فرم ماده 5 قانون حمایت خانواده

فرم ماده 5 قانون حمایت خانواده، در واقع لایحه یا درخواستی است که به شما امکان می دهد در پرونده های خانواده، مثل مهریه یا طلاق، به دلیل نداشتن تمکن مالی، از پرداخت هزینه های دادرسی، کارشناسی و داوری معاف شوید یا آن ها را قسطی پرداخت کنید. این قانون کمک می کند هیچ کس به خاطر مشکلات مالی از حقش در دادگاه نگذرد و همه بتوانند عدالت را پیگیری کنند.

توی زندگی پر پیچ وخم امروز، مشکلات مالی می توانند سد راه رسیدن به حق و عدالت شوند، به خصوص وقتی پای دعواهای خانوادگی وسط می آید. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که درگیر پرونده ای مثل طلاق، مهریه، نفقه یا حضانت شده اید و دغدغه هزینه های دادرسی، کارشناسی یا حتی حق الزحمه داوری حسابی کلافه تان کرده باشد. خب، خبر خوب اینجاست که قانون برای این مشکل شما چاره ای اندیشیده است: ماده 5 قانون حمایت خانواده. این ماده قانونی، مثل یک چراغ روشن در دل تاریکی، به کسانی که دست شان تنگ است کمک می کند تا در دادگاه خانواده، بدون نگرانی از بار مالی، حقشان را پیگیری کنند.

ما در این مقاله، قرار است صفر تا صد فرم ماده 5 قانون حمایت خانواده را با هم بررسی کنیم. اینکه اصلاً این ماده چیست، چه فرقی با دعوای اعسار عادی دارد، چه کسانی مشمولش می شوند و چطور می توانید درخواستش را به دادگاه بدهید. هدف ما اینه که شما با خیال راحت و با اطلاعات کامل، قدم در مسیر قانونی بگذارید و نگران جیبتان نباشید. پس بزن بریم تا تمام جزئیات این موضوع مهم رو با زبان خودمانی یاد بگیریم!

ماده 5 قانون حمایت خانواده چیست؟ متن، تفسیر و اهداف

اول از همه، بیایید ببینیم اصلاً این ماده 5 چی میگه و چرا اینقدر مهمه. قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 یک قانونیه که برای حمایت از افراد درگیر پرونده های خانوادگی وضع شده. ماده 5 این قانون به طور خاص به این موضوع می پردازه:

درصورت عدم تمکن مالی هریک از اصحاب دعوی دادگاه می تواند پس از احراز مراتب و با توجه به اوضاع و احوال، وی را از پرداخت هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی، حق الزحمه داوری و سایر هزینه ها معاف یا پرداخت آنها را به زمان اجرای حکم موکول کند. همچنین در صورت اقتضاء ضرورت یا وجود الزام قانونی دایر برداشتن وکیل، دادگاه حسب مورد رأساً یا به درخواست فرد فاقد تمکن مالی وکیل معاضدتی تعیین می کند.

خب، این متن قانونی شاید یه کم خشکه، ولی معنی ساده اش اینه که اگه شما یا طرف مقابلتون (خواهان یا خوانده) پول کافی برای پرداخت هزینه های دادگاه خانواده رو ندارید، دادگاه می تونه بعد از اینکه از وضعیت مالی شما مطمئن شد، چند تا کار براتون انجام بده:

• معافیت کامل: شما رو به کلی از پرداخت هزینه ها معاف کنه.
• تقسیط هزینه ها: پرداخت هزینه ها رو براتون قسط بندی کنه.
• موکول کردن به زمان اجرای حکم: بگه فعلاً چیزی پرداخت نکنید و اگه تو پرونده برنده شدید، هزینه ها رو از طرف مقابل بگیرید.

علاوه بر این، یه تبصره هم برای این ماده وجود داره که حسابی کار رو راحت کرده: افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و مددجویان سازمان بهزیستی کشور از پرداخت هزینه دادرسی معاف می باشند. یعنی چی؟ یعنی اگه شما تحت پوشش این نهادهای حمایتی باشید، دیگه لازم نیست برای معافیت از هزینه های دادرسی کلی دردسر بکشید؛ فقط کافیه مدارک مربوط به تحت پوشش بودنتون رو به دادگاه ارائه بدید و خلاص!

هدف اصلی این ماده چیه؟ خیلی واضحه: دسترسی به عدالت برای همه. قانون گذار خواسته هیچ کس به خاطر بی پولی از حقش تو دادگاه محروم نشه. این ماده کمک می کنه کسانی که واقعاً مشکل مالی دارن، بتونن وکیل بگیرن، کارشناس پرونده شون رو بررسی کنه و هزینه های دیگه رو هم بپردازن تا بتونن از خودشون دفاع کنن یا حقشون رو پس بگیرن.

چه کسانی و در چه شرایطی مشمول ماده 5 می شوند؟

حالا سوال اصلی اینه که چه کسانی می تونن از این ماده قانونی استفاده کنن؟ اصلاً عدم تمکن مالی یعنی چی؟ بیاید شفافش کنیم.

مفهوم عدم تمکن مالی از دیدگاه دادگاه

عدم تمکن مالی یعنی شما نتونید هزینه های دادرسی رو بپردازید، بدون اینکه این عدم پرداخت باعث بشه شما تو زندگی عادی خودتون یا خانواده تون به مشکل بخورید. دادگاه برای احراز این موضوع، به همه جوانب زندگی شما نگاه می کنه. مثلاً:

• شغل و درآمدتون (داشتن یا نداشتن شغل ثابت، میزان درآمد).
• اموال و دارایی هاتون (خونه، ماشین، زمین، حساب بانکی، حتی سهام).
• میزان بدهی هاتون (اقساط بانکی، وام، بدهی به افراد).
• تعداد افراد تحت تکفل (همسر، فرزندان، والدین).
• هزینه های ضروری زندگی (اجاره خونه، خوراک، پوشاک، درمان).

دادگاه بر اساس این اطلاعات و شواهد، تصمیم می گیره که شما واقعاً توانایی پرداخت این هزینه ها رو دارید یا نه.

تفاوت کلیدی با دعوای اعسار

شاید اسم دعوای اعسار به گوشتون خورده باشه. تو پرونده های حقوقی عادی، اگه کسی نتونه هزینه های دادرسی رو بپردازه، باید یه دعوای جداگانه به اسم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی مطرح کنه و کلی تشریفات داره که تا حکم اعسار نیاد، پرونده اصلی جلو نمیره. اما تو دعاوی خانواده، قضیه فرق می کنه و این دقیقاً یکی از ویژگی های مهم ماده 5 هست.

بر اساس ماده 5 قانون حمایت خانواده، دیگه نیازی نیست شما یه پرونده جداگانه برای اعسار تشکیل بدید. دادگاه خانواده خودش و به تشخیص خودش، می تونه عدم تمکن مالی شما رو احراز کنه. یعنی چی؟ یعنی همون قاضی که به پرونده اصلی شما (مثلاً طلاق) رسیدگی می کنه، همزمان درخواست معافیت شما رو هم بررسی می کنه و نیازی به تشریفات پیچیده و زمان بر یک دعوای اعسار مستقل نیست. این یعنی سرعت بیشتر و دردسر کمتر برای شما.

معافیت های خودکار (کمیته امداد و بهزیستی)

همونطور که بالا هم گفتیم، تبصره ماده 5 یه راه میانبر برای یه عده از افراد گذاشته. اگه شما تحت پوشش نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد امام خمینی (ره) یا سازمان بهزیستی کشور باشید، دیگه لازم نیست ثابت کنید که تمکن مالی ندارید. قانون شما رو به طور خودکار از پرداخت هزینه های دادرسی معاف کرده. فقط کافیه مدارک زیر رو به دادگاه ارائه بدید:

• کارت شناسایی معتبر (ملی و شناسنامه).
• گواهی یا نامه ای از کمیته امداد یا سازمان بهزیستی که نشون بده شما تحت پوشش اون ها هستید.

این کار حسابی سرعت رسیدگی به پرونده شما رو بالا می بره و خیال تون رو از بابت هزینه ها راحت می کنه.

سایر متقاضیان: معیارها و شواهد

اگه جزء افراد تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی نیستید، باز هم می تونید از ماده 5 استفاده کنید، اما باید عدم تمکن مالی تون رو به دادگاه ثابت کنید. برای این کار، باید مدارک و شواهد کافی رو جمع آوری و به دادگاه ارائه بدید که در بخش های بعدی بهش مفصل می پردازیم. یادتون باشه، هر چقدر مدارک و مستندات شما کامل تر و واضح تر باشه، شانس اینکه دادگاه با درخواستتون موافقت کنه بیشتره.

کدام هزینه ها با اعمال ماده 5 معاف یا تقسیط می شوند؟

حالا که فهمیدیم ماده 5 چی میگه و چه کسانی مشمولش میشن، بریم سراغ اینکه دقیقاً چه هزینه هایی با این ماده شامل معافیت یا تقسیط میشن. این هزینه ها می تونن حسابی سنگین باشن و ماده 5 واقعاً اینجا به کمک شما میاد.

هزینه دادرسی

این مورد، مهم ترین و شناخته شده ترین هزینه ایه که ماده 5 پوشش می ده. هزینه دادرسی همون پولی هست که شما برای شروع یا ادامه یک پرونده حقوقی (اینجا پرونده خانواده) باید به قوه قضائیه پرداخت کنید. این هزینه بر اساس تعرفه های قانونی و معمولاً درصدی از ارزش خواسته پرونده تعیین میشه. اگه ماده 5 شامل حال شما بشه، از پرداخت این هزینه معاف میشید یا دادگاه براتون قسطی اش می کنه.

حق الزحمه کارشناسی

توی خیلی از پرونده های خانواده، مثلاً برای ارزیابی اموال مشترک در طلاق، تعیین میزان نفقه، یا حتی بررسی سلامت روحی و جسمی افراد در حضانت، دادگاه نیاز به نظر کارشناس داره. حق الزحمه این کارشناس ها هم معمولاً مبلغ کمی نیست و ممکنه بار مالی زیادی رو دوش شما بذاره. اگه دادگاه عدم تمکن مالی شما رو احراز کنه، می تونه پرداخت این هزینه ها رو هم به عهده خودش بگیره، یا براتون تقسیط کنه.

حق الزحمه داوری

در بعضی از دعاوی خانواده، مثل طلاق، قبل از صدور حکم، دادگاه شما رو به داوری ارجاع میده. داوران افراد مورد اعتمادی هستن که سعی می کنن بین زن و شوهر صلح و سازش برقرار کنن. این داوری هم می تونه هزینه ای داشته باشه که اگه وضعیت مالی شما مساعد نباشه، ماده 5 اون رو هم پوشش می ده.

سایر هزینه های ضروری دادرسی

گاهی اوقات، هزینه های دیگه ای هم تو پرونده پیش میاد، مثلاً هزینه آگهی روزنامه (اگه خوانده مجهول المکان باشه)، یا هزینه های مربوط به استعلام از مراجع مختلف. ماده 5 این قابلیت رو داره که این سایر هزینه های ضروری رو هم شامل معافیت یا تقسیط کنه تا شما هیچ دغدغه مالی برای ادامه پرونده تون نداشته باشید.

امکان تعیین وکیل معاضدتی

یکی دیگه از بندهای طلایی ماده 5، امکان تعیین وکیل معاضدتیه. وکیل معاضدتی یعنی وکیلی که قوه قضائیه یا کانون وکلا برای افراد فاقد تمکن مالی تعیین می کنن تا بدون دریافت حق الوکاله (یا با حق الوکاله خیلی کم) بهشون کمک کنه. اگه دادگاه ببینه شما توانایی مالی برای گرفتن وکیل رو ندارید و حضور وکیل هم تو پرونده تون ضروریه، خودش یا به درخواست شما، یک وکیل معاضدتی براتون تعیین می کنه. این یعنی حتی اگه پول وکیل نداشته باشید، می تونید از حمایت حقوقی یک متخصص بهره مند بشید و پرونده تون رو قوی تر جلو ببرید. درخواست وکیل معاضدتی معمولاً از طریق کانون وکلای دادگستری انجام میشه و دادگاه در صورت نیاز شما رو به اونجا راهنمایی می کنه.

راهنمای گام به گام: نحوه درخواست اعمال ماده 5 قانون حمایت خانواده (فرایند عملیاتی)

خب، تا اینجا فهمیدیم ماده 5 چیه و شامل چه کسانی و چه هزینه هایی میشه. حالا بیاید گام به گام بررسی کنیم که چطور می تونید این درخواست رو به دادگاه بدید. این مراحل، کاملاً عملی و کاربردی هستن تا بدون دردسر راهتون رو پیدا کنید.

گام اول: زمان مناسب برای ارائه درخواست

مهم ترین نکته اینه که بدونید کِی باید درخواست ماده 5 رو ارائه بدید. شما سه تا فرصت اصلی دارید:

• همزمان با دادخواست اصلی: بهترین زمان همینه. وقتی دارید دادخواست اصلی تون رو (مثلاً دادخواست طلاق) تنظیم می کنید، می تونید همون موقع تو یه قسمت از دادخواست یا یه لایحه جداگانه، درخواست اعمال ماده 5 رو هم بنویسید.
• ضمن رسیدگی: اگه پرونده تون شروع شده و حالا متوجه شدید که نمی تونید هزینه ها رو بپردازید، باز هم دیر نشده. می تونید در طول مراحل رسیدگی و قبل از صدور حکم نهایی، درخواستتون رو به دادگاه ارائه بدید.
• در مراحل تجدیدنظر: حتی اگه پرونده به مرحله تجدیدنظر رفته و اونجا نیاز به پرداخت هزینه دادرسی یا کارشناسی جدیدی پیش اومده، می تونید باز هم درخواست اعمال ماده 5 رو مطرح کنید.

گام دوم: مدارک مورد نیاز و جمع آوری آن ها

برای اینکه دادگاه بتونه عدم تمکن مالی شما رو احراز کنه، باید مدارک و شواهد کافی ارائه بدید. این مدارک شامل موارد زیر میشن:

1. مدارک شناسایی: کپی کارت ملی و شناسنامه شما.
2. لیست کامل اموال و دارایی ها: این بخش خیلی مهمه. شما باید هرچی دارایی دارید (منقول و غیرمنقول) رو لیست کنید. مثلاً:
   • جزئیات ملک (خانه، زمین، باغ) اگه دارید.
   • مشخصات خودرو.
   • سپرده های بانکی، سهام، اوراق قرضه.
   • هر گونه درآمد ثابت یا متغیر (حقوق، اجاره، سود).

   اگه مدرکی برای اثبات این دارایی ها دارید (مثل سند ملک، برگ سبز ماشین، گردش حساب)، حتماً پیوست کنید.

3. گزارش گردش حساب بانکی: معمولاً دادگاه گردش حساب شش ماه تا یک سال اخیر شما رو می خواد. این گزارش رو می تونید از بانک های مربوطه بگیرید.
4. مدارک دال بر عدم تمکن مالی: هر مدرکی که نشون بده شما پول ندارید یا درآمدتون کمه. مثلاً:
   • گواهی بیکاری از اداره کار یا تامین اجتماعی.
   • فیش حقوقی پایین یا سوابق بیمه ای که نشون بده حداقل حقوق رو می گیرید.
   • مدارک مربوط به بدهی ها و اقساط سنگین (مثل فیش اقساط وام بانکی، چک برگشتی، مدارک بدهی به افراد دیگر).
   • اجاره نامه مسکن و قبض های آب، برق، گاز برای نشان دادن هزینه های زندگی.
   • مدارک پزشکی در صورت داشتن بیماری خاص و هزینه های درمانی بالا.
5. استشهادیه محلی (در صورت نیاز دادگاه): گاهی اوقات دادگاه ممکنه از شما بخواد که برای اثبات عدم تمکن مالی تون، از چند نفر از محلی ها یا افرادی که شما رو میشناسن، یک استشهادیه بگیرید. این استشهادیه باید توسط چند نفر (معمولاً 2 تا 4 نفر) امضا و اثر انگشت بشه و وضعیت مالی شما رو تایید کنه. نگران نباشید، الگوی این استشهادیه رو جلوتر براتون توضیح میدیم.
6. مدارک حمایتی (برای کمیته امداد و بهزیستی): اگه تحت پوشش این نهادها هستید، نامه یا کارت مربوط به تحت پوشش بودنتون رو به دادگاه بدید.

گام سوم: نگارش لایحه یا تکمیل فرم درخواست اعمال ماده 5

بعد از جمع آوری مدارک، نوبت به نوشتن درخواست میرسه. این درخواست معمولاً در قالب یک لایحه به دادگاه ارائه میشه. توی این لایحه باید خیلی شفاف و با دلیل، وضعیت مالی خودتون رو توضیح بدید. نکات مهم در نگارش:

• صراحت و مستدل بودن: بدون ابهام، بگید چرا نمی تونید هزینه ها رو بپردازید و به مدارکی که دارید ارجاع بدید.
• ذکر ماده قانونی: حتماً ذکر کنید که درخواست شما بر اساس ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 هست.
• توضیح وضعیت مالی: جزئیات درآمد، هزینه ها، بدهی ها و دارایی هاتون رو بنویسید. نشون بدید که درآمد شما کفاف هزینه های ضروری زندگی رو به سختی می ده و دیگه پولی برای هزینه های دادرسی براتون باقی نمی مونه.
• خواسته مشخص: به وضوح بنویسید که چه درخواستی دارید؛ معافیت کامل، تقسیط یا موکول کردن به زمان اجرای حکم.

در بخش بعدی همین مقاله، یه الگوی جامع برای این لایحه و استشهادیه بهتون معرفی می کنیم.

گام چهارم: ارائه درخواست به دادگاه

بعد از اینکه لایحه درخواستتون رو تنظیم کردید و مدارک رو هم جمع آوری کردید، نوبت به ارائه اون به دادگاه میرسه. این کار از دو طریق انجام میشه:

• دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: امروزه بیشتر کارهای قضایی از طریق این دفاتر انجام میشه. شما می تونید لایحه و مدارکتون رو به این دفاتر ببرید تا اونا رو به دادگاه بفرستن.
• مستقیماً به شعبه رسیدگی کننده: اگه پرونده تون در یک شعبه خاص دادگاه خانواده در حال بررسیه، می تونید لایحه تون رو مستقیماً به دفتر همون شعبه تحویل بدید. حتماً یک نسخه کپی از لایحه رو داشته باشید و روی نسخه خودتون مهر رسید شد رو بزنید.

گام پنجم: احراز عدم تمکن مالی توسط دادگاه

وقتی درخواستتون رو ارائه دادید، قاضی پرونده اون رو بررسی می کنه. در اینجا اتفاقات زیر می تونه بیفته:

• بررسی دقیق مدارک و شواهد: قاضی تمام مدارکی که شما ارائه دادید رو با دقت می خونه.
• تحقیقات احتمالی دادگاه: قاضی ممکنه برای اینکه از وضعیت مالی شما مطمئن بشه، خودش تحقیقاتی انجام بده. این تحقیقات بدون تشریفات رسمی دادرسی هستن، یعنی مثل یک پرونده حقوقی کامل نیستن و سریع تر انجام میشن. مثلاً ممکنه از شهود بخواد در دادگاه حاضر بشن و شهادت بدن، یا از مراجع مربوطه استعلام بگیره.
• نقش شهود و زمان نیاز به آن ها: اگه دادگاه به شهادت شهود نیاز داشته باشه، از شما می خواد که شهودتون رو در دادگاه حاضر کنید. شهود باید از وضعیت مالی شما اطلاع کافی داشته باشن و بتونن گواهی بدن که شما واقعاً توانایی پرداخت هزینه ها رو ندارید.

گام ششم: تصمیم دادگاه

در نهایت، بعد از بررسی همه جوانب، قاضی دادگاه تصمیم نهایی رو در مورد درخواست شما می گیره. این تصمیم می تونه یکی از این حالت ها باشه:

• معافیت کامل: دادگاه شما رو به طور کامل از پرداخت هزینه ها معاف می کنه.
• تقسیط: دادگاه هزینه ها رو به صورت قسطی براتون تعیین می کنه که باید در مهلت های مشخص پرداخت کنید.
• موکول کردن به زمان اجرای حکم: دادگاه می گه هزینه ها رو فعلاً پرداخت نکنید و در صورتی که در پرونده پیروز شدید و طرف مقابل محکوم به پرداخت شد، اون هزینه ها رو از طرف مقابل بگیرید.
• رد درخواست: اگه دادگاه تشخیص بده که شما تمکن مالی دارید یا مدارکتون کافی نبوده، ممکنه درخواستتون رو رد کنه.

این تصمیم دادگاه معمولاً به صورت یک قرار صادر میشه و شما باید به اون عمل کنید.

فرم ماده 5 قانون حمایت خانواده: دانلود الگو و راهنمای تکمیل

وقتی صحبت از فرم ماده 5 قانون حمایت خانواده میشه، خیلی ها فکر می کنن یک فرم چاپی آماده با جای خالی هست که فقط باید پرش کنن. اما واقعیت اینه که برخلاف تصور، چیز مشخصی به اسم فرم رسمی ماده 5 وجود نداره! در واقع، شما باید درخواستتون رو در قالب یک لائحه درخواست اعمال ماده 5 به دادگاه ارائه بدید.

نگران نباشید، این لایحه کار سختی نیست و ما اینجا یک الگوی کامل و کاربردی رو به شما معرفی می کنیم که می تونید با الهام از اون، درخواست خودتون رو تنظیم کنید. این الگو شامل تمام قسمت های ضروریه و به شما کمک می کنه یک درخواست استاندارد و قوی بنویسید. فرض کنید که این الگوها به صورت فایل های Word یا PDF قابل دسترسی هستند و شما آن ها را دانلود کرده اید.

الگوی لایحه درخواست اعمال ماده 5 قانون حمایت خانواده

این لایحه باید شامل بخش های زیر باشه. شما کافیه اطلاعات خودتون رو جایگزین موارد نمونه کنید:

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر]

موضوع: لایحه درخواست اعمال ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 مبنی بر معافیت/تقسیط از پرداخت هزینه های دادرسی و سایر هزینه ها

با سلام و احترام؛
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان/خوانده] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] مطرح در آن شعبه محترم، با توجه به وضعیت نامناسب مالی و عدم تمکن از پرداخت هزینه های دادرسی/کارشناسی/داوری مربوط به پرونده، به شرح زیر تقاضای اعمال ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 را دارم.

شرح وضعیت مالی:
اینجانب [شغل فعلی و یا بیکاری خود را ذکر کنید، مثلاً: کارگر ساده، خانه دار، بیکار هستم]. میزان درآمد ماهیانه بنده حدوداً [میزان تقریبی درآمد] تومان می باشد که صرف هزینه های ضروری زندگی از قبیل اجاره بها ([میزان اجاره]), خوراک، پوشاک، درمان و نگهداری از [تعداد] نفر عائله تحت تکفل (همسر، فرزندان، والدین بیمار و ...) می گردد.
(در صورت وجود بدهی، اقساط، بیماری خاص و...) لازم به ذکر است اینجانب دارای بدهی های متعدد از جمله [لیست بدهی ها، مثلاً: اقساط وام بانکی به مبلغ X تومان، بدهی به شخص Y به مبلغ Z تومان] می باشم و هیچ گونه اموال منقول یا غیرمنقول (مانند ملک، خودرو، سپرده بانکی قابل توجه) که بتوانم از طریق آن هزینه های دادرسی را تأمین نمایم، در اختیار ندارم. گردش حساب بانکی اینجانب که پیوست این لایحه می باشد، گواه این ادعاست و نشان دهنده عدم وجود تمکن مالی کافی است.
(اگر تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی هستید، اینجا ذکر کنید: همچنین اینجانب تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)/سازمان بهزیستی کشور می باشم که گواهی مربوطه ضمیمه لایحه است.)

خواسته:
با عنایت به مراتب فوق الذکر و مستنداً به ماده 5 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، از محضر محترم دادگاه تقاضا دارم:
1. اینجانب را از پرداخت کلیه هزینه های دادرسی/کارشناسی/داوری (یا بخشی از آن) معاف فرموده و یا پرداخت آن ها را به صورت تقسیطی یا به زمان اجرای حکم موکول فرمایند.
2. در صورت لزوم و بنا بر تشخیص دادگاه، نسبت به معرفی وکیل معاضدتی برای اینجانب اقدام نمایند.

مدارک و مستندات پیوست:
1. کپی کارت ملی و شناسنامه
2. لیست اموال و دارایی ها (با توضیحات کامل)
3. گزارش گردش حساب بانکی [تعداد] ماه اخیر
4. [ذکر سایر مدارک، مثلاً: گواهی بیکاری، فیش حقوقی، مدارک بدهی، اجاره نامه، گواهی کمیته امداد/بهزیستی، استشهادیه محلی]

با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی]
[امضاء]
[تاریخ]

راهنمای تکمیل:

1. مشخصات دادگاه: شماره شعبه و نام شهر دادگاهی که پرونده شما در آنجا در حال رسیدگی است را دقیق بنویسید.
2. مشخصات فردی: نام، نام خانوادگی، نام پدر و شماره ملی خودتان را به درستی وارد کنید.
3. اطلاعات پرونده: کلاسه پرونده و نوع پرونده (مثلاً طلاق، مهریه) را بنویسید. این اطلاعات را می توانید از برگه دادخواست یا برگه های ابلاغیه دریافت کنید.
4. شرح وضعیت مالی: این بخش قلب لایحه شماست. تا می توانید شفاف و با جزئیات وضعیت مالی تان را توضیح دهید. درآمدهای ثابت، متغیر، هزینه های ثابت (اجاره، قسط)، هزینه های متغیر (خوراک، درمان)، تعداد افراد تحت تکفل و هر بدهی یا تعهد مالی دیگر را ذکر کنید. از گفتن واقعیت و نشان دادن مشکلات مالی تان ابایی نداشته باشید.
5. خواسته: به وضوح بنویسید که چه می خواهید. معافیت کامل؟ تقسیط؟ یا موکول شدن پرداخت به اجرای حکم؟
6. مدارک پیوست: لیست دقیق تمام مدارکی که همراه با این لایحه ارائه می کنید را بنویسید.

الگوی استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی (جهت تکمیل درخواست ماده 5)

گاهی اوقات، دادگاه ممکن است علاوه بر لایحه شما، یک استشهادیه محلی هم برای تایید عدم تمکن مالی تان بخواهد. این استشهادیه باید توسط افراد مطلع از وضعیت زندگی شما (همسایه ها، دوستان یا همکاران) امضا و تایید شود.

بسمه تعالی
استشهادیه اعسار از پرداخت هزینه های دادرسی در پرونده خانواده

اینجانبان امضاکنندگان ذیل، با مشخصات کامل و آدرس قید شده، به موجب این استشهادیه گواهی می دهیم که آقای/خانم [نام و نام خانوادگی متقاضی] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] و آدرس [آدرس کامل متقاضی] را از مدت ها قبل می شناسیم و از وضعیت زندگی و معیشت ایشان مطلع هستیم.

نامبرده دارای هیچ گونه تمکن مالی نبوده و درآمد ایشان کفاف هزینه های ضروری زندگی و معیشت روزمره را به سختی می دهد. ایشان توانایی پرداخت هزینه های دادرسی/کارشناسی/داوری در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] مطرح در شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] را نداشته و قادر به تأمین این هزینه ها نمی باشد.

بدین وسیله از محضر محترم دادگاه تقاضا داریم نسبت به احراز عدم تمکن مالی نامبرده و اعمال ماده 5 قانون حمایت خانواده اقدام مقتضی را مبذول فرمایند.

مشخصات شهود:

شاهد 1:
نام و نام خانوادگی:
نام پدر:
شماره ملی:
آدرس کامل:
شماره تماس:
امضا و اثر انگشت:

شاهد 2:
نام و نام خانوادگی:
نام پدر:
شماره ملی:
آدرس کامل:
شماره تماس:
امضا و اثر انگشت:

(در صورت نیاز به شهود بیشتر، همین الگو را تکرار کنید. معمولاً 2 تا 4 شاهد کافی است.)

راهنمای تکمیل:

1. مشخصات متقاضی: اطلاعات خودتان را در بخش مربوط به متقاضی دقیق وارد کنید.
2. اطلاعات پرونده: کلاسه پرونده، شماره شعبه و نام شهر دادگاه را بنویسید.
3. مشخصات شهود: هر شاهد باید مشخصات کامل خود (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، آدرس و شماره تماس) را وارد کند و در نهایت امضا و اثر انگشت بزند. یادتان باشد شهود باید واقعاً از وضعیت مالی شما مطلع باشند.

این الگوها به شما کمک می کنند تا درخواست خود را به بهترین شکل ممکن تنظیم و به دادگاه ارائه دهید. اگرچه نمی توانیم لینک مستقیم دانلود برای فایل های Word و PDF ارائه دهیم، اما با همین الگوهای متنی می توانید به سادگی یک لایحه و استشهادیه استاندارد برای خود تهیه کنید.

نکات حقوقی تکمیلی و چالش ها در اعمال ماده 5

بعد از اینکه درخواست اعمال ماده 5 رو دادید و مراحلش رو گذروندید، یه سری نکات حقوقی دیگه هم هست که دونستنشون خالی از لطف نیست. بعضی اوقات ممکنه چالش هایی هم پیش بیاد که بهتره ازشون خبر داشته باشید.

قابلیت اعتراض به تصمیم دادگاه

اگه خدای نکرده دادگاه با درخواست شما برای اعمال ماده 5 موافقت نکرد و اون رو رد کرد، ناامید نشید! شما این حق رو دارید که به این تصمیم اعتراض کنید. اعتراض به این قرار (همون تصمیم دادگاه) معمولاً در دادگاه تجدیدنظر استان قابل بررسیه. پس اگه حس کردید حق با شماست و مدارک کافی برای اثبات عدم تمکن مالی دارید، حتماً از این حق استفاده کنید.

مواردی که دادگاه ممکن است درخواست را رد کند

دادگاه الکی درخواست شما رو رد نمی کنه. معمولاً رد درخواست دلایلی داره که مهم ترینشون ایناست:

• عدم ارائه مدارک کافی: اگه نتونید مدارک لازم و مستندات کافی برای اثبات عدم تمکن مالی تون رو ارائه بدید.
• مخفی کردن اموال: اگه دادگاه تشخیص بده که شما عمداً بخشی از اموال یا درآمدتون رو مخفی کردید تا خودتون رو فاقد تمکن نشون بدید.
• عدم اقناع قاضی: حتی با وجود مدارک، ممکنه قاضی از وضعیت مالی شما متقاعد نشه که واقعاً نیاز به معافیت یا تقسیط دارید.

چگونگی دریافت وکیل معاضدتی پس از تایید عدم تمکن مالی

اگه درخواست اعمال ماده 5 شما توسط دادگاه تایید شد و دادگاه تشخیص داد که نیاز به وکیل معاضدتی دارید، معمولاً خود دادگاه شما رو به کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلای قوه قضائیه معرفی می کنه. اونجا بعد از تکمیل یک سری فرم ها و ارائه مدارک، یک وکیل معاضدتی به شما معرفی میشه که بدون دریافت حق الوکاله یا با حق الوکاله ناچیز، پرونده شما رو پیگیری می کنه. یادتون باشه، وکلا و کارشناسان معاضدتی وظیفه دارن از شما دفاع کنن و نمیتونن از زیر این مسئولیت شونه خالی کنن.

آثار مالی اعمال ماده 5 در صورت پیروزی در دعوی

یکی از نکات مهم اینه که اگه دادگاه شما رو از پرداخت هزینه ها معاف کرد یا اون ها رو قسطی کرد و در نهایت شما در پرونده تون برنده شدید، چی میشه؟ در این حالت، طرف مقابل که در پرونده محکوم شده، باید هزینه هایی که شما از پرداختش معاف شدید یا قسطی پرداخت کردید رو به شما برگردونه. یعنی اگه هزینه ای رو دادگاه براتون تقسیط کرده بود و پرداخت کردید، میتونید از محکوم علیه پس بگیرید. این قانون نشون میده که هدف، حمایت از حق شماست، نه اینکه طرف مقابل رو از زیر بار مسئولیت خارج کنه.

اشاره به آراء وحدت رویه و نظریات مشورتی مرتبط

همونطور که تو مباحث حقوقی معموله، گاهی اوقات برای روشن تر شدن یک ماده قانونی یا رویه قضایی، نظریات مشورتی قوه قضائیه یا آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور منتشر میشن. در مورد ماده 5 هم، نظریات مشورتی متعددی وجود داره که بر این موضوع تاکید دارن که احراز اعسار در دعاوی خانواده نیاز به تشریفات خاص نداره و دادگاه خودش باید به این موضوع رسیدگی کنه. این یعنی حرف ما کاملاً مستند و بر پایه رویه قضایی کشور هستش.

جمع بندی: اطمینان از حق شما در دادگاه خانواده

خب، به انتهای مسیر رسیدیم! تو این مقاله، حسابی گشتیم و دیدیم که فرم ماده 5 قانون حمایت خانواده چیه و چقدر می تونه برای کسانی که از نظر مالی در مضیقه هستند، راهگشا باشه. از متن ماده قانونی گرفتیم تا تفاوتش با دعوای اعسار عادی، از اینکه چه کسانی مشمول این ماده میشن تا چطور باید درخواستش رو ثبت کرد. یادتون باشه، نبودن تمکن مالی نباید هیچ وقت باعث بشه از حق قانونی خودتون تو دادگاه خانواده چشم پوشی کنید.

قانون حمایت خانواده با وضع ماده 5، راه رو برای دسترسی به عدالت هموار کرده. پس اگه خدای نکرده تو موقعیتی قرار گرفتید که نیاز به پیگیری قانونی تو دادگاه خانواده داشتید و نگران هزینه ها بودید، این مطلب رو دوباره بخونید و با اطمینان خاطر جلو برید. شما ابزارهایی رو در دست دارید که می تونن بهتون کمک کنن. اگه هنوز ابهاماتی دارید یا پرونده تون پیچیدگی های خاص خودش رو داره، حتماً توصیه می کنیم با یک وکیل متخصص تو زمینه دعاوی خانواده مشورت کنید. اون ها می تونن بهترین راهنمایی رو بهتون بدن و در مسیر حق خواهی همراهتون باشن.