دادخواست رد مال خیانت در امانت

دادخواست رد مال در خیانت در امانت، راهکاری قانونی برای پس گرفتن مالی است که کسی به شما امانت داده و حالا از برگرداندن آن طفره می رود یا به هر نحوی در آن دخل و تصرف کرده است. این دادخواست به شما کمک می کند تا علاوه بر شکایت کیفری از فرد متخلف، حق و حقوقتان را به صورت حقوقی پیگیری کنید و مالتان را پس بگیرید.

خیانت در امانت، یکی از اون جرم هایی هست که مستقیم روی اعتماد آدم ها تأثیر می ذاره. تصور کنید یه وسیله با ارزش یا حتی یه مبلغ پول رو به کسی امانت می دید، با این امید که سر وقتش پس می گیرید، اما امانت دار شما به جای حفظ و نگهداری، اون مال رو به نفع خودش تصاحب می کنه یا بهش آسیب می رسونه. اینجا دیگه فقط بحث یک اشتباه ساده نیست، بلکه پای یک جرم جدی در میونه که هم می تونه مجازات کیفری برای خائن داشته باشه و هم به شما این امکان رو میده که از طریق دادگاه، مالتون رو پس بگیرید. این مقاله دقیقاً برای همین نوشته شده تا یه راهنمای کامل و دست به دست باشه براتون، تا اگه خدای نکرده درگیر همچین شرایطی شدید، بدونید چطوری باید از حق خودتون دفاع کنید و مالتون رو برگردونید.

مقدمه: چرا دادخواست رد مال در خیانت در امانت حیاتی است؟

وقتی از خیانت در امانت صحبت می کنیم، خیلی ها فقط یاد زندان رفتن یا جریمه شدن فرد خاطی میفتن. اما راستش رو بخواید، برای کسی که مالش از دست رفته، مهم تر از هر مجازاتی، اینه که مالش رو پس بگیره. فرض کنید یه ماشین رو به امانت به کسی سپردید و حالا اون طرف ماشین رو فروخته یا بهش آسیب رسونده. اینکه اون شخص مجازات بشه خوبه، ولی تکلیف ماشین شما چی میشه؟ اینجاست که دادخواست رد مال خیانت در امانت وارد عمل میشه و نقش حیاتی خودش رو نشون میده.

ببینید، پرونده های خیانت در امانت دو جنبه اصلی دارن: یکی جنبه کیفری که باهاش مجازات برای خائن تعیین میشه، و دیگری جنبه حقوقی که به شما کمک می کنه مالی که از دست دادید رو برگردونید. خیلی ها فکر می کنن همین که شکایت کیفری کردن و اون فرد مجرم شناخته شد، دادگاه خودش مال رو هم برمی گردونه، در حالی که همیشه این طور نیست. برای همین، اقدام درست و به موقع از طریق دادخواست رد مال، مثل یه نقشه راه می مونه که به شما نشون میده چطوری باید از نقطه ی از دست دادن مال، به نقطه ی بازپس گیری اون برسید. هدف ما اینه که شما رو با تمام پیچ وخم های این مسیر آشنا کنیم.

خیانت در امانت چیست؟ (مروری کوتاه و مرتبط)

قبل از اینکه بریم سراغ اینکه چطوری مالمون رو پس بگیریم، بهتره یه مرور کوتاه داشته باشیم روی خودِ جرم «خیانت در امانت». اصلاً خیانت در امانت یعنی چی؟ و چه وقت هایی این اتفاق میفته؟

تعریف قانونی جرم خیانت در امانت

طبق قانون، خیانت در امانت وقتی اتفاق میفته که شما یک مال منقول (مثل پول، ماشین، طلا) یا غیرمنقول (مثل خونه، زمین) یا حتی یک سند (مثل چک، سفته، مدارک مهم) رو به کسی امانت می دید. این امانت می تونه تحت هر عنوانی باشه؛ مثلاً به عنوان اجاره، رهن، وکالت، ودیعه یا هر چیز دیگه. حالا اگه اون شخصی که مال رو بهش سپردید، به جای اینکه از مال امانتی شما نگهداری کنه و سر وقت پس بده، به ضرر شما و به نفع خودش یا شخص دیگه ای، اون مال رو تصاحب کنه، از بین ببره، استفاده غیرمجاز بکنه یا مخفی کنه، مرتکب جرم خیانت در امانت شده. ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی دقیقاً به همین موضوع اشاره می کنه و رکن اصلی این جرم رو «سوءنیت» امین (یعنی اینکه قصد داشته به شما ضرر بزنه) میدونه.

شرایط اساسی تحقق جرم خیانت در امانت

برای اینکه بگیم جرمی به نام «خیانت در امانت» اتفاق افتاده، چند تا شرط اساسی باید وجود داشته باشه که اگه یکی از اینا نباشه، دیگه نمیشه اسمش رو خیانت در امانت گذاشت:

1. مال امانی: اول از همه، باید یک مال یا سند مشخص وجود داشته باشه که به عنوان امانت سپرده شده. این مال می تونه هر چیزی باشه که ارزش مادی داره.
2. سپرده شدن مال: مال حتماً باید توسط صاحبش (یا کسی که اجازه داره) به امین سپرده شده باشه. یعنی امین نباید خودش اون مال رو پیدا کرده باشه یا به زور گرفته باشه.
3. تصرف غیرقانونی (صرف، تلف، مفقود یا تصاحب): امین باید عملی رو انجام بده که خلاف اعتماد شماست. این عمل می تونه فروختن مال، استفاده از اون به شکلی که شما نخواستید، گم کردنش به قصد ضرر زدن یا کلاً برداشتن اون برای خودش باشه.
4. سوءنیت امین: مهم ترین قسمت اینه که امین قصد داشته باشه به شما ضرر بزنه و این کار رو عمداً انجام داده باشه. اگه سهواً یا بدون قصد مال شما از بین رفته باشه، دیگه خیانت در امانت محسوب نمیشه، بلکه ممکنه بشه مطالبه خسارت کرد.

پس، می بینید که خیانت در امانت یه جرم ساده نیست و برای اثباتش باید همه این شرایط کنار هم باشن.

رد مال در جرم خیانت در امانت به چه معناست؟

حالا که فهمیدیم خیانت در امانت چیه، بریم سراغ قسمت اصلی بحثمون، یعنی «رد مال». رد مال دقیقاً یعنی چی و چرا اینقدر مهمه؟

تعریف دقیق رد مال

رد مال در خیانت در امانت یعنی اینکه فرد خائن، همون مالی که بهش امانت دادید و در اون خیانت کرده رو، به شما برگردونه. این برگردوندن می تونه عین خودِ مال باشه، یعنی اگه ماشین یا طلا بوده، همون ماشین یا طلا رو پس بده. اما اگه عین مال وجود نداشت، مثلاً اگه ماشین رو فروخته باشه یا طلا رو آب کرده باشه، اینجا دیگه عین مال وجود نداره. در این صورت، فرد خائن باید معادل قیمت روز اون مال رو به شما پرداخت کنه. پس، رد مال یعنی جبران خسارت از طریق بازگرداندن مال یا پرداخت قیمتش.

تفاوت رد مال با مجازات حبس یا جزای نقدی

اینجا یه نکته خیلی مهم هست که خیلی ها اشتباه می کنن: رد مال فرق داره با مجازاتی مثل حبس یا جزای نقدی. ببینید، وقتی فردی مرتکب جرم خیانت در امانت میشه، دادگاه کیفری میاد و به جرمش رسیدگی می کنه. اگه مجرم شناخته شد، ممکنه محکوم بشه به حبس یا پرداخت جریمه نقدی به دولت. این ها مجازات هایی هستن که جنبه عمومی دارن و برای مجازات خودِ عمل مجرمانه در نظر گرفته میشن.

اما رد مال، یک مطالبه کاملاً حقوقی و شخصی هست. یعنی به شما که بزه دیده اید برمی گرده. دادگاه کیفری به طور خودکار و بدون درخواست شما، حکم به رد مال نمیده. حتی اگه فرد به زندان هم بره یا جریمه نقدی هم بده، اینها به شما کمک نمی کنن مالتون رو پس بگیرید. برای پس گرفتن مال، شما باید به صورت جداگانه درخواست رد مال رو مطرح کنید. این دوتا، یعنی مجازات کیفری و رد مال، دو مسیر جدا از هم هستن که البته هر دو به جرم خیانت در امانت مربوط میشن.

اهمیت وجود عین مال

اهمیت وجود عین مال در رد مال خیلی زیاده. اگه اون مالی که به امانت دادید و در اون خیانت شده، هنوز موجود باشه و فرد خائن اون رو از بین نبرده یا نفروخته باشه، دادگاه حکم میده که دقیقاً همون مال رو به شما پس بده. این بهترین حالت ممکنه چون شما همون چیزی رو که داشتید، پس می گیرید.

اما اگه عین مال موجود نباشه، مثلاً اگه ماشین رو فروخته یا پول ها رو خرج کرده باشه، اون وقت قاضی دیگه نمی تونه بگه عین مال رو پس بده، چون وجود نداره. در این حالت، دادگاه کارشناس تعیین می کنه تا قیمت روز اون مال رو مشخص کنه و فرد خائن محکوم میشه که معادل پولی اون مال رو به شما پرداخت کنه. پس، هرچه زودتر برای رد مال اقدام کنید، شانس اینکه عین مال رو پس بگیرید، بیشتره.

یادتون باشه، رد مال یک مطالبه کاملاً حقوقی و شخصی شماست که باید جداگانه درخواست بشه، حتی اگر متهم به زندان هم برود، مالتان به طور خودکار برنمی گردد!

چرا برای رد مال در خیانت در امانت به دادخواست جداگانه نیاز است؟

این سؤال خیلی مهمیه که ذهن خیلی ها رو درگیر می کنه. چرا با اینکه یه نفر مرتکب جرم خیانت در امانت شده و دادگاه کیفری داره بهش رسیدگی می کنه، من باید برای پس گرفتن مالم یه دادخواست جداگانه بدم؟ مگه دادگاه خودش نباید همه چی رو حل کنه؟

تفکیک صلاحیت دادگاه های کیفری و حقوقی

ببینید، سیستم قضایی ما یه تفکیک بین دادگاه های کیفری و حقوقی داره. دادگاه کیفری، همون طور که از اسمش پیداست، به جرائم رسیدگی می کنه و هدفش اینه که بفهمه جرمی اتفاق افتاده یا نه و اگه اتفاق افتاده، مجرم رو مجازات کنه. مثلاً توی پرونده خیانت در امانت، دادگاه کیفری میاد بررسی می کنه که آیا اون فرد واقعاً در امانت شما خیانت کرده یا نه، و اگه اثبات شد، حکم حبس یا جزای نقدی میده.

اما دادگاه حقوقی، به مسائل مالی، قراردادها، اختلافات ملکی و به طور کلی هر چیزی که مربوط به حقوق افراد باشه، رسیدگی می کنه. مطالبه مال، بازپس گیری خسارت، اجرت المثل و این جور چیزها توی صلاحیت دادگاه حقوقیه. پس وقتی شما می خواید مالی رو که از دست دادید پس بگیرید، این یک مطالبه حقوقی محسوب میشه، نه یک جرم.

استثنائات و الزامات قانونی

البته، قانون گذار این رو هم در نظر گرفته که بزه دیده مجبور نباشه حتماً دوتا پرونده جداگانه (یکی کیفری و یکی حقوقی) رو دنبال کنه که هم هزینه بره و هم وقت گیر. برای همین، توی قانون آیین دادرسی کیفری، چند تا ماده قانونی وجود داره که به این موضوع اشاره می کنن:

• ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری: این ماده میگه اگه کسی به خاطر جرمی ضرر و زیانی دیده، می تونه برای جبران ضرر و زیانش، درخواست بده. یعنی این حق رو برای شما قائل شده که ضررتون جبران بشه.
• ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی: این ماده به دادگاه اجازه میده در مورد اموالی که از طریق جرم به دست اومدن، دستور رد مال رو صادر کنه. یعنی اگه مال شما با خیانت در امانت از دست رفته، دادگاه می تونه بگه که اون مال باید به شما برگرده.
• مواد ۱۶، ۱۷ و ۱۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری: این مواد خیلی مهمن. اینجا گفته شده که اگه شما به عنوان شاکی، موقع طرح شکایت کیفری یا حتی تا قبل از اینکه حکم کیفری قطعی بشه، از دادگاه درخواست کنید که علاوه بر مجازات، حکم رد مال رو هم صادر کنه، دادگاه کیفری مکلفه که به درخواست شما رسیدگی کنه و توی همون پرونده کیفری، تکلیف رد مال رو هم مشخص کنه.

پس، می بینید که امکانش هست که دادگاه کیفری حکم به رد مال هم بده، اما شرطش چیه؟ شرطش اینه که شما باید حتماً درخواستش رو از دادگاه بخواید. یعنی باید یه دادخواست یا درخواست حقوقی رو ضمیمه پرونده کیفریتون کنید و از دادگاه بخواید که هم به جرم رسیدگی کنه و هم مالتون رو بهتون برگردونه.

پیامدهای عدم طرح دادخواست رد مال

اگه شما موقع شکایت کیفری یا در طول رسیدگی به پرونده کیفری، درخواست رد مال رو از دادگاه نکنید، چه اتفاقی میفته؟

پیامدش اینه که دادگاه کیفری فقط به جرم رسیدگی می کنه و حکم مجازات (مثلاً حبس) برای خائن صادر می کنه. اما برای پس گرفتن مالتون، شما بعداً باید یک پرونده جداگانه، این بار در دادگاه حقوقی، تشکیل بدید و دادخواست رد مال رو ارائه کنید. این یعنی:

• طولانی تر شدن فرآیند: مجبورید دوتا پرونده رو جداگانه پیگیری کنید.
• هزینه های بیشتر: باید دو بار هزینه دادرسی پرداخت کنید.
• گرفتاری بیشتر: وقت و انرژی بیشتری از شما گرفته میشه.

پس، همیشه بهتره اگه می تونید، از همون ابتدا یا در طول رسیدگی کیفری، درخواست رد مالتون رو هم به دادگاه کیفری بدید تا همه چیز توی یک پرونده و با سرعت بیشتری انجام بشه.

مبانی و مستندات قانونی رد مال در خیانت در امانت

برای اینکه دعوای شما برای رد مال در خیانت در امانت قوی و مستند باشه، باید بدونید که این مطالبه حقوقی از نظر قانونی روی چه پایه هایی وایستاده. قانون گذار توی چند جای مختلف به این موضوع اشاره کرده که دونستنش به دردتون می خوره.

ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی

این ماده اصلی ترین ماده ای هست که جرم خیانت در امانت رو تعریف می کنه. توی این ماده، ارکان و شرایط وقوع جرم توضیح داده شده و مجازات حبس برای فرد خائن تعیین شده. درست که این ماده مستقیماً به رد مال اشاره نداره، اما چون اصل جرم رو اثبات می کنه، پایه و اساس هرگونه مطالبه ای بعد از اون قرار می گیره. یعنی اول باید اثبات بشه که خیانت در امانت اتفاق افتاده، بعد میشه سراغ رد مال رفت.

ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی

این ماده خیلی مهمه! ماده ۲۱۵ میگه: هرگاه از وقوع جرمی مالی حاصل شود یا مالی به دست آید که از راه ارتکاب جرم به دست آمده باشد، در صورت وجود عین مال، مقام قضایی مکلف است علاوه بر رسیدگی به اصل جرم، دستور استرداد آن را به مالک یا متصرف قانونی یا وراث او صادر کند.
یعنی چی؟ یعنی اگه مال شما از طریق جرم خیانت در امانت از دست رفته، دادگاه یا دادسرا موظفه که اگه اون مال هنوز هست، دستور بده که به شما برگردونده بشه. البته همون طور که گفتیم، این دستور معمولاً بعد از درخواست شما صادر میشه و خودشون خودکار این کار رو نمی کنن.

مواد ۱۴، ۱۶، ۱۷ و ۱۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری

این مواد قانون آیین دادرسی کیفری هم برای رد مال خیلی مهمن و حق شما رو برای بازپس گیری مال تضمین می کنن:

• ماده ۱۴: این ماده حق جبران ضرر و زیان ناشی از جرم رو برای شاکی به رسمیت می شناسه. یعنی شما حق دارید که خسارتی که بهتون وارد شده، جبران بشه.
• مواد ۱۶ و ۱۷: این دو ماده صراحتاً میگن که شاکی می تونه در طول رسیدگی کیفری یا حتی بعد از صدور کیفرخواست، درخواست حقوقی خودش رو برای جبران خسارت یا رد مال به دادگاه کیفری تقدیم کنه. در این صورت، دادگاه کیفری مکلفه که به این درخواست رسیدگی کنه و ضمن صدور حکم کیفری، در مورد رد مال هم تصمیم بگیره.
• ماده ۱۴۸: این ماده هم تأکید می کنه که اگه شاکی در پرونده کیفری، درخواست جبران ضرر و زیان یا رد مال رو بکنه، دادگاه کیفری باید در همون حکم خودش، راجع به این موضوع هم رأی بده.

پس، با استناد به این مواد قانونی، شما این قدرت رو دارید که از دادگاه بخواید مالتون رو بهتون برگردونه و این حق شما کاملاً مستند و قانونیه.

اصول کلی حقوقی

علاوه بر این مواد قانونی خاص، چند تا اصل کلی حقوقی هم وجود داره که مطالبه رد مال رو توجیه می کنه:

• اصل جبران خسارت: طبق این اصل، هر کسی که به دیگری ضرر بزنه، باید اون ضرر رو جبران کنه. خیانت در امانت هم که خودش یک نوع ضرر به مالک مال محسوب میشه.
• اصل استرداد ناروا: این اصل میگه هر مالی که به ناحق به دست کسی افتاده باشه، باید به صاحب اصلیش برگردونده بشه. مال امانتی که در اون خیانت شده، دقیقاً جزو همین موارد میشه.

خلاصه که از هر نظر که نگاه کنید، حق شما برای بازپس گیری مال امانی از دست رفته، کاملاً قانونی و محکم هست.

مراحل گام به گام تنظیم و ارائه دادخواست رد مال خیانت در امانت (راهنمای عملی و دقیق)

رسیدیم به بخش عملی کار! حالا که فهمیدید چرا و با چه پشتوانه قانونی باید دادخواست رد مال بدید، بیاید ببینیم چطوری باید این کار رو قدم به قدم انجام بدید. این مراحل، یه نقشه راه کامله که بهتون کمک می کنه سردرگم نشید.

مرحله ۱: اثبات جرم خیانت در امانت

قبل از هر چیزی، باید جرم خیانت در امانت رو اثبات کنید. این مرحله معمولاً از طریق شکایت کیفری در دادسرا و دادگاه کیفری انجام میشه. تا زمانی که دادسرا یا دادگاه کیفری، فرد امین رو به عنوان خائن و مجرم نشناسن، دادخواست رد مال شما ممکنه با مشکل روبرو بشه. گاهی اوقات میشه همزمان با شکایت کیفری، درخواست رد مال رو هم مطرح کرد، اما در هر صورت، باید پرونده کیفری شما حداقل در جریان باشه یا حتی بهتره که حکم قطعی محکومیت خائن صادر شده باشه. این حکم قطعی، قوی ترین سند برای اثبات جرم خیانت در امانت هست.

مرحله ۲: جمع آوری دلایل و مستندات

برای اینکه دادخواست رد مال خیانت در امانت شما موفق باشه، باید مدارک و مستندات قوی داشته باشید. هرچی مدارکتون کامل تر باشه، شانس موفقیتتون بیشتره. این مدارک شامل چه چیزهایی میشه؟

• مدارک مالکیت مال: سند مالکیت (برای ملک)، سند خودرو، فاکتور خرید، دفترچه حساب بانکی، قبض و… هر چیزی که نشون بده مال برای شماست.
• دلایل اثبات امانت سپاری: رسید امانت، قرارداد اجاره، رهن، وکالت نامه، شهادت شهود (اگر کسی شاهد امانت سپاری بوده)، اسکرین شات پیام ها یا چت های شما با امین که نشون میده مال رو بهش امانت دادید.
• اظهارنامه قبلی: اگه قبل از شکایت، برای طرف اظهارنامه فرستادید که مالتون رو پس بده و اون پس نداده، این هم یک سند مهمه.
• رأی دادگاه کیفری (در صورت وجود): اگه پرونده کیفری خیانت در امانت قبلاً تشکیل شده و حکم قطعی محکومیت خائن صادر شده، کپی اون رأی، قوی ترین سند شماست. حتی اگه پرونده هنوز در جریانه، شماره و کپی شکواییه کیفری رو هم میشه ارائه داد.
• هرگونه مدرک دیگر: هر مدرکی که به نحوی بتونه اثبات کنه مال شماست، به امانت سپرده شده و فرد مقابل در اون خیانت کرده.

مرحله ۳: تهیه و تنظیم متن دادخواست

اینجا قلب ماجراست! متن دادخواست باید دقیق و کامل باشه. توی این مرحله باید مشخصات خواهان (شما)، خوانده (فرد خائن)، خواسته (چی می خواهید؟)، دلایل و مستندات و شرح ماجرا رو بنویسید. تمرکز اصلی شما باید روی خواسته باشه: یعنی تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به رد عین مال امانی (با ذکر مشخصات دقیق مال) به همراه خسارات دادرسی و در صورت عدم وجود عین مال، مطالبه قیمت روز آن.

مرحله ۴: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

دادخواست رو نمی تونید مستقیم ببرید دادگاه. باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کنید. اگه تا حالا حساب کاربری ثنا نساختید، اول باید توی این دفاتر حساب ثنا باز کنید. بعد، دادخواست تنظیم شده رو به همراه مدارکی که جمع آوری کردید، بهشون میدید تا ثبت کنن. کارشناس دفتر، دادخواست شما رو توی سیستم قضایی ثبت می کنه و به شما یه شماره پیگیری و شماره پرونده میده.

مرحله ۵: پرداخت هزینه های دادرسی

برای هر دادخواستی باید هزینه دادرسی پرداخت کنید. این هزینه بر اساس مبلغ خواسته شما (یعنی ارزش مالی که می خواید پس بگیرید) تعیین میشه. اگه مال شما ارزش مشخصی نداره یا نمی دونید چقدره، می تونید فعلاً خواسته مالی غیر مقوم بزنید و بعداً در طول دادرسی، ارزش اون رو با نظر کارشناس مشخص کنید. کارشناس دفتر خدمات الکترونیک قضایی نحوه محاسبه و مبلغ دقیق هزینه رو بهتون میگه و همون جا می تونید پرداخت رو انجام بدید.

مرحله ۶: پیگیری پرونده و حضور در جلسات دادرسی

بعد از ثبت دادخواست و پرداخت هزینه ها، باید پرونده تون رو پیگیری کنید. از طریق سامانه ثنا یا با مراجعه به دفتر خدمات قضایی، می تونید وضعیت پرونده رو ببینید. دادگاه برای رسیدگی به پرونده، جلسات دادرسی تعیین می کنه و شما و خوانده باید در این جلسات حاضر بشید و از حق خودتون دفاع کنید. اگه وکیل گرفته باشید، وکیل شما این کارها رو انجام میده.

نمونه دادخواست رد مال در خیانت در امانت (با جزئیات و توضیحات)

همون طور که قول داده بودیم، اینجا یه نمونه دادخواست رد مال در خیانت در امانت رو با هم بررسی می کنیم تا کاملاً متوجه بشید چه چیزهایی باید بنویسید. این یه الگوئه و شما باید با توجه به شرایط پرونده خودتون، اون رو تکمیل کنید.

عنوان دادخواست:

دادخواست مطالبه عین مال / رد مال ناشی از جرم خیانت در امانت

خواهان:

مشخصات شما که صاحب مال هستید:

• نام و نام خانوادگی: (مثلاً: سارا احمدی)
• نام پدر: (مثلاً: علی)
• شماره ملی: (مثلاً: ۱۲۳۴۵۶۷۸۹۰)
• آدرس کامل: (خیابان، کوچه، پلاک، طبقه، واحد، کد پستی)

خوانده:

مشخصات فرد خائن (امین):

• نام و نام خانوادگی: (مثلاً: رضا کریمی)
• نام پدر: (مثلاً: حسن)
• شماره ملی: (مثلاً: ۰۹۸۷۶۵۴۳۲۱)
• آدرس کامل: (خیابان، کوچه، پلاک، طبقه، واحد، کد پستی)

وکیل یا نماینده قانونی:

اگر وکیل دارید، مشخصات وکیل را اینجا بنویسید:

• نام و نام خانوادگی وکیل: (مثلاً: آقای/خانم محمدی)
• شماره پروانه وکالت:
• آدرس دفتر وکیل:

خواسته:

این بخش خیلی مهمه و باید دقیق و واضح باشه:

«تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به رد عین مال امانی (با ذکر مشخصات دقیق مال) به همراه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل)، و در صورت عدم وجود عین مال، مطالبه قیمت روز آن به انضمام خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ تقدیم دادخواست تا زمان اجرای حکم.»

اگر مال شما پول نقد بوده، می نویسید: «تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ (عدد) ریال بابت رد مال امانی به همراه کلیه خسارات دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید تعهد / مطالبه تا زمان اجرای حکم.»

دلایل و مستندات:

فهرست کاملی از تمام مدارکی که جمع آوری کردید:

• کپی مصدق سند مالکیت خودرو پژو پارس / فاکتور خرید لپ تاپ / رسید بانکی واریز مبلغ
• کپی مصدق رسید امانت یا قرارداد کتبی امانت سپاری / شهادت شهود (نام و آدرس شهود)
• کپی مصدق اظهارنامه شماره … تاریخ … (اگر اظهارنامه فرستادید)
• کپی مصدق دادنامه قطعی شماره … مورخ … صادره از شعبه … دادگاه کیفری (در خصوص محکومیت خوانده به جرم خیانت در امانت – مهم ترین مدرک)
• کپی مصدق شکواییه کیفری شماره پرونده … (اگر پرونده کیفری هنوز در جریانه)
• اقرار خوانده / نظریه کارشناسی (برای تعیین قیمت مال در صورت لزوم)
• کارت ملی خواهان

شرح ماجرا (متن دادخواست):

اینجا باید داستان رو به زبانی ساده و روان، اما با رعایت جزئیات حقوقی بنویسید:

«با سلام و احترام به استحضار می رساند: اینجانب خواهان به موجب (مثلاً: قرارداد امانت/ رسید کتبی/ شفاهی و با شهادت شهود) در تاریخ (تاریخ دقیق) یک دستگاه خودرو پژو پارس مدل (مدل خودرو) به شماره پلاک (شماره پلاک) / یا یک لپ تاپ مدل (مدل لپ تاپ) با سریال (شماره سریال) / یا مبلغ (عدد) ریال وجه نقد را به خوانده محترم آقای/خانم (نام خوانده) به عنوان امانت سپردم تا (مثلاً: پس از یک ماه / پس از انجام تعمیرات / هر زمان که مطالبه کردم) به بنده مسترد نماید.

متأسفانه خوانده محترم علیرغم مراجعات و تماس های مکرر اینجانب و ارسال اظهارنامه شماره (شماره اظهارنامه) مورخ (تاریخ اظهارنامه)، از استرداد مال امانی اینجانب خودداری نموده و در آن (مثلاً: تصرف غیرقانونی نموده/ به فروش رسانده/ تلف کرده است). لذا اینجانب ناگزیر در تاریخ (تاریخ شکایت کیفری) به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و اقدام به طرح شکایت کیفری علیه ایشان با موضوع خیانت در امانت نمودم. پرونده کیفری به شماره (شماره پرونده کیفری) در شعبه (شماره شعبه) دادسرای / دادگاه کیفری (نام دادسرا/دادگاه) در جریان رسیدگی قرار گرفت و نهایتاً به موجب دادنامه قطعی شماره (شماره دادنامه) مورخ (تاریخ دادنامه) صادره از شعبه (شماره شعبه) دادگاه کیفری (نام دادگاه)، خوانده محترم به جرم خیانت در امانت محکوم گردید.

حال با توجه به محکومیت قطعی خوانده در پرونده کیفری و عدم استرداد مال امانی، و مستنداً به مواد ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی و مواد ۱۶، ۱۷ و ۱۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری، تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به رد عین مال امانی (خودرو پژو پارس به مشخصات فوق الذکر) به انضمام کلیه خسارات دادرسی را از محضر محترم دادگاه استدعا دارم. در صورت عدم وجود عین مال، درخواست تعیین کارشناس جهت برآورد قیمت روز مال و محکومیت خوانده به پرداخت قیمت کارشناسی شده را دارم.»

قسمت تقاضا:

«با تقدیم این دادخواست، از محضر محترم دادگاه تقاضا دارم پس از رسیدگی و احراز واقعیت، حکم بر محکومیت خوانده به خواسته مذکور صادر فرمایند.»

امضاء خواهان / امضاء وکیل:

امضاء شما یا وکیلتان.

نکات مهم برای تکمیل نمونه دادخواست:

• دقت در مشخصات مال: کوچک ترین اشتباه در مشخصات مال (مدل، شماره سریال، رنگ، شماره پلاک و…) می تونه دردسرساز بشه.
• اهمیت شماره پرونده کیفری: اگه پرونده کیفری دارید، حتماً شماره و نتیجه اون رو دقیقاً ذکر کنید. این قوی ترین مدرک شماست.
• نحوه تعیین قیمت: اگه از وجود عین مال مطمئن نیستید، حتماً در خواسته و شرح ماجرا، درخواست کارشناسی برای تعیین قیمت روز رو ذکر کنید.
• مشاوره با وکیل: اگر پرونده پیچیدگی خاصی داره یا در جمع آوری مدارک تردید دارید، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یک وکیل می تونه با دقت بیشتری دادخواست شما رو تنظیم کنه و جلوی اشتباهات احتمالی رو بگیره.

مطالبات جانبی در دادخواست رد مال: خسارات و اجرت المثل

وقتی از خیانت در امانت و رد مال حرف می زنیم، گاهی اوقات فقط برگرداندن خود مال کافی نیست. ممکنه در طول این مدت که مالتون دست خائن بوده، بهش خسارت وارد شده باشه یا خائن ازش استفاده کرده باشه. اینجا می تونید علاوه بر رد مال اصلی، خسارات دیگه ای رو هم مطالبه کنید.

خسارات ناشی از خیانت در امانت

این خسارات می تونن شامل موارد مختلفی باشن:

• کاهش ارزش مال: فرض کنید ماشینتون رو به امانت دادید و خائن به مدت طولانی ازش استفاده کرده. این استفاده باعث کاهش ارزش ماشین میشه، حتی اگه بهش آسیب هم نزده باشه. یا ممکنه یه کالای دیگه از مد افتاده باشه یا قیمتش پایین اومده باشه.
• هزینه های نگهداری و تعمیر: اگه برای پس گرفتن مالتون مجبور شدید هزینه هایی مثل انبارداری، حمل و نقل یا تعمیرات انجام بدید، این هزینه ها رو هم می تونید مطالبه کنید.
• سایر خسارات: هرگونه خسارت مستقیم و قابل اثبات که به دلیل خیانت در امانت به شما وارد شده باشه.

اجرت المثل ایام تصرف

اجرت المثل یعنی اجاره بهای مثل. اگه خائن از مال امانی شما استفاده کرده باشه، باید اجاره بهای اون مدت رو به شما پرداخت کنه. مثلاً اگه ماشین شما رو به امانت گرفته و در این مدت باهاش مسافرکشی کرده، شما می تونید اجرت المثل ایام تصرف رو ازش بخواید. این مبلغ معمولاً با نظر کارشناس تعیین میشه.

خسارت تأخیر تأدیه

اگه مال امانی شما وجه نقد بوده (مثلاً پول نقد یا چک) و خائن از پرداخت اون در موعد مقرر خودداری کرده، شما می تونید علاوه بر اصل پول، خسارت تأخیر تأدیه رو هم مطالبه کنید. این خسارت بر اساس نرخ شاخص تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی محاسبه میشه و از تاریخی که باید پول رو پس می داده یا از تاریخ درخواست شما برای رد مال، شروع میشه تا زمانی که پول به دستتون برسه.

نحوه طرح این مطالبات

شما می تونید این مطالبات جانبی (خسارات، اجرت المثل، خسارت تأخیر تأدیه) رو همزمان با دادخواست رد مال اصلی مطرح کنید. یعنی توی همون بخش خواسته و شرح ماجرای دادخواستی که در بالا نمونه اش رو دیدید، این موارد رو هم اضافه کنید. مثلاً بنویسید: …به انضمام اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ (تاریخ شروع تصرف) تا تاریخ (پایان تصرف) و کلیه خسارات ناشی از کاهش ارزش مال و خسارت تأخیر تأدیه…
این کار باعث میشه همه مطالبات شما توی یک پرونده رسیدگی بشه و نیازی به طرح دعوای جداگانه نداشته باشید.

سوالات متداول در خصوص دادخواست رد مال خیانت در امانت

حالا که حسابی با مراحل و جزئیات رد مال آشنا شدید، بیایید به چند تا سؤال رایج که معمولاً برای آدم ها پیش میاد، پاسخ بدیم.

اگر مال امانی تلف شده یا فروخته شده باشد، تکلیف چیست؟

همون طور که قبلاً هم گفتیم، اگه عین مال امانی موجود نباشه، یعنی تلف شده یا فروخته شده باشه، دادگاه با نظر کارشناس، قیمت روز اون مال رو تعیین می کنه و خائن رو محکوم می کنه که معادل پولی اون مال رو به شما پرداخت کنه.

آیا می توان همزمان با شکایت کیفری، دادخواست رد مال را هم ارائه داد؟

بله، دقیقاً! این بهترین روشه و پیشنهاد میشه همین کار رو بکنید. شما می تونید از همون ابتدای شکایت کیفری یا در طول رسیدگی به پرونده کیفری، درخواست رد مال رو هم به دادگاه کیفری ارائه بدید (بهش میگن دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم). با این کار، دادگاه کیفری علاوه بر رسیدگی به جرم، تکلیف رد مال رو هم مشخص می کنه و مجبور نمیشید دو تا پرونده جداگانه رو دنبال کنید.

چه مدت زمانی برای طرح دادخواست رد مال وجود دارد؟

برای طرح شکایت کیفری خیانت در امانت، محدودیت زمانی وجود داره. اما برای مطالبه حقوقی رد مال، معمولاً محدودیت زمانی خاصی وجود نداره و هر زمان که شما متوجه خیانت شدید، می تونید اقدام کنید. با این حال، پیشنهاد میشه هرچه سریع تر اقدام کنید؛ چون هرچه زمان بگذره، ممکنه اثبات ادعای شما سخت تر بشه یا عین مال از بین بره و مجبور بشید فقط قیمت اون رو مطالبه کنید.

آیا با پرداخت دیه یا جزای نقدی، نیازی به رد مال نیست؟

خیر، مطلقاً! این یکی از مهم ترین سوءتفاهم هاست. دیه یا جزای نقدی، مجازاتی هستن که به خاطر ارتکاب جرم به دولت پرداخت میشن یا برای جبران آسیب های بدنی در جرائم غیرعمد. رد مال یک مطالبه جداگانه حقوقی است و مستقل از مجازات های کیفری مثل حبس یا جزای نقدی هست. حتی اگه فرد خائن به زندان بره یا جریمه نقدی به دولت پرداخت کنه، این به این معنی نیست که دیگه نیازی به پس دادن مال شما نیست. مالتون رو باید جداگانه ازش مطالبه کنید.

نقش وکیل در پرونده های رد مال چیست و چه مزایایی دارد؟

نقش وکیل توی این پرونده ها واقعاً پررنگه. وکیل متخصص می تونه:

• دادخواست رو دقیق و بدون نقص تنظیم کنه: یه اشتباه کوچیک توی متن دادخواست می تونه کل روند رو با مشکل روبرو کنه.
• مدارک رو به درستی جمع آوری و ارائه بده: وکیل می دونه چه مدارکی نیاز دارید و چطوری باید ارائه بشن.
• شما رو در جلسات دادرسی همراهی کنه: دفاع از حق شما در دادگاه کار تخصصی هست.
• پرونده رو پیگیری کنه: با پیچیدگی های اداری و قضایی آشناست و می تونه پرونده رو سریع تر پیش ببره.
• بهترین مسیر رو بهتون نشون بده: با توجه به شرایط پرونده شما، بهترین راهکار قانونی رو ارائه میده.

مفهوم اعسار (عدم توانایی مالی) در پرونده های رد مال و تأثیر آن بر فرآیند.

گاهی اوقات پیش میاد که فرد خائن به پرداخت رد مال (یا قیمت مال) محکوم میشه، اما توانایی مالی برای پرداخت یک جای اون رو نداره. در این صورت، اون می تونه دادخواست اعسار از پرداخت رو به دادگاه بده. اگه دادگاه اعسار اون رو قبول کنه، مبلغ رد مال به صورت اقساطی برای اون تعیین میشه. این یعنی شما باید مبلغ رو به صورت قسطی ازش بگیرید و پرداخت یک جای مال به تعویق میفته. البته این موضوع تاثیری بر حق شما برای دریافت مال نداره، فقط نحوه دریافت رو تغییر میده.

آیا حکم دادگاه به رد مال فوری قابل اجراست؟

بعد از اینکه حکم رد مال صادر میشه و قطعی میشه (یعنی دیگه راهی برای اعتراض وجود نداره)، شما می تونید درخواست اجرای حکم رو بدید. اجرای حکم هم مراحلی داره و ممکنه بلافاصله اتفاق نیفته. اگه عین مال موجود باشه و خائن اون رو تحویل نده، از طریق اجرای احکام مال توقیف و به شما داده میشه. اگه مال موجود نباشه و محکوم به پرداخت وجه باشه، اموالش توقیف میشه تا مبلغ رو از طریق فروش اونها یا به صورت نقدی پرداخت کنه. این فرآیند ممکنه زمان ببره، اما در نهایت حقتون رو می گیرید.

نتیجه گیری: گامی محکم برای احقاق حق

خیانت در امانت، تجربه ای تلخ و ناخوشاینده که می تونه حسابی آرامش آدم رو بهم بزنه. اما مهم اینه که بدونید دست شما بسته نیست و راه های قانونی برای احقاق حقتون وجود داره. دادخواست رد مال خیانت در امانت، دقیقاً همون ابزاریه که به شما کمک می کنه تا مالتون رو پس بگیرید و نذارید حقی از شما پایمال بشه.

توی این مقاله سعی کردیم تمام نکات ریز و درشت مربوط به این موضوع رو، از تعریف خودِ جرم گرفته تا دلایل نیاز به دادخواست جداگانه، مبانی قانونی و مراحل گام به گام تنظیم و ارائه دادخواست، به زبان ساده و خودمونی براتون توضیح بدیم. یادتون باشه که اقدام به موقع و صحیح در تنظیم دادخواست، کلید موفقیت شماست. اگه پرونده تون پیچیده است یا سوالات بیشتری توی ذهنتون دارید، بهترین کار اینه که حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه مثل یه راهنما، شما رو تو این مسیر سخت همراهی کنه و نذاره که سردرگم بشید. امیدواریم این راهنما به دردتون خورده باشه و کمکتون کنه تا با قدرت و آگاهی، برای پس گرفتن حق خودتون قدم بردارید.