستثنیات دین» یعنی اون اموالی که حتی اگه مرد بدهکار باشه، قانون اجازه نمیده برای پرداخت بدهیش (مثل مهریه) توقیف بشن. فلسفه این موضوع هم اینه که مرد برای ادامه زندگی حداقل امکانات رو داشته باشه و از کار و زندگی نیفته. مستثنیات دین شامل موارد زیر هستن:

• منزل مسکونی: خونه ای که در شأن بدهکار و خانواده اش باشه و محل سکونتشون باشه.
• اثاثیه ضروری منزل: وسایل ضروری زندگی مثل یخچال، تلویزیون، گاز، فرش، مبلمان معمولی و…
• کتب و ابزار علمی و پژوهشی: اگه مرد دانشجو، محقق یا مدرس باشه، کتاب ها و وسایل علمیش.
• ابزار و وسایل کار: وسایلی که برای امرار معاش و کسب درآمد مرد ضروری هستن (مثل ابزار یک نجار، کامپیوتر یک برنامه نویس، تاکسی یک راننده و…).
• تلفن همراه ضروری: یک دستگاه تلفن همراه که برای ارتباطات ضروری و کاری استفاده میشه.
• مبلغ ودیعه اجاره منزل: پول پیشی که مرد برای اجاره خونه داده، تا سقف مقرر.
• حقوق بازنشستگی و وظیفه: بخش مشخصی از حقوق بازنشستگی و وظیفه (که در ادامه توضیح میدیم).
• مخارج ضروری زندگی: مبلغی برای تأمین مخارج ضروری زندگی بدهکار و افراد تحت تکفلش برای مدت معین (که توسط دادگاه تعیین میشه).

مرد میتونه با ارائه لیست مستثنیات دین به دادگاه، از توقیف این اموال جلوگیری کنه. این موضوع خیلی مهمه چون خیلی ها فکر میکنن همه اموال مرد قابل توقیفه، در حالی که اینطور نیست.

۷.۳. کسر از حقوق و مزایای مرد (جزئیات و درصدها)

یکی دیگه از راه های گرفتن مهریه، کسر از حقوق و مزایای مرد هست، اگه مرد کارمند دولت یا بخش خصوصی باشه. قانون تو این زمینه هم شفاف سازی کرده:

• اگه مرد زن و فرزند نداشته باشه: تا یک سوم (یک سوم) از حقوق و مزایای مرد میتونه برای پرداخت مهریه توقیف بشه.
• اگه مرد زن و فرزند داشته باشه: تا یک چهارم (یک چهارم) از حقوق و مزایای مرد میتونه برای پرداخت مهریه توقیف بشه.

البته این کسر از حقوق، بعد از کسر کسورات قانونی مثل مالیات و بیمه انجام میشه و اون مبلغی که برای زندگی خود مرد و افراد تحت تکفلش ضروریه، نباید تحت تاثیر قرار بگیره.

نکات مهم و حقوقی تکمیلی

برای اینکه دیگه هیچ سوالی براتون باقی نمونه و کاملا از جزئیات این موضوع مطلع باشید، چند تا نکته مهم و حقوقی دیگه رو هم با هم بررسی کنیم.

۸.۱. مالیات مهریه (حق ثبت) و معافیت های اون

موضوع مالیات مهریه یا همون حق ثبت مهریه هم گاهی اوقات باعث سردرگمی میشه. در واقع، وقتی مهریه رو تو دفترخونه ثبت میکنید، یه مبلغی به عنوان حق ثبت از شما گرفته میشه. این مبلغ درصدی از ارزش مهریه هست.

خبر خوب اینکه تو قانون جدید، اگه مهریه تا سقف ۱۴ سکه تعیین بشه، از پرداخت این حق ثبت معاف خواهد بود. این موضوع میتونه یه مشوق برای زوج هایی باشه که مهریه های کمتری رو تعیین میکنن تا هزینه های اولیه ازدواجشون کمتر بشه.

۸.۲. راهکارهای حقوقی برای جلوگیری از انتقال اموال توسط مرد

متاسفانه بعضی مردها برای فرار از پرداخت مهریه، قبل از اینکه زن بتونه اقدامی کنه، اموالشون رو به اسم بقیه (پدر، مادر، خواهر، برادر یا حتی دوست) میکنن. اما قانون برای این موضوع هم پیش بینی هایی کرده:

1. توقیف اموال قبل از دادخواست: زن میتونه حتی قبل از اینکه دادخواست اصلی مطالبه مهریه رو بده، با ارائه دلایل کافی به دادگاه، درخواست توقیف اموال مرد رو بده. به این میگن توقیف تأمینی.
2. اثبات معامله به قصد فرار از دین: اگه مرد اموالش رو بعد از اینکه زن مهریه اش رو مطالبه کرده یا حتی قبل از اون (با قصد فرار از دین) به کسی دیگه منتقل کرده باشه، زن میتونه این معامله رو تو دادگاه باطل کنه. برای این کار باید ثابت بشه که مرد این کار رو با نیت فرار از پرداخت مهریه انجام داده. این بخش خیلی پیچیده ست و حتما نیاز به کمک وکیل داره.

پس، اگه نگران هستید که همسرتون اموالش رو منتقل کنه، باید سریع تر اقدام کنید و با یک وکیل مشورت کنید تا راهکارهای قانونی لازم رو بهتون بگه.

۸.۳. نقش وکیل متخصص خانواده در پرونده های مهریه (چرا به وکیل نیاز دارید؟)

پرونده های مهریه، هر چند در ظاهر ساده به نظر میان، اما پیچیدگی های حقوقی زیادی دارن. از نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) گرفته تا اثبات اعسار یا تمکن مالی، توقیف اموال، مستثنیات دین و… هر کدوم یه عالم از مقررات و رویه های قضایی رو در بر میگیرن. اینجاست که داشتن یه وکیل متخصص خانواده مثل یه راهنما تو تاریکی میمونه.

یه وکیل خوب میتونه:

• شما رو از پیچ و خم های قانونی آگاه کنه.
• بهترین راهکار رو با توجه به شرایط خاص شما پیشنهاد بده (مثلا شروع از ثبت یا از دادگاه).
• در جمع آوری مدارک لازم بهتون کمک کنه.
• دادخواست ها و لوایح حقوقی رو به بهترین شکل تنظیم کنه.
• تو جلسات دادگاه از حقوق شما دفاع کنه.
• اجرای حکم رو پیگیری کنه تا به نتیجه مطلوب برسید.

پس، توصیه می کنیم اگه با پرونده مهریه درگیر هستید، حتما از همون ابتدا با یه وکیل متخصص مشورت کنید. این کار میتونه هم از هدر رفتن وقت و انرژی شما جلوگیری کنه و هم نتیجه پرونده رو به نفع شما تغییر بده.

۸.۴. حق طلاق در برابر مهریه (بخش اختیاری، در صورت ارتباط مستقیم)

گاهی اوقات زن و مرد برای اینکه پرونده های طلاق و مهریه رو سریع تر به نتیجه برسونن، تصمیم میگیرن که حق طلاق در برابر مهریه قرار بگیره. یعنی زن از تمام یا بخشی از مهریه اش میگذره تا مرد بهش حق طلاق (یا همون وکالت در طلاق) رو بده. این یه توافق بین زوجینه که میتونه تو شرایطی خاص، به نفع هر دو طرف باشه. این موضوع تو قالب طلاق توافقی هم زیاد اتفاق میفته. اگه شما هم تو شرایطی هستید که میخواهید از این راهکار استفاده کنید، حتما با وکیل مشورت کنید تا تمام جزئیات و عواقب حقوقی اون رو بدونید و بعد تصمیم بگیرید.

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به پایان این مقاله جامع در مورد قانون ۱۱۰ سکه مهریه. امیدواریم که تونسته باشیم تمام ابهامات و سوالات شما رو تو این زمینه برطرف کنیم. یادتون باشه که مهریه، هر مقداری که باشه، حق شرعی و قانونی زنه و مرد موظف به پرداخت اونه. قانون ۱۱۰ سکه مهریه فقط یه سقف برای ضمانت اجرای کیفری (مثل حبس) تعیین کرده و مهریه های بالاتر هم قابل مطالبه هستن، اما نیاز به اثبات توان مالی مرد از سوی زن دارن.

از شایعه ۱۴ سکه مهریه هم نترسید؛ این موضوع هنوز به قانون تبدیل نشده و قانون حاکم همون ۱۱۰ سکه هست. تو این مسیر پر پیچ و خم، از مطالبه از طریق ثبت گرفته تا دادگاه، توقیف اموال و بحث اعسار، دونستن حقوق خودتون و اقدام به موقع خیلی مهمه.

مسائل حقوقی، مخصوصا وقتی پای خانواده و زندگی مشترک وسطه، میتونن خیلی حساس و پیچیده باشن. یه تصمیم اشتباه میتونه عواقب سنگینی داشته باشه. برای همین، توصیه اکید ما اینه که برای هر قدمی که برمیدارید، از یه وکیل متخصص و باتجربه تو زمینه خانواده کمک بگیرید. وکیل میتونه بهترین راهکار رو بهتون نشون بده، از حقوق شما دفاع کنه و نذاره که نادانسته، حق و حقوقتون از بین بره. پس، برای دریافت مشاوره تخصصی و اطمینان از حقوق خود، حتما با متخصصین این حوزه در ارتباط باشید.