تفاوت پیچ راست گرد و چپ گرد چیست؟ راهنمای تشخیص و کاربرد صحیح در صنعت

پیچ راست گرد و چپ گرد دو دسته بندی کلی برای انواع پیچ های مورد استفاده در صنعت است که از نظر جهت چرخش برای محکم شدن با هم تفاوت دارند. در ادامه ابتدا به طور کامل این دو نوع پیچ و ویژگی ها و مفتاوت های آنها را معرفی کرده و سپس نکات مهم برای نصب و نگهداری صحیح پیچ چپ گرد و راست گرد را بررسی می کنیم.

پیچ راست گرد چیست؟

پیچ راست ‌گرد رایج ‌ترین نوع رزوه در اتصالات صنعتی و خانگی است و برای بستن و سفت کردن آن باید در جهت عقربه ‌های ساعت چرخانده شود. این نوع جهت ‌گیری رزوه تقریبا در تمام کاربردهای روزمره، از بستن در بطری گرفته تا اکثر پیچ و مهره‌ های ماشین ‌آلات، استفاده می ‌شود. اگر انگشت شست دست راست خود را در جهت حرکت پیچ قرار دهید، انگشتان دیگر جهت چرخش لازم برای سفت شدن آن را نشان می ‌دهند. این استاندارد جهانی اطمینان می‌ دهد که ابزارآلات معمولی و آچارهای استاندارد می ‌توانند به راحتی برای نصب و باز کردن آن‌ ها به کار روند.

کاربرد تخصصی و دلیل اصلی انتخاب پیچ راست‌گرد، ایجاد یک اتصال ثابت است که با لرزش ‌های عادی شل نشود. با این حال، در مواقعی که یک عضو چرخنده مثل یک محور یا شفت در خلاف جهت عقربه ‌های ساعت می ‌چرخد، نیروی چرخشی باعث می ‌شود که پیچ فلزی به تدریج باز شود. در چنین شرایط خاصی است که از پیچ‌ های چپ‌گرد استفاده می‌ شود تا نیروی چرخش به جای باز کردن، پیوسته پیچ را سفت ‌تر کند. بنابراین، هر جا که نیروی گشتاور یا چرخشی به صورت طبیعی وجود نداشته باشد یا در جهت عقربه ‌های ساعت باشد، پیچ راست ‌گرد ایمن ‌ترین انتخاب برای حفظ یکپارچگی و استحکام اتصال است.

پیچ چپ گرد چیست؟

پیچ چپ ‌گرد یکی دیگر از انواع اتصال ‌دهنده است که خلاف جریان رایج عمل می‌ کند. برای محکم کردن این پیچ باید آن را خلاف جهت عقربه ‌های ساعت و به سمت چپ بچرخانید، در حالی که باز کردن آن با چرخش در جهت ساعت ‌گرد انجام می شود. این جهت‌ گیری معکوس، یک تفاوت ظاهری ساده نیست، بلکه یک راهکار مهندسی بسیار مهم برای افزایش ایمنی و پایداری در قطعات دوار است.

در ماشین‌ آلاتی که نیروی چرخشی آن‌ ها تمایل به باز کردن پیچ استاندارد راست ‌گرد دارد، مانند پدال سمت چپ دوچرخه، پره ‌های فن یا تیغه ‌های سنگ ‌زنی، از رزوه چپ‌ گرد استفاده می ‌شود تا نیروهای وارده به جای شل کردن، باعث سفت‌ تر شدن و قفل شدن اتصال شوند. به دلیل کاربرد خاص، اغلب این پیچ‌ ها برای تشخیص آسان ‌تر، با علامت ‌هایی نظیر یک شیار یا حروف اختصاری LH روی گل پیچ مشخص می ‌شوند.

دلایل استفاده از پیچ راست گرد در صنعت

• پیچ‌ های راست‌گرد به عنوان استاندارد صنعتی و جهانی برای بیشتر اتصالات مکانیکی شناخته می ‌شوند.
• پیروی از یک استاندارد واحد باعث می‌ شود فرآیندهای مونتاژ و تعمیر با سرعت و خطای کمتری انجام شود.
• چرخش در جهت عقربه‌ های ساعت برای سفت کردن با حرکت طبیعی مچ و ساعد دست انسان سازگار است و اعمال گشتاور را آسان‌ تر می‌کند.
• این جهت چرخش به اکثر افراد اجازه می ‌دهد تا نیروی فیزیکی بیشتری را با کنترل بهتر برای محکم کردن اتصال اعمال کنند.
• تمامی آچارها، پیچ گوشتی و ابزارهای سفت کننده مانند دریل‌ به صورت پیش ‌فرض بر اساس جهت راست ‌گرد طراحی و تنظیم شده ‌اند.
• طراحان و مهندسان نیازی به مشخص کردن جهت رزوه برای هر اتصال ندارند، مگر در موارد خاص و چرخشی.
• تولید در حجم بالا بر اساس یک استاندارد واحد معمولا از نظر اقتصادی به صرفه ‌تر است.
• در اتصالات ساکن و غیر دوار، اصطکاک داخلی رزوه و جهت استاندارد، باعث حفظ قفل اتصال در برابر لرزش‌ های عادی می شود.

کاربرد پیچ چپ گرد در صنعت

علیرغم کاربرد گسترده پیچ های راست گرد، در برخی از موارد رزوه های چپ گرد استفاده میشوند. اصلی ترین دلیل استفاده از این پیچ ها و کاربرد آنها عبارتند از:

• برای اتصال تیغه یا دیسک‌ در دستگاه ‌هایی مانند سنگ فرز، اره ‌های گردان یا اره دیسکی و چرخ‌ های سنباده که خلاف جهت عقربه ‌های ساعت می ‌چرخند و این چرخش باعث محکم شدن پیچ می ‌شود.
• جهت جلوگیری از باز شدن پدال هنگام رکاب زدن، زیرا نیروی رکاب زدن به طور مداوم پیچ را سفت می‌ کند.
• به عنوان یک استاندارد ایمنی برای جلوگیری از اتصال اشتباه کپسول‌ های گاز پرخطر مانند گاز سوختی به تجهیزات گازهای غیرسوختی
• در پروانه‌ هایی که خلاف جهت راست ‌گرد می ‌چرخند تا از شل شدن اتصال شفت جلوگیری شود.
• در میله ‌های تنظیم مانند میل فرمان که یک سمت راست ‌گرد و سمت دیگر چپ‌گرد است، تا با چرخش میله، طول آن از دو طرف همزمان تغییر کند.
• در برخی قطعاتی ماشین آلات نساجی که نیاز به حرکت دورانی معکوس و جلوگیری از ارتعاش و شل شدن دارند.
• محور چرخ ‌های خودروهای سنگین یا قدیمی برای افزایش ایمنی و جلوگیری از باز شدن مهره چرخ در حین حرکت.
• لوازم خانگی دورانی و در برخی قطعات داخلی پنکه ‌ها، ماشین لباسشویی‌ یا دستگاه‌ های مشابه که حرکت چرخشی خلاف جهت استاندارد دارند.

نکات مهم در نگهداری و نصب پیچ چپ گرد و راست گرد

همان طور که اشاره شد، چپ گرد و راست گرد بودن پیچ ها تاثیر مستقیم بر میزان ایمنی آنها در شرایط مختلف دارد. برای اینکه این پیچ ها بتوانند عملکرد مناسبی داشته باشند، بهتر است نکات زیر برای آنها رعایت شود:

• همیشه پیش از هر اقدامی، جهت رزوه را تشخیص دهید. برای پیچ ‌های چپ ‌گرد به دنبال علامت ‌های حک شده  ماند LH  روی گل پیچ باشید یا با چرخش دستی جهت بستن آن را پیدا کنید.
•  پیچ را با گشتاور توصیه شده توسط سازنده ببندید. اعمال گشتاور کم باعث شل شدن زودرس و گشتاور زیاد باعث آسیب به رزوه یا شکستن پیچ می ‌شود.
• مطمئن شوید که پیچ و مهره از نظر جهت و گام رزوه کاملا با هم منطبق باشند. عدم تطابق باعث هرز شدن اتصال می ‌شود.
• در صورت نیاز و توصیه تولید کننده، از روان‌ کننده ‌های مناسب رزوه مانند گریس یا اسپری ضدخوردگی استفاده کنید تا از گیر کردن و ساییدگی رزوه جلوگیری شود و بتوانید گشتاور دقیق ‌تری اعمال کنید.
• در صورت مقاومت هنگام بستن، هرگز با فشار زیاد پیچ را نچرخانید. این مقاومت نشان ‌دهنده اشتباه بودن جهت رزوه، آسیب به دنده ‌ها یا وجود آلودگی است.
• برای افزایش پایداری اتصال و توزیع یکنواخت بار، همیشه از واشر تخت و در صورت نیاز به قفل شدن بیشتر، از واشرهای فنری یا قفلی متناسب با جنس و سایز پیچ استفاده کنید.
• اگر از واشر قفلی فنری استفاده می ‌کنید، همیشه آن را بین مهره و سطح قطعه قرار دهید، نه بین گل پیچ و سطح.

جمع بندی

براساس آنچه در متن ارائه شد، انتخاب میان پیچ راست‌گرد و پیچ چپ ‌گرد تابعی از نیروهای چرخشی و لرزش ‌های محیطی است. استفاده صحیح از هر کدام در ماشین ‌آلات صنعتی، با رعایت گشتاور استاندارد و تطابق کامل رزوه و مهره، ایمنی و طول عمر اتصال شما را تضمین می ‌کند. نادیده گرفتن این تفاوت جزئی می ‌تواند منجر به شل شدن و خرابی کل سیستم شود.

نوین صنعت پارس تولیدکننده پیچ راست گرد و چپ گرد در ابعاد و انواع مختلف با مواد اولیه درجه یک براساس استانداردهای بین المللی است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با محصولات این مجموعه می توانید نام نوین صنعت پارس را در اینترنت جستجو و یا با شماره 09122715605 تماس بگیرید.