تقاضای صدور اجراییه چک صیادی

اگر یک چک صیادی دستتان است که برگشت خورده و حالا نمی دانید چطور باید پولتان را بگیرید، نگران نباشید! این مقاله قرار است به شما کمک کند تا قدم به قدم و بدون دردسرهای پیچیده دادگاه، راه قانونی وصول طلب خود را یاد بگیرید. گرفتن اجراییه برای چک صیادی، یکی از سریع ترین و کم هزینه ترین راه هایی است که قانون برای شما فراهم کرده تا به حقتان برسید و جلوی بی مسئولیتی صادرکننده چک را بگیرید.

اجراییه چک صیادی چیه و چه مزایایی براتون داره؟

حتماً کلمه اجراییه به گوشتون خورده، ولی شاید دقیق ندونید که اجراییه چک صیادی چی هست و چرا انقدر مهمه. خیلی ساده بگم؛ اجراییه چک صیادی یعنی یک برگه رسمی که نشون می ده شما حق دارید پول چک برگشتی تون رو از کسی که چک رو صادر کرده، بگیرید. فرقش با حکم دادگاه اینه که نیازی نیست کلی توی دادگاه رفت و آمد کنید و منتظر جلسات دادگاه بمونید. این روش یه جور میان بر قانونیه برای اینکه زودتر به پولتون برسید.

پشتوانه قانونی این کار چیه؟

قانون گذار برای حمایت از کسایی که چک صیادی دارن و چک شون برگشت می خوره، راهی رو پیش بینی کرده که می تونید باهاش خیلی راحت تر از قبل حقتون رو بگیرید. ماده ۲۳ قانون صدور چک که سال ۱۳۹۷ اصلاح شده، این امکان رو به شما می ده. هدف اصلی این اصلاحیه این بوده که اعتبار چک های صیادی بیشتر بشه و آدم ها با خیال راحت تری معامله کنن.

مزایای روش اجراییه ثبتی چیست؟

شاید بپرسید خب این روش چه فرقی با رفتن به دادگاه داره؟ چرا باید از این راه استفاده کنم؟ راستش رو بخواهید، این روش چند تا مزیت خیلی خوب داره که اگه چک صیادی برگشتی دارید، حتماً باید ازشون باخبر باشید:

• سرعت بالا: مهم ترین مزیتش همینه! پروسه اجراییه ثبتی خیلی سریع تر از طرح دعوا توی دادگاه پیش می ره. یعنی شما زودتر به نتیجه می رسید و پولتون رو دریافت می کنید.
• سادگی مراحل: برخلاف دادگاه که کلی تشریفات و کاغذبازی داره، این روش ساده تره و شما کمتر درگیر جزئیات حقوقی می شید. البته به این معنی نیست که بدون اطلاعات می تونید کار رو جلو ببرید، بلکه منظور سادگی تشریفاتشه.
• هزینه های اولیه کمتر: معمولاً هزینه هایی که اول کار باید بپردازید، نسبت به هزینه های دادگستری کمتره. این خودش یک صرفه جویی خوب برای شماست.
• امکان توقیف اموال سریع: یکی از بهترین قسمت هاش اینه که به محض اینکه اجراییه صادر شد، می تونید سریعاً درخواست توقیف اموال کسی که چک رو صادر کرده (مدیون) رو بدید. این یعنی فشار بیشتری روی مدیون میاد تا بدهی ش رو پرداخت کنه.

شرایط لازم برای تقاضای صدور اجراییه چک صیادی

حالا که فهمیدیم اجراییه چیه و چه مزایایی داره، باید بدونیم که برای اینکه بتونیم از این روش استفاده کنیم، چه شرایطی لازمه. اگه این شرایط رو نداشته باشید، نمی تونید اجراییه بگیرید و باید از راه های دیگه اقدام کنید.

اول از همه، چک باید صیادی باشه!

شاید بدیهی به نظر بیاد، ولی تأکید می کنم که این قانون فقط برای چک های صیادیه. یعنی همون چک های جدید که رنگ و بوی بنفش دارن و کد رهگیری یکتا روی اون هاست و توی سامانه صیاد هم ثبت شده اند. اگه چک شما از چک های قدیمی باشه، نمی تونید از این راهکار استفاده کنید.

چک باید بلامحل باشه و گواهی عدم پرداخت داشته باشید!

خب، منطقیه دیگه! وقتی می گیم چک برگشت خورده، یعنی صادرکننده توی حسابش پول نداشته. برای اینکه این بلامحل بودن رو ثابت کنید، باید برید بانک و گواهی عدم پرداخت رو بگیرید. این گواهی خیلی مهمه و باید این ویژگی ها رو داشته باشه:

• گواهی عدم پرداخت رسمی از بانک: بانک باید یه گواهی رسمی بهتون بده که توش نوشته شده این چک به چه علتی برگشت خورده (مثلاً کسری موجودی).
• داشتن کد رهگیری: حتماً دقت کنید که روی گواهی عدم پرداخت، کد رهگیری درج شده باشه. این کد خیلی مهمه و بدون اون، درخواست اجراییه شما پذیرفته نمی شه.
• علت عدم پرداخت: بانک باید دقیقاً علت برگشت خوردن چک رو قید کنه. مثلاً کسر موجودی یا مسدودی حساب.

مهلت قانونی برای اقدام رو از دست ندید!

این یکی از حساس ترین قسمت هاست. قانون برای اقدام جهت وصول چک، مهلت هایی رو تعیین کرده که اگه از دستشون بدید، ممکنه راهتون عوض بشه و کارتون سخت تر بشه:

1. مهلت ۱۵ روزه: اگه توی ۱۵ روز از تاریخ سررسید چک، اقدام به دریافت گواهی عدم پرداخت نکنید، دیگه نمی تونید از طریق اجراییه ثبتی برای توقیف اموال اقدام کنید (فقط از طریق دادگاه).
2. مهلت ۴۵ روزه: اگه گواهی عدم پرداخت رو گرفتید ولی تا ۴۵ روز از تاریخ صدور گواهی، اقدام به طرح دعوا یا درخواست اجراییه نکنید، بعضی از مزایای قانونی (مثل امکان توقیف اموال بدون نیاز به تودیع خسارت احتمالی) رو از دست می دید.
3. مهلت ۵ ماهه: اگه پنج ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت بگذره، دیگه نمی تونید درخواست صدور اجراییه از طریق اداره ثبت بدید و باید حتماً از طریق دادگاه اقدام کنید.

حواستون باشه که از دست دادن این مهلت ها، یعنی پیچیده تر شدن کار و احتمالاً هزینه بیشتر! پس تا می تونید، زودتر اقدام کنید.

قبلاً دعوای حقوقی یا کیفری مطرح نکرده باشید!

یه نکته مهم دیگه اینه که برای یک چک، نمی تونید همزمان هم توی دادگاه شکایت کنید و هم درخواست اجراییه از طریق ثبت بدید. باید یکی از این دو راه رو انتخاب کنید. اگه قبلاً توی دادگاه شکایت کرده باشید، دیگه نمی تونید از طریق ثبت اقدام کنید. پس قبل از هر اقدامی، راهتون رو مشخص کنید.

مراحل گام به گام تقاضای صدور اجراییه چک صیادی (از نگاه دارنده چک)

حالا وقتشه که بریم سراغ بخش اصلی و ببینیم قدم به قدم باید چیکار کنید تا اجراییه چک صیادی رو بگیرید. این مراحل رو خوب بخونید تا با آمادگی کامل پیش برید.

گام ۱: آماده سازی مدارک لازم

قبل از هر اقدامی، باید مدارکتون رو آماده کنید. تصور کنید که برای یه سفر مهم وسایلتون رو جمع می کنید؛ اینجا هم همینطوره. مدارک لازم این ها هستند:

• اصل و کپی چک صیادی: هم روی چک و هم پشتش رو کپی بگیرید.
• اصل و کپی گواهی عدم پرداخت: همون گواهی که از بانک گرفتید و کد رهگیری داره.
• اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه: برای احراز هویت شما (یا نماینده قانونی تون).
• وکالتنامه وکیل (اگر وکیل دارید): اگه وکیل برای این کار انتخاب کردید، وکالتنامه اون هم باید همراهتون باشه.
• آدرس و کد پستی صادرکننده چک: آدرس دقیق و کد پستی کسی که چک رو صادر کرده، خیلی مهمه. چون اجراییه به اون آدرس ابلاغ می شه. اگه آدرس رو دقیق ندونید، کارتون لنگ می مونه.

گام ۲: مراجعه به دفاتر اسناد رسمی

برخلاف گذشته که باید می رفتید دادگاه، الان یکی از راه های اصلی برای اجراییه چک صیادی، مراجعه به دفترخونه است. این بخش رو با دقت بخونید:

1. کدوم دفترخونه؟ برای اینکه کارتون راحت تر پیش بره، می تونید به دفترخونه ای مراجعه کنید که یکی از این سه شرط رو داشته باشه:
   • دفترخونه ای که چک در محدوده اون شهر صادر شده.
   • دفترخونه ای که صادرکننده چک توی محدوده اون زندگی می کنه (اقامتگاه صادرکننده).
   • دفترخونه ای که بانک محالٌ علیه (بانکی که چک روش صادر شده) توی محدوده اون قرار داره.
2. نقش سردفتر: وقتی شما مدارک رو به سردفتر می دید، ایشون تمام اطلاعات رو توی یه سامانه به اسم سامانه ثبت من به صورت الکترونیکی ثبت می کنه. سردفتر توی این مرحله، نقش تکمیل کننده تقاضانامه الکترونیکی شما رو داره.
3. تکمیل فرم تقاضانامه: شما اطلاعات لازم رو به سردفتر می دید و ایشون فرم تقاضانامه رو پر می کنه. لازم نیست شما نگران جزئیات فنی پر کردن فرم باشید، سردفتر کار رو بلده.

گام ۳: پرداخت هزینه های قانونی

هیچ کار قانونی ای بدون هزینه نیست! برای صدور اجراییه هم باید یک سری هزینه ها رو بپردازید:

• هزینه تقاضای صدور اجراییه (نیم عشر دولتی): این هزینه بر اساس مبلغ چک محاسبه می شه و مقدارش حدود ۵ درصد از مبلغ چکه. این مبلغ رو باید موقع درخواست اجراییه پرداخت کنید.
• سایر هزینه های دفتری و اداری: علاوه بر نیم عشر، ممکنه هزینه های جزئی دیگه هم مثل هزینه کپی مدارک یا فرم ها وجود داشته باشه.
• روش های پرداخت: معمولاً این هزینه ها رو می تونید از طریق دستگاه پوز (POS) در همون دفترخونه پرداخت کنید.

گام ۴: تایید و ارسال تقاضانامه به اداره اجرای ثبت

بعد از اینکه مدارک تکمیل و هزینه ها پرداخت شد، نوبت به تایید نهایی می رسه:

1. اخذ اثر انگشت: سردفتر از شما یا نماینده قانونی تون اثر انگشت می گیره تا تایید کنید که اطلاعات صحیح هست و درخواست رو شما مطرح کردید.
2. ارسال نهایی: سردفتر با استفاده از توکن خودش (که مثل یک امضای الکترونیکیه) تقاضانامه رو به صورت الکترونیکی به اداره اجرای ثبت ارسال می کنه.
3. دریافت شماره پرونده: بعد از ارسال، یک شماره پرونده اجرایی و کد رهگیری به شما داده می شه. این شماره ها برای پیگیری های بعدی خیلی مهمن، پس خوب ازشون نگهداری کنید.

گام ۵: پیگیری در اداره اجرای ثبت

کار به همین جا تموم نمی شه. حالا باید پرونده رو از طریق اداره اجرای ثبت پیگیری کنید:

1. پیامک های وضعیت پرونده: شما پیامک هایی از سامانه ثبت دریافت می کنید که وضعیت پرونده تون رو نشون می ده. مثلاً اینکه پرونده تشکیل شده، به مدیون ابلاغ شده یا اموالی شناسایی شده.
2. مراجعه حضوری: اگه نیاز شد و پیامک براتون اومد، یا برای نوبت دهی (اگه سامانه نوبت دهی داشته باشند)، ممکنه لازم باشه حضوری به اداره اجرا مراجعه کنید.
3. درخواست توقیف اموال: مهم ترین بخش پیگیری اینه که شما باید درخواست توقیف اموال صادرکننده چک رو به اداره اجرا بدید. می تونید اموالی که از مدیون سراغ دارید (مثل حساب بانکی، پلاک خودرو یا ملک) رو معرفی کنید تا توقیف بشن.
4. نحوه ابلاغ اجراییه: اداره اجرا، اجراییه رو به آدرسی که از صادرکننده چک دادید، ابلاغ می کنه. صادرکننده چک بعد از ابلاغ، ۱۰ روز مهلت داره که بدهی ش رو پرداخت کنه یا اموالش رو معرفی کنه.

نکات حقوقی مهم و ابهامات رایج در اجراییه چک صیادی

بعد از طی کردن مراحل اداری، چند نکته حقوقی مهم هست که باید بدونید تا درگیر ابهامات نشید و بهترین تصمیم رو بگیرید.

خسارت تأخیر تأدیه: طلبی که از طریق ثبت قابل وصول نیست!

یه نکته خیلی مهم که خیلی ها اشتباه می کنن و توی محتواهای دیگه هم گاهی نادرست بیان می شه، اینه که شما نمی تونید خسارت تأخیر تأدیه رو از طریق فرآیند اجراییه ثبتی مطالبه کنید. خسارت تأخیر تأدیه یعنی اون پولی که به خاطر دیرکرد در پرداخت چک، به عنوان جریمه به مبلغ اصلی اضافه می شه.

راهکار مطالبه خسارت تأخیر تأدیه: اگه می خواهید خسارت تأخیر تأدیه رو هم دریافت کنید، باید بعد از اتمام مراحل اجراییه ثبتی (یا حتی همزمان با اون ولی در یک فرآیند جداگانه)، یک دادخواست جداگانه به دادگاه صالح ارائه بدید. این یعنی دو مسیر قانونی مجزا برای اصل پول و برای خسارت دیرکرد.

توقیف اموال: چطور حقتون رو از مال مدیون بگیرید؟

بعد از اینکه اجراییه صادر شد و به مدیون ابلاغ شد و اون هم در مهلت ۱۰ روزه بدهی ش رو پرداخت نکرد، شما می تونید درخواست توقیف اموالش رو بدید. اداره اجرا موظفه که اموال مدیون رو توقیف کنه و از محل اون، طلب شما رو پرداخت کنه.

• چه اموالی قابل توقیف هستند؟
  • اموال منقول: مثل ماشین، موبایل، و هر چیز دیگه ای که می شه جابجا کرد.
  • اموال غیرمنقول: مثل زمین، آپارتمان، مغازه و هر چیزی که نمی شه جابجا کرد.
  • وجوه بانکی: حساب های بانکی صادرکننده چک.
• معرفی اموال: اگه از اموال مدیون اطلاعی دارید (مثلاً می دونید ماشین داره، یا شماره حسابش رو دارید)، می تونید اون ها رو به اداره اجرا معرفی کنید تا زودتر توقیف بشن.
• اجرائیه علیه شخص حقوقی: اگه صادرکننده چک یک شرکت باشه، مدیرعامل اون شرکت هم مسئولیت داره و اجراییه می تونه علیه اموال شرکت و در بعضی موارد علیه اموال شخصی مدیرعامل هم صادر بشه.

امکان اعتراض به اجراییه: مدیون هم حرفی برای گفتن داره!

شاید براتون سوال پیش بیاد که آیا صادرکننده چک هم می تونه به اجراییه اعتراض کنه؟ بله، ممکنه. اگه صادرکننده چک دلیلی برای ابطال اجراییه داشته باشه (مثلاً چک رو پرداخت کرده باشه ولی شما دوباره درخواست اجراییه داده باشید یا چک به زور ازش گرفته شده باشه)، می تونه در مهلت های قانونی به دادگاه مراجعه کنه و درخواست ابطال اجراییه رو بده. البته این اعتراض باید دلایل محکم حقوقی داشته باشه و الکی نمی شه اجراییه رو باطل کرد.

عواقب عدم اقدام به موقع: وقت طلاست!

همونطور که قبلاً هم گفتیم، از دست دادن مهلت های قانونی برای اقدام، می تونه حسابی کارتون رو گره بزنه. اگه توی مهلت های مشخص شده اقدام نکنید، دیگه نمی تونید از طریق ثبت اجراییه بگیرید و مجبورید برید دادگاه. رفتن به دادگاه یعنی:

• پروسه طولانی تر.
• هزینه های بیشتر.
• پیچیدگی های حقوقی بیشتر.

پس هرچه سریع تر برای حقتون اقدام کنید.

توقیف اموال همزمان با ابلاغ: برای گرفتن حقتون دست به کار بشید!

یکی از قابلیت های خوب اجراییه چک صیادی اینه که شما می تونید همزمان با اینکه اجراییه به صادرکننده چک ابلاغ می شه، درخواست توقیف اموالش رو هم بدید. این کار باعث می شه مدیون فرصت اینکه اموالش رو به اسم کس دیگه ای بزنه یا مخفی کنه، نداشته باشه و شما زودتر به پولتون برسید. پس اگه از اموال صادرکننده چک اطلاع دارید، حتماً این درخواست رو همزمان مطرح کنید.

در واقع، ماده ۲۳ قانون چک این امکان رو برای شما فراهم کرده که بدون نیاز به طی کردن پروسه طولانی دادرسی در دادگاه، مستقیماً از طریق اداره ثبت، برای وصول چک برگشتی تون اقدام کنید. این یعنی یک برگ برنده بزرگ برای شما!

پیگیری پرونده اجرایی از طریق سامانه my.ssaa.ir یا از طریق پیامک هایی که به شما ارسال می شود، امکان پذیر است. با داشتن شماره پرونده اجرایی و رمز پرونده می توانید جزئیات مربوط به وضعیت اجراییه خود را مشاهده کنید و در صورت نیاز، برای درخواست های بعدی مثل معرفی اموال یا پیگیری توقیف، به اداره اجرای ثبت مراجعه نمایید. یادتان باشد که خود شما باید پیگیر پرونده باشید و منتظر نمانید.

نتیجه گیری

همونطور که دیدید، تقاضای صدور اجراییه چک صیادی یه مسیر قانونی نسبتاً ساده و سریع برای وصول مطالبات شما از چک های برگشتیه. با رعایت مهلت های قانونی، آماده کردن مدارک درست و پیگیری منظم مراحل، می تونید به حقتون برسید و پولتون رو دریافت کنید. این راهکار به شما این قدرت رو می ده که جلوی سوءاستفاده از چک رو بگیرید و اعتبار مبادلات مالی رو حفظ کنید.

یادتون باشه که سرعت عمل توی این فرآیند حرف اول رو می زنه. هرچه زودتر اقدام کنید، احتمال موفقیت و سرعت وصول طلب تون بیشتر می شه. البته، اگه حس کردید پرونده تون پیچیدگی های خاصی داره یا در مراحل مختلف نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، حتماً با یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید. اون ها می تونن با تجربه شون، بهترین مسیر رو به شما نشون بدن و شما رو از مشکلات احتمالی نجات بدن.

پس اگه چکی دارید که برگشت خورده، دست روی دست نذارید و با آگاهی و هوشمندانه برای گرفتن حقتون اقدام کنید. این حق شماست و قانون از شما حمایت می کنه.