دوگانگی حضور فعال زنان و تعارض نقشی و شخصیتی در جامعه – خبرگزاری انکو | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری انکو _ گروه فرهنگ و ادب: مهدی مرادی کارشناس حوزه کتاب یادداشتی با عنوان «دوگانگی حضور فعال زنان و تعارض نقشی و شخصیتی در جامعه» نوشته که نگاهی به کتاب «آیا زن بودن گناه است» نوشته محمد اسلام مجدی نسب دارد و برای انتشار در اختیار انکو قرار گرفته است.

کتاب مورد اشاره عوامل شکل پیری نگرش منفی نسبت به زنان را بیان می کند و توسط انتشارات روش شناسان و جامعه شناسان، منتشر و روانه بازار نشر شده است.

مشروح متن این یادداشت را در ادامه می خوانید:

نویسنده «آیا زن بودن گناه است» تلاش کرده عواملی که باعث شکل گیری نگرش منفی به زنان و دختران و پیامدهای حاصل از این نوع نگرش در طول تاریخ بوده را شناسایی و واکاوی کند. و پس از طرح مساله ها و آسیب های حاصل از این پدیده در این کتاب، با بررسی و پژوهش در اعصار مختلف و بازخوانی وضعیت زنان و دختران از دوره هخامنشی تا ساسانی و سامانی و زرتشت و غیره تا دوره پیش از مشروطه و مشروطه و نیز پهلوی اول و دوم و نظام جمهوری اسلامی، به دنبال توصیفِ جایگاه زنان و دختران در طول تاریخ است. وی پس از طرح جایگاه و وضعیت تاریخی زنان و دختران در عرصه های مختلف، وارد فصل سوم و توصیف اوضاع زنان و دختران در کشورهای دیگر به خصوص کشورهای پیشرفته اروپایی مانند فرانسه، آمریکا، آلمان و غیره می شود.

همچنین در دیگر فصل ها نیز ضمن طرح نگرش راستین اسلام به زنان و دختران، تلاش شده است تا موضع اسلام ناب در رابطه با موضوع مورد بحث را توصیف و تشریح کند. در پایان و برآیند آن هم، با بر شمردن مسیله ها و برخی از آسیب های فردی و اجتماعی حاصل از این نوع نگرش منفی در خصوص زنان و دختران، راهکارهای احتمالی مناسب، جهت حل و یا حد امکان تعدیل این مسیله ها و آسیب ها را به مخاطبان ارایه می کند.

باید توجه داشت که در وهله اول عنوان کتاب (آیا زن بودن گناه است) جذاب است و مخاطب خود را می تواند به خوبی جذب نماید. در نگاه نخست خواننده کنجکاو می شود که آیا زن بودن گناه است و یا زن نبودن برخی زنان گناه است؟! بررسی عنوان ها و عمیق تر شدن در مسیله های طرح شده، در فصل نخست این کتاب، به نظر می رسانند که نویسنده به دنبال آن بوده که علل انکار هویت برخی زنان و دختران و نیز چگونگی شکل گیری نگرش منفی به آنان را مورد بحث و بررسی قرار دهد. به عبارتی؛ به نظر می رسد؛ غایت نویسنده از تقریر و کتابت آن بوده که؛ چگونگی نضج و شکل گیری جنس دوم دیدن زنان و یا همان نگرش منفی جوامع به زنان و دختران را بالاخص در کشور ایران مورد واکاوی و کنکاش قرار دهد.

برای رسیدن به این مهم، با طرح برخی مسیله ها و آسیب ها در فصل نخست البته (به صورت میکرو و خرد) و نیز با مطرح نمودن نگاه تاریخی به این پدیده، تلاش می نماید به خواننده آگاهی دهد که این نوع نگرش به صورت دفعی و به یک باره به وجود نیامده است. بلکه؛ زمینه جدی تاریخی در دوره های مختلف، باعث شکل گیری این پدیده بوده است. هر چند به درستی نویسنده به این موضوع توجه داشته، لیکن در بررسی اجمالی دوره های مختلف نتوانسته حق مطلب را به طور جامع ادا نماید. چراکه؛ همان گونه که اشاره شد، به صورت خرد به مسیله مورد اشاره می پردازد که می طلبید به گونه مبسوط تر دوره های مختلف و سیر تاریخی وضعیت زنان و دختران را مورد کنکاش و وارسی قرار دهد. تا زمینه های به وجود آمدن این نوع نگرش منفی به زنان، به صورت جدی شفاف شود. هر چند نیز نمی توان از این موضوع به سادگی عبور کرد که شاید غرض نویسنده، بر آن بوده با اجمال و خلاصه نویسی، طرح موضوعات از حوصله خواننده خارج نشده و بهتر با مطالب مطرح شده همراه شود.

نویسنده کتاب «آیا زن بودن گناه است» در فصل سومِ کتاب خود، با طرح وضعیت اجتماعی و غیره زنان در کشورهای پیشرفته و با استناد به آمارهای معتبر و شرح مناسب وضعیت زنان بالاخص زنان اروپایی تصریح می نماید که آنان از چه جایگاه اجتماعی و فرهنگی در دنیا برخوردارند؛ بالاخص با مقایسه برخی آمارها و مقاله های منتشر شده توسط اندیشکده های ملی همان کشورها مانند (اینسج) و یا (میپروف) و همچنین مرکز تجاوز جنسی آمریکا و غیره به خوبی به وضعیت زنان و دختران اروپایی اشاره می نماید.

گذر و مرور فصل چهارم و بررسی اجمالی آن نیز نشان می دهدکه این فصل پرفراز و نشیب ترین بخش کتاب است. چرا که؛ بررسی نظریات اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی و انسانی مطرح شده در کتاب، خیلی مورد بحث و موضوع کتاب نیست و نویسنده نظریات جامع تری در این حوزه می توانست مطرح نماید؛ هرچند که در بخش نظریات فمنیسم و به خصوص در بخش نگرش اسلام به زنان تا حدود زیادی این چالش را مرتفع می نماید.

اما بررسی فصل هفتم که تحت عنوان «بایدها و نبایدها؛ مسیله ها و آسیب های زنانه» نگاشته شده است، شاید جذاب ترین و خواندنی ترین فصل این کتاب باشد. نویسنده با طرح ده ها چالش جدی زنان و دختران معاصر ایران و سایر کشورها و تبیین این مشکلات، توانسته فضایی را ترسیم نماید که اعضا جامعه اعم از زن و مرد، با وظایف و نقش های جدید و تعریف شده جامعه مدرن، آشنا شوند. چراکه به درستی نویسنده اشاره می نماید؛ «با توجه به اجتماعی شدن سنتی دختران و مردان از یک طرف و نیاز با رفتار جامعه مدرن به حضور فعال زنان و دختران، از طرف دیگر، دوگانگی یا چندگانگی و تعارض نقشی و شخصیتی در جامعه به وجود آمده است؛ که باعث سردرگمی افراد جامعه، اعم از زنان و مردان گشته» نویسنده کتاب نیز با طرح راهکارهای نسبتاً مناسب به حل این پدیده ها پاسخ می دهد.

در صفحه 106 به بعد، مباحثِ خوش فرمی دیده می شود. نگارنده با طرح عدم استقلال مالی و به وجود آمدن رانت موقعیت اجتماعی تاریخی مردان، هزینه های روانی و اجتماعی این پدیده را شرح می دهد. و نیز با طرح تنوع طلبی جنسی به خصوص در مردان با استفاده از نظریه بوردیو و تطبیق ظریف این تیوری با احادیث، روایات و آیات قرآن سبک زندگی نوین و لایه های پنهان آن را آشکار می نماید.

می طلبید نویسنده در تشریح مساله های دیگر به نقش رسانه و زن، تحقیر اجتماعی زنان، افزایش سن ازدواج، وابستگی زنان به خانواده، چالش های شاغل شدن زنان و غیره که هر یک به فراخور جامعه جدید و ارتباطات موزاییکی افراد جامعه است بپردازد.

در مجموع می توان گفت علاوه بر آنکه، مطالب کتاب «آیا زن بودن گناه است» تا حدودی توانسته به هدف خود دست پیدا کند، لیک معتقدم مساله ها و آسیب های جدی دیگر در این حوزه وجود دارند که نیازمند، بحث و بررسی جدی تر هستند.