آمار چاقی و لاغری در کودکان ایرانی / تغییر علل مرگ و میر کودکان در گذر زمان

دکتر صابر جباری رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در گفت وگو با انکو در تشریح بررسی وضعیت اختلالات کودکان با بیان اینکه آخرین گزارش وضعیت اختلالات در کودکان در سال ۱۴۰۱ منتشر شده اظهار کرد: نتایج گزارش وضعیت اختلالات کودکان بیانگر این است که شیوع لاغری و کم وزنی در میان آنها به ترتیب ۱۰ و ۵ درصد است. اختلالات وزنی کودکان به لاغری و کم وزنی محدود نمی شود بلکه بررسی ها بیانگر این است که شیوع چاقی در میان کودکان کمتر از ۵ سال حدود ۰.۸ درصد است و همچنین میزان شیوع اضافه وزن در کودکان کمتر از ۵ سال نیز حدود ۲ درصد است.  

وی ادامه داد: کوتاه قدی از دیگر اختلال های شایع کودکان محسوب می شود. آمار و ارقام مربوط به اختلالات کودکان بیانگر این است که میزان شیوع کوتاه قدی در میان کودکان کمتر از ۵ سال حدود ۴.۵ درصد است.

فقر غذایی و بدخوری غذایی از عوامل موثر در بروز اختلالات کودکان

رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه لاغری کم وزنی چاقی اضافه وزن و کوتاه قدی جزو شایع ترین اختلالات کودکان به حساب می آیند تصریح کرد: عمده اختلالات کودکان کمتر از ۵ سال در سوءتغذیه ریشه دارد. در کنار سوء تغذیه؛ دو مولفه «فقر غذایی» و «بدخوری غذایی» نیز در بروز اختلالات کودکان دخیل هستند. با توجه به اینکه «بدخوری غذایی» از عوامل موثر در بروز اختلالات کودکان است می توان گفت لزوما تمام کودکانی که به این اختلالات مبتلا هستند جزو خانواده های فقیر و کم برخوردار نیستند.

سبک زندگی ناسالم و بروز اختلالات کودکان

جباری با بیان اینکه عادات غذایی نامناسب در بروز اختلالات کودکان نقش دارد خاطرنشان کرد: توجه به سبک زندگی سالم یک نکته مهم و اساسی برای پیشگیری از اختلال های کودکان است. «سبک زندگی ناسالم» «افزایش مصرف فست فودها» «استفاده بی رویه از تنقلات مصنوعی و جایگزین شدن آن به جای وعده های غذایی کودکان» جزو منشاءهای بروز اختلالاتی مانند لاغری کم وزنی چاقی اضافه وزن و کوتاه قدی هستند که ارتباطی با بضاعت مالی خانواده ها ندارند.

شایع ترین اختلالات تکاملی کودکان

رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به اختلالات تکاملی کودکان گفت: متاسفانه آمار رسمی درباره اختلالات تکاملی کودکان در دسترس نداریم. «اختلالات مربوط به زبان» شایع ترین اختلال تکاملی کودکان است و  پس از  این اختلال «بیش فعالی» و «اختلال تمرکزی» در جایگاه دوم شایع ترین اختلالات تکاملی کودکان قرار دارند. بررسی ها بیانگر این است که «اختلال یادگیری» سومین اختلال تکاملی شایع کودکان است.

وی با بیان اینکه «تاخیر در یادگیری» و «کم توانایی ذهنی» از دیگر اختلال های تکاملی کودکان است تاکید کرد: شایعترین اختلالات تکاملی کودکان به ترتیب «اختلالات زبان» «بیش فعالی و کمبود توجه» «اختلال یادگیری» «تاخیر گلوبال تکاملی» و «کم توانی ذهنی» در میان کودکان است. پس از شش اختلال تکاملی شایع اختلال های طیف اوتیسم اختلال های بینایی فلج مغزی و اختلال های شنوایی در رده های بعدی شایع ترین اختلالات تکاملی کودکان قرار دارند.  

رصد و پایش دوره ای سلامت کودکان

اجرای طرح «یسنا»

جباری با بیان اینکه سلامت کودکان باید در کانون توجه قرارگیرد افزود: با توجه به اهمیت سلامت کودکان سلامت این گروه از جامعه به صورت دوره ای مورد رصد و پایش قرار می گیرد. توزیع شیر رایگان در مدارس با تمرکز بر مناطق محروم در سال گذشته آغاز شد؛ توزیع شیر مدارس جزو برنامه هایی است که در سلامت کودکان نقش مهمی دارد و باید ادامه یابد.

وی درباره دیگر اقدامات وزارت بهداشت برای رصد و پایش وضعیت سلامت کودکان گفت: اجرای طرح ملی «یسنا» با همکاری وزارت«رفاه کار و تعاون اجتماعی» از دیگر برنامه های وزارت بهداشت برای رصد و پایش وضعیت سلامت کودکان است. خانواده هایی که کودک مبتلا به سوءتغذیه دارند از بسته های غذایی در طرح یسنا برخوردار می شوند و امیدوارم که روند اجرای این طرح ادامه داشته باشد.

رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت ادامه داد: عقد تفاهم نامه با سازمان ها و مجموعه ها با هدف رفع سوءتغذیه خانواده ها به وزارت رفاه محدود نمی شود بلکه وزارت بهداشت با سایر مجموعه ها مانند «بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی» و «ستاد اجرایی فرمان امام» نیز تفاهم نامه همکاری منعقد کرده تا بسته های حمایتی در اختیار جامعه هدف قرار گیرد.  

توزیع بسته های غذایی با هدف رفع سوءتغذیه کودکان و مادران

جباری با اشاره به توزیع بسته های غذایی توضیح داد: توزیع بسته های غذایی با هدف کمک به حل مشکلات سوء تغذیه کودکان و مادران کاری ارزشمند است. با توجه به اینکه توزیع بسته های غذایی به حل مشکلات سوءتغذیه کودکان و مادران کمک می کنند منابع پایدار برای استمرار این طرح باید در نظر گرفته شود. اعتبار توزیع بسته های غذایی می بایست پایدار بوده تا توزیع به صورت مستمر باشد. همچنین همکاری همه جانبه دستگاه های مختلف می تواند به بهبود اجرای توزیع موادغذایی کمک کند تا زنان باردار و کودک مبتلا به سوءتغذیه در کشور نداشته باشیم.

کاهش میزان مرگ ومیر کودکان در گروه های سنی مختلف

رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه شاخص های متعددی درباره سلامت کودکان مطرح می شود خاطرنشان کرد: «مرگ ومیر نوزادان تا ۲۸ روز» «مرگ و میر کودکان یک تا ۵۹ ماهه» و «مرگ ومیر کودکان کمتر از ۵ سال» جزو شاخص های سلامت کودکان هستند. پس از انقلاب اسلامی روند میزان مرگ ومیر کودکان به دلیل ارتقای سطح خدمات درمانی و بهداشتی کاهشی است.  

وی ادامه داد: پیش از انقلاب اسلامی میزان مرگ و میر کودکان کمتر از پنج سال معادل ۱۳۵ در هزار تولد زنده بود که این میزان به ۱۵.۵۱ در هزار تولد زنده در سال ۱۴۰۲ رسیده است. همچنین میزان مرگ و میر نوزادان کمتر از ۲۸ روز معادل ۳۲ در هزار تولد زنده بود که به ۸.۳۸ در هزار تولد زنده رسیده است.

تغییر علل مرگ ومیر کودکان در گذر زمان

جباری درباره علل مرگ ومیر کودکان نیز گفت: کودکان به دلیل ابتلا به بیماری های عفونی و انگلی مانند اسهال و استفراع در گذشته جان خود را از دست می دادند اما علل مرگ ومیر کودکان در این روزها متفاوت است. «سوانح و حوادث غیرعمدی» مانند حوادث ترافیکی و غرق شدگی شایع ترین علل مرگ کودکان «یک تا ۵۹  ماهه» در این روزها هستند.

وی با اشاره به دلایل مرگ ومیر کودکان یک تا ۵۹ ماهه تاکید کرد: بسته های آموزشی در خصوص پیشگیری از حوادث و سوانح می بایست در اختیار والدین قرار گیرد. همچنین ایمن سازی جاده ها ایمن سازی خودرو نصب صندلی مخصوص کودکان با کمربند ایمنی در  پیشگیری از بروز حادثه نقش دارد.

رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه آموزش والدین را در کانون توجه قرار داده ایم افزود: تجربیات حاصل از حوادث مختلف را جمع آوری کرده و در اختیار خانواده ها قرار می دهیم.

نقش سزارین در بروز نارسایی های نوزادان

وی درباره علل مرگ ومیر نوزادان نیز توضیح داد: «سندرم دیسترس تنفسی» که اغلب در نارسی ریشه دارد علت اصلی مرگ و میر  نوزادان محسوب می شود. متاسفانه میزان «سزارین» در کشور بسیار زیاد است؛ این در حالی است که سبب بروز مشکلات فراوانی برای نوزاد و مادر می شود. به عبارت دیگر می توان گفت که عمل سزارین در بروز نارسایی ها نقش دارد. اگر بتوانیم روند انجام سزارین را کنترل کنیم به طور قطع میزان مرگ و میر نوزادان کاهش می یابد.

برنامه های وزارت بهداشت برای حمایت از کودکان

جباری با بیان اینکه وزارت بهداشت برنامه هایی را برای سلامت کودکان طراحی کرده افزود: «کاهش میزان مرگ ومیر کودکان در سوانح و حوادث غیرعمدی و بیماری های شایع کودکان» «افزایش تغذیه با شیر مادر» و «توجه به احیا کودکان » جزو اولویت های وزارت بهداشت در حوزه سلامت کودکان در سال ۱۴۰۳ است.

رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت گفت: وزارت بهداشت درنظر دارد که میزان مرگ ومیر کودکان در سوانح و حوداث غیرعمدی را به کمترین میزان ممکن برساند. اگرچه روند مرگ ومیر کودکان۱ تا ۵۹ ماهه در سوانح و حوادث غیرعمدی نسبت به گذشته کاهشی است باز هم میزان مرگ ومیر ناشی از این موارد باید کاهش یابد.  

برنامه ریزی برای افزایش تغذیه با شیر مادر

وی درباره اولویت دوم وزارت بهداشت در خصوص سلامت نوزادان نیز توضیح داد: افزایش تغذیه با شیر مادر جزو دیگر برنامه های وزارت بهداشت در سال جاری است. وزارت بهداشت در نظر دارد تغذیه با شیر مادر را در کانون توجه قرار داده و بر این موضوع مهم متمرکز شود. بررسی ها بیانگر این است که حدود ۵۰ درصد شیرخواران تا ۶ ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر دارند.

برگزاری دوره آموزشی برای احیای کودکان

جباری با بیان اینکه برنامه ویژه ای در سطح بیمارستانی به منظور کاهش مرگ ومیر کودکان در نظر گرفته ایم خاطرنشان کرد: احیای کودکان نسبت به بزرگسالان سخت تر است؛ وزارت بهداشت دوره های آموزشی برای افرادی که در بیمارستان ها و اورژانس های کودک به ارائه خدمت مشغول هستند برگزار می کند.

رئیس مرکز جوانی جمعیت سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه بسته های خدماتی متعددی مانند درمان رایگان کودکان کمتر از هفت سال در بیمارستان های دولتی و وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی اجرا شده گفت: برنامه پایش رشد کودکان از دیگر برنامه های وزارت بهداشت در حوزه سلامت کودکان است و این برنامه در نظام خدمات بهداشتی و درمانی کشور اجرا می شود. همچنین به منظور شناسایی زودهنگام اختلالات تکامل کودکان برنامه هایی طراحی کرده ایم و این برنامه ها را اجرا می کنیم. اجرای برنامه های حوزه اختلالات کودکان می تواند به تشخیص به موقع و درست تاخیر تکامل در کودکان و انجام مداخلات مناسب و به موقع برای جلوگیری از پیشرفت تاخیر تکاملی کودکان بیانجامد.  

پایان خبر انکو