حکم هم جنس بازی

موضوع همجنس گرایی در ایران، از آن دست مسائل حساس و پیچیده است که از هر زاویه ای به آن نگاه کنید، پر از چالش و بحث و گفت وگوست. در جمهوری اسلامی ایران، «حکم همجنس بازی» نه تنها از نظر شرعی حرام اعلام شده، بلکه از نظر قانونی هم با مجازات های سنگینی مثل شلاق و حتی اعدام روبروست. این وضعیت باعث شده زندگی برای افراد همجنس گرا در ایران بسیار دشوار و پر از تبعات ناگوار باشد. برای همین، بهتر است یک بار برای همیشه، این موضوع رو از صفر تا صد با هم بررسی کنیم.

وقتی می خواهیم درباره حکم همجنس گرایی حرف بزنیم، نمی شود فقط به یک بخش ماجرا نگاه کرد. باید هم جنبه های دینی و شرعی رو کنار هم بگذاریم، هم قوانین جزایی کشورمون رو بررسی کنیم، سری به تاریخ بزنیم و ببینیم قبلاً چطور بوده، و در آخر هم پیامدهای اجتماعی و انسانی این احکام رو با هم مرور کنیم. هدف اصلی اینه که یک تصویر کامل و بی طرفانه به دست بیاریم تا هر کسی که دنبال اطلاعات دقیق در این زمینه می گرده، بتونه به این مطلب اعتماد کنه.

مبانی فقهی و شرعی حکم همجنس گرایی در اسلام

قبل از اینکه وارد بحث های قانونی بشیم، باید ببینیم اساساً دین اسلام درباره همجنس گرایی چی میگه و چرا اینقدر روی این موضوع حساسه. راستش را بخواهید، اکثر فقها و علمای دین اسلام، چه شیعه و چه سنی، در مورد حرمت اعمال همجنس گرایانه اتفاق نظر دارن. مبنای این حکم هم برمی گرده به آیات قرآن کریم و احادیث و روایاتی که از پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) به ما رسیده.

تعاریف فقهی اعمال همجنس گرایانه

در فقه اسلامی، برای انواع روابط همجنس گرایانه، تعاریف و احکام مشخصی وجود داره که ممکنه کمی با اصطلاحات رایج امروزی فرق داشته باشه. بیایید به مهم ترینشون یه نگاهی بندازیم.

لواط

مهم ترین و شاید شدیدترین نوع از این روابط، «لواط» نام داره. از نظر فقهی، لواط به معنی دخول اندام تناسلی مرد به اندازه ختنه گاه در مقعد یک مرد دیگه است. دلیل اینکه اینقدر روی این عمل حساسیت هست، ماجرای قوم لوط در قرآن کریمه که خداوند به خاطر این گناه بزرگ، اونها رو مجازات کرد. همه فقها معتقدن لواط هم حرامه و هم جرم.

تفخیذ

«تفخیذ» یه مرحله پایین تر از لواطه، اما همچنان جرم محسوب میشه. تفخیذ یعنی قرار دادن آلت تناسلی مرد بین ران ها یا نشیمنگاه مرد دیگه، یا حتی دخول کمتر از اندازه ختنه گاه. تو فقه، مجازات تفخیذ از لواط کمتره، اما بازم مجازات های خاص خودش رو داره.

مساحقه

اما داستان برای خانم ها چطوره؟ «مساحقه» به معنی همبستری دو زن با همدیگه است؛ یعنی مالیدن فرج به فرج. این عمل هم طبق روایات و نظر فقها، حرام و جرمه و برای اون مجازات هایی تعیین شده.

سایر مصادیق

غیر از این موارد اصلی، کارهای دیگه ای هم هست که از روی شهوت بین همجنسان انجام میشه و جزو اعمال منافی عفت به حساب میاد، مثل «تقبیل» (بوسیدن) یا «ملامسه» (لمس کردن) که بدون دخول اتفاق می افتن. اینها هم هر چند مجازاتشون از لواط و مساحقه کمتره، اما باز هم مجازات تعزیری دارن.

انواع مجازات در فقه اسلامی

در فقه، مجازات ها به دو دسته کلی تقسیم میشن: «حد» و «تعزیر». حد مجازاتیه که نوع، میزان و کیفیت اون دقیقاً تو شرع مشخص شده و هیچ کس نمی تونه تغییرش بده. مثلاً ۱۰۰ ضربه شلاق برای فلان جرم. اما «تعزیر» مجازاتیه که نوع و میزانش رو حاکم شرع یا قاضی بر اساس صلاحدید و شدت جرم تعیین می کنه.

حکم قانونی همجنس گرایی در قانون مجازات اسلامی ایران

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، قوانین کشورمون بر اساس فقه امامیه تدوین شدن. این یعنی هر چیزی که تو شرع اسلام حرامه، توی قانون هم جرم انگاری شده و مجازات داره. همجنس گرایی هم از اون دسته موضوعات حساسیه که تو قانون مجازات اسلامی، مواد خاصی براش در نظر گرفته شده.

مجازات لواط در قانون (مواد ۱۰۸ تا ۱۱۲ و ۲۳۴ ق.م.ا.)

لواط در قانون مجازات اسلامی، جرم حدیه و مجازاتش خیلی سنگینه. بیایید ببینیم قانون چی میگه:

• برای فاعل (کسی که دخول رو انجام میده):
  • اگر عمل با زور و اجبار (عنف و اکراه) باشه، یا اگر فاعل شرایط احصان (یعنی متاهل بودن و امکان رابطه با همسرش) رو داشته باشه، یا اگر فاعل غیرمسلمان باشه و مفعول مسلمان، مجازاتش اعدامه.
  • در غیر این صورت، مجازات فاعل ۱۰۰ ضربه شلاقه.
• برای مفعول (کسی که عمل دخول روی اون انجام میشه):
  • در هر صورت (چه متاهل باشه چه مجرد، چه راضی باشه چه نباشه)، مجازات اعدامه.
  • البته یه استثنا هست: اگر مفعول به زور و اجبار (اکراه) مجبور به لواط شده باشه، یا اگر خودش غیرمسلمان و فاعل مسلمان باشه، ممکنه مجازات اعدام براش اجرا نشه.

روش های اثبات لواط: برای اینکه لواط تو دادگاه ثابت بشه، کار راحتی نیست و شرایط سختی داره:

1. چهار بار اقرار خود شخص جلوی قاضی.
2. شهادت چهار مرد عادل که حتماً عمل رو به صورت حضوری دیده باشن. شهادت زن ها، حتی با مردان، به تنهایی کافی نیست.

سقوط مجازات: اگه متهم قبل از اثبات جرم یا قبل از شهادت شهود، توبه کنه، تو بعضی موارد ممکنه مجازاتش بخشیده بشه یا تخفیف پیدا کنه.

مجازات تفخیذ در قانون (مواد ۱۱۴ تا ۱۱۹ و ۲۳۵ ق.م.ا.)

«تفخیذ» هم مثل لواط، جرم حدیه، اما مجازاتش کمی سبکتره.

• تعریف قانونی: قرار دادن اندام تناسلی مرد بین ران ها یا نشیمنگاه مرد دیگه، یا دخول کمتر از ختنه گاه.
• مجازات: هم برای فاعل و هم برای مفعول، ۱۰۰ ضربه شلاق حدی در نظر گرفته شده. تو تفخیذ، اینکه طرف متاهل باشه یا نه، یا عمل با عنف و اکراه صورت گرفته باشه یا نه، روی میزان مجازات تاثیری نداره.
• استثنا: فقط اگه فاعل غیرمسلمان و مفعول مسلمان باشه، مجازات فاعل اعدامه.

روش های اثبات تفخیذ: این جرم هم با چهار بار اقرار یا شهادت چهار مرد عادل ثابت میشه. نکته مهم اینه که اگه کسی کمتر از چهار بار به تفخیذ اقرار کنه، مجازات حدی ساقط میشه و به جای اون، مجازات تعزیری (۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق) براش در نظر گرفته میشه.

مجازات مساحقه در قانون (مواد ۱۲۷ تا ۱۳۰ ق.م.ا.)

برای زنان هم، عمل «مساحقه» جرم محسوب میشه.

• تعریف قانونی: همبستری دو زن با یکدیگر.
• مجازات: ۱۰۰ ضربه شلاق.
• حکم اعدام: اگر مساحقه سه بار تکرار بشه و هر بار مجازات شلاق اجرا بشه، در مرتبه چهارم حکم اعدام صادر میشه.

روش های اثبات مساحقه: مثل لواط و تفخیذ، با چهار بار اقرار یا شهادت چهار مرد عادل ثابت میشه. تو مساحقه، فرقی بین مسلمان و غیرمسلمان نیست و مجازات برای هر دو گروه یکسانه.

مجازات سایر اعمال منافی عفت همجنس گرایانه (مواد ۱۳۴ ق.م.ا.)

غیر از این اعمال اصلی، کارهای دیگه ای هم هست که قانون براشون مجازات تعیین کرده:

• بوسیدن (تقبیل) و لمس کردن (ملامسه) از روی شهوت بین همجنسان، مجازاتش ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری (درجه شش) هست.
• حتی زنانی که بدون ضرورت زیر یک پوشش برهنه ایستاده باشند هم ممکنه به ۵۰ ضربه شلاق محکوم بشن.

مرجع صالح جهت رسیدگی

رسیدگی به جرائم منافی عفت، مثل لواط، تفخیذ و مساحقه، یه فرق اساسی با بقیه جرائم داره. بر اساس قانون، دادسرا تو این پرونده ها وارد تحقیقات مقدماتی نمیشه و پرونده مستقیماً میره به دادگاه. حالا اینکه کدوم دادگاه رسیدگی کنه، بستگی به شدت جرم و مجازاتش داره:

• اگر مجازات اعدام باشه، پرونده میره به دادگاه کیفری یک.
• در بقیه موارد (یعنی مجازات شلاق یا تعزیری)، دادگاه کیفری دو صلاحیت رسیدگی رو داره.

حکم ازدواج فرد لواط کننده

ماده ۱۰۵۶ قانون مدنی یه نکته خیلی مهم درباره عواقب لواط داره: اگر مردی با مرد دیگه لواط کنه (به شرط دخول)، ازدواج اون فاعل با مادر، خواهر و دختر مفعول، برای همیشه حرام میشه. یعنی دیگه نمی تونه با این سه گروه از محارم مفعول ازدواج کنه و اگه چنین ازدواجی هم اتفاق بیفته، باطله و اعتباری نداره.

البته این حکم چند تا شرط داره:

1. حتماً باید دخول اتفاق افتاده باشه. اگه شک داشته باشن که دخول انجام شده یا نه، این حرمت پیش نمیاد.
2. اگه کسی اول با مادر، خواهر یا دختر فردی ازدواج کنه و بعداً با اون فرد لواط کنه، این حرمت ایجاد نمیشه و ازدواج قبلیش باطل نمیشه.

پیشینه تاریخی رویکرد به همجنس گرایی در ایران

شاید فکر کنید بحث همجنس گرایی یه پدیده جدیده، اما راستش را بخواهید این موضوع تو تاریخ و فرهنگ ایران هم همیشه حضور داشته، البته با رویکردهای مختلف. از دوران باستان تا الان، نگاه جامعه و حکومت به این مسئله حسابی تغییر کرده.

دوران پیش از اسلام

تو ایران باستان و آیین زرتشت، نگاه به همجنس گرایی خیلی سخت گیرانه بود. مثلاً تو ساسانیان که زرتشت دین رسمی بود، این کار رو اهریمنی می دونستن و برای دخول مقعدی، مجازات مرگ در نظر گرفته بودن. به نظر میاد این سخت گیری ها در برابر آیین های قدیمی تر ایرانی که بعضاً شاهدبازی هم توشون دیده می شد، شکل گرفته. البته بعضی منابع غربی، مثل سکستوس امپریکوس، اشاراتی به نوعی مدارا تو بعضی دوره ها مثل هخامنشیان هم داشتن، اما در کل، رویکرد غالب، منفی بود.

دوره اسلامی اولیه

بعد از اینکه اسلام به ایران اومد، ورق برگشت. قرآن کریم مجازات زمینی صریحی برای همجنس گرایی (مثل زنا) تعیین نکرده بود، فقط گفته بود که این عمل خدا رو خشمگین می کنه. همین نبود قطعیت، باعث شد تا حدی مدارا و پذیرش وجود داشته باشه. حتی تو ادبیات فارسی و عربی اون دوره، پدیده ای به اسم «شاهدبازی» (عشق به نوجوانان زیبارو) به وضوح دیده میشه. شعرایی مثل سعدی و حافظ هم تو آثارشون به عشق جنسی بین همجنسان در کنار عشق معنوی اشاره کردن. این نشون میده که تو اون سال ها، حداقل تو طبقات خاصی از جامعه، این روابط وجود داشته و حتی تو ادبیات هم بازتاب پیدا کرده.

دوره صفویه

تو دوره صفویه، اوضاع حتی از قبل هم بازتر شد. بعضی از شاهان و امیران خودشون روابط همجنس گرایانه داشتن که حتی تا حدی رسمیت داشت. «امردخانه ها» (جاهایی برای روسپیان مذکر) وجود داشتن و دولت از اونها مالیات می گرفت! قهوه خانه ها هم محل فعالیت این افراد بودن و جالبه که تو بعضی موارد، حتی به تجاوز به پسران جوان هم برخورد جدی نمیشد و مجازاتی نداشت.

دوره قاجار و پهلوی

تو دوره قاجار و پهلوی، کم کم با ورود قوانین مدرن و تاثیر غرب، این مسائل بیشتر جنبه پنهان پیدا کرد، اما وجود داشت. تو دوره پهلوی، قوانین تا حدی شبیه به قوانین کیفری غربی شد و تاکید بر روی اخلاق عمومی و حفظ نظم بود، اما مجازات ها به شدت دوره پس از انقلاب نبود.

پس از انقلاب ۱۳۵۷

بعد از انقلاب، همه چیز کاملاً تغییر کرد. نظام جمهوری اسلامی، قوانین رو بر اساس فقه اسلامی و شریعت شیعه تدوین کرد. این شد که همجنس گرایی به شدت جرم انگاری شد و مجازات های سنگینی براش در نظر گرفته شد؛ از شلاق گرفته تا اعدام. ایران به یکی از سخت گیرترین کشورها تو زمینه حقوق افراد همجنس گرا تبدیل شد. حتی آیت الله خمینی هم تو سال ۱۳۶۲ فتوایی در مورد قانونی بودن تغییر جنسیت داد، اما همجنس گرایی همچنان جرم موند و از این فتوا بعضاً برای اصلاح افراد همجنس گرا استفاده شد تا از مجازات فرار کنن.

پیامدهای اجتماعی و حقوق بشری «حکم همجنس گرایی» در ایران

جدای از بحث های فقهی و قانونی، آنچه «حکم همجنس گرایی» در ایران به دنبال داره، یه عالمه پیامد اجتماعی و حقوق بشری تلخه که زندگی رو برای افراد همجنس گرا و خانواده هاشون خیلی سخت کرده. این پیامدها، نه تنها به صورت قانونی، بلکه تو دل جامعه هم خودشون رو نشون میدن.

نقض گسترده حقوق افراد LGBT

وقتی یه گرایش جنسی جرم انگاری میشه، طبیعیه که حقوق اولیه انسان ها هم زیر پا گذاشته میشه. تو ایران، گزارش های زیادی از نقض حقوق افراد همجنس گرا وجود داره:

• اعدام و ترور: متاسفانه، از زمان انقلاب، گزارش هایی از اعدام صدها نفر به اتهامات مرتبط با همجنس گرایی منتشر شده. هرچند مقامات رسمی گاهی این آمارها رو رد می کنن، اما گزارش نهادهای حقوق بشری و اخبار، از اعدام هایی به این دلایل خبر میدن.
• شکنجه، بازداشت و زندان: افراد همجنس گرا ممکنه در مهمانی ها یا مکان های خصوصی دستگیر بشن، به زندان بیفتن و حتی مورد شکنجه های فیزیکی و روانی قرار بگیرن. این بازداشت ها اغلب بدون وکیل و مراحل قانونی شفاف اتفاق میفته.
• توهین و انکار: مقامات رسمی بارها وجود افراد همجنس گرا رو انکار کردن یا از اصطلاحات توهین آمیزی مثل «بیمار روانی» یا «همجنس باز» برای توصیف اونها استفاده کردن. این ادبیات رسمی، راه رو برای تبعیض های اجتماعی هموار می کنه. مثلاً محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت، در سخنرانی خود در دانشگاه کلمبیا صراحتاً گفت:
  

  در ایران، ما همجنس گرا نداریم.

• مزاحمت های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی: این افراد ممکنه تو محیط کار، تحصیل، یا حتی خانواده با مشکلاتی مثل اخراج، محرومیت از تحصیل، طرد شدن و فشارهای روانی شدید روبرو بشن.

فشار برای تغییر جنسیت

یه نکته عجیبی که تو ایران وجود داره اینه که با وجود ممنوعیت همجنس گرایی، جراحی تغییر جنسیت قانونیه و حتی تا حدی حمایت دولتی هم داره. این قانون با فتوای امام خمینی مبنی بر قانونی بودن تغییر جنسیت برای افراد ترنسجندر شروع شد و بعدها توسط رهبر فعلی هم تأیید شد. اما اینجا یه مشکل پیش میاد: بعضی از افراد همجنس گرا، برای فرار از مجازات های قانونی و طرد اجتماعی، تحت فشار قرار می گیرن که تغییر جنسیت بدن، حتی اگه هویت جنسیتیشون ترنس نباشه. این فشار می تونه پیامدهای روانی و هویتی خیلی جدی برای اونها داشته باشه.

تبعات روانی بر افراد LGBT

زندگی تو چنین محیطی، پر از ترس و اضطراب، برای سلامت روان افراد همجنس گرا فاجعه بار میشه. آمار افسردگی و خودکشی تو این گروه خیلی بالاست. خیلی ها مجبور میشن برای اینکه بتونن راحت زندگی کنن، از ایران فرار کنن و پناهندگی بگیرن.

معافیت سربازی بر اساس گرایش جنسی

در ایران، مردان همجنس گرا و ترنسجندر ممکنه از خدمت سربازی معاف بشن، اما این معافیت با ثبت عنوان «بیماری روانی» یا «اختلال اخلاقی و جنسی» در کارت معافیتشون همراهه. این موضوع نه تنها به اعتبار شخص آسیب میزنه، بلکه گرایش جنسی اونها رو هم فاش می کنه و اونها رو در معرض خطرات امنیتی و تبعیض های بیشتر قرار میده.

سانسور و جلوگیری از آگاهی بخشی

دولت ایران اجازه هیچ گونه آگاهی بخشی درباره مسائل LGBT رو نمیده. وب سایت های مرتبط فیلتر میشن و سازمان هایی که از حقوق این افراد دفاع می کنن، اجازه فعالیت ندارن. همین باعث میشه که جامعه هم اطلاعات درستی نداشته باشه و ناآگاهی، به تبعیض و خشونت بیشتر دامن بزنه.

دیدگاه مقامات رسمی

دیدگاه مقامات رسمی نسبت به همجنس گرایی، اغلب دوگانه ست. در حالی که بعضی ها مثل محمدجواد ظریف (وزیر امور خارجه سابق) به اعدام همجنس گرایان اشاره کردن و گفتن جامعه ما اصولی دارد و ما بر اساس این اصول زندگی می کنیم، بعضی دیگه مثل صادق لاریجانی (رئیس وقت قوه قضائیه) اعدام همجنس گرایان رو انکار کردن و گفتن اینکه می گویند ما همجنس گرایان را اعدام می کنیم، بیشتر از یک دروغ نیست. محمدجواد لاریجانی، دبیر شورای عالی حقوق بشر، هم همجنس گرایی رو یک بیماری دونست و گفت: ما به شدت با این موضوع مخالفیم.

موضوع HIV/ایدز

با اینکه ایران تو زمینه مبارزه با HIV/ایدز برنامه های نسبتاً پیشرفته ای برای گروه هایی مثل زنان خیابانی و معتادان داره، اما به خاطر انکار وجود افراد همجنس گرا، هیچ کمپین آموزشی خاصی برای این گروه وجود نداره. این موضوع باعث میشه آگاهی رسانی در این قشر بسیار محدود باشه و سلامت عمومی به خطر بیفته.

آمارها

هرچند آمار دقیق و رسمی از تعداد افراد همجنس گرا در ایران وجود نداره، اما برخی پژوهش ها، مثل گزارش مرکز پژوهش های مجلس در سال ۱۳۹۳، نشون میده که حتی بین دانش آموزان هم درصدی از افراد گرایش همجنس گرایانه دارن (۱۷.۵ درصد).

آثار هنری و جنبش های زیرزمینی

با وجود همه این سختی ها، هنرمندان و فعالان ایرانی (به خصوص در تبعید) تلاش هایی برای بازتاب و دفاع از حقوق افراد LGBT انجام دادن. مستندهایی مثل «شبیه دیگران باش» و رمان هایی مثل «اگر تو مال من می توانستی باشی» به این موضوعات پرداختن. گروه های زیرزمینی حقوق LGBT هم تو ایران فعال هستن و سعی دارن صدای این افراد رو به گوش دنیا برسونن.

نتیجه گیری

خلاصه کلام، موضوع حکم هم جنس بازی در ایران، یه کوه یخ بزرگه که فقط قسمتی از اون روی آب پیداست. ما دیدیم که این حکم ریشه های عمیق شرعی داره که تو قانون مجازات اسلامی هم خودش رو نشون داده و مجازات های سنگینی رو برای اعمال همجنس گرایانه تعیین کرده. از لواط و تفخیذ با مجازات های حدی گرفته تا مساحقه و سایر اعمال منافی عفت با شلاق های تعزیری، همه و همه نشون دهنده یه رویکرد بسیار سخت گیرانه ست.

غیر از جنبه های قانونی، پیامدهای اجتماعی و حقوق بشری این رویکرد هم خیلی گسترده و دردناکه. از اعدام و شکنجه گرفته تا تبعیض، انکار و فشارهای روانی، زندگی رو برای افراد همجنس گرا تو ایران به یه چالش بزرگ تبدیل کرده. حتی پدیده فشار برای تغییر جنسیت هم خودش داستان غم انگیزیه که افراد رو بین دو راهی سختی قرار میده.

تاریخ هم نشون میده که نگاه به همجنس گرایی تو ایران همیشه یه شکل نبوده و تو دوره های مختلف، از سخت گیری مطلق تا نوعی مدارا، تفاوت های زیادی داشته. اما بعد از انقلاب، قوانین بر اساس تفسیر سخت گیرانه ای از شریعت تدوین شد و این موضوع رو به یکی از نقاط تضاد عمیق ایران با معیارهای جهانی حقوق بشر تبدیل کرد.

در نهایت، آگاهی و اطلاع رسانی درست درباره این موضوع پیچیده، اولین قدم برای درک بهتر این چالش ها و شاید، باز کردن راهی برای گفت وگوهای سازنده در آینده باشه. هدف این مقاله هم دقیقاً همین بود: ارائه یک تحلیل جامع و مستند از وضعیت کنونی «حکم همجنس بازی» در ایران، با همه ابعادش، تا خوانندگان بتونن با چشم بازتری به این مسئله نگاه کنن.