نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو

وقتی خودروی شما بدون اجازه توسط شخص دیگری استفاده یا نگهداری بشه، تازه اون وقته که معنی «اجرت المثل ایام تصرف خودرو» براتون روشن میشه. این حق قانونی که خیلی ها ازش بی خبرن، بهتون اجازه می ده بابت اون مدت زمانی که از ماشینتون دور بودید و اون به ناحق دست یکی دیگه بوده، ازش پول بگیرید. خیلی ها فکر می کنن فقط خسارت خواب خودرو مهمه، اما قضیه اجرت المثل یه داستان دیگه ست که حسابی فرق داره و اگه دنبال حق وحقوق کاملتون باشید، باید خوب از چند و چونش سر دربیارید. تو این مطلب می خوایم از سیر تا پیاز این موضوع رو براتون روشن کنیم و تازه یه نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو هم بهتون بدیم که لنگه ش رو هیچ جا پیدا نمی کنید!

اگه خدای نکرده ماشینتون غصب شده، دزدیده شده یا به هر دلیلی دست کسیه که نباید باشه، در واقع اون شخص داره از منفعت مالی شما بدون اجازه استفاده می کنه. درسته که شاید فکر کنید این یه اتفاق سادس و نهایتاً یه خسارت کوچیک به ماشینتون وارد شده، ولی داستان خیلی جدی تر از این حرفاست. تو قانون ما، این کار اسمش «تصرف غیرقانونی» یا «غصب» هست و شما حق دارید بابتش غرامت بگیرید. این غرامت همون «اجرت المثل» هست. هدف ما تو این مقاله اینه که به زبانی ساده و خودمونی بهتون بگیم اصلاً این اجرت المثل چی هست، چطوری باید دنبالش برید، چه مراحلی داره و مهمتر از همه، یه نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو دقیق و کاربردی رو براتون رو کنیم تا هم مالکین خودرو بتونن حقشون رو بگیرن، هم وکلا و کارشناسای محترم دادگستری یه الگوی درست حسابی دم دستشون داشته باشن. آماده اید بریم سراغش؟

اجرت المثل ایام تصرف خودرو چیست؟ اصلاً از کجا اومده؟

ببینید، تو زندگی روزمره ما خیلی وقتا پیش میاد که یه نفر از اموال یا امکانات شخص دیگه بدون اجازه استفاده کنه. حالا این می تونه از یه خونه باشه تا یه ماشین. اینجا قانون میگه آقا یا خانم محترم، اگه شما از مال یکی دیگه استفاده کردی، باید به اندازه اون سودی که بردی، پولش رو هم بدی. این میشه همون اجرت المثل. اصلاً از اسمش هم پیداست؛ «اجرت» یعنی بها یا مزد، «مثل» هم یعنی شبیه و مانند. پس اجرت المثل ایام تصرف خودرو یعنی بهای استفاده از ماشین شما برای اون مدتی که بدون رضایت شما دست یه نفر دیگه بوده.

تفاوت اصلی اجرت المثل ایام تصرف خودرو با خسارت خواب خودرو

اینجا یه نکته خیلی مهم هست که خیلی ها قاطی می کنن و حواسشون نیست. اجرت المثل با خسارت خواب خودرو از زمین تا آسمون فرق داره، هرچند که در نگاه اول شبیه هم به نظر میان. بذارید یه مثال بزنم:

• اجرت المثل ایام تصرف خودرو: تصور کنید ماشین شما رو دزدیدن و یک ماه بعد پیدا شده. در این مدت سارق ماشینتون رو برای کارهای خودش استفاده می کرده. اینجا شما می تونید اجرت المثل این یک ماه رو ازش بگیرید. یعنی سارق باید به شما پولی رو بده که اگر ماشین دست شما بود و اونو اجاره می دادید، چقدر درآمد داشتید. یعنی بهای اون استفاده ای که اون شخص از ماشین شما کرده. اینجا ممکنه ماشین هیچ آسیبی ندیده باشه، اما چون استفاده شده، باید اجرتش پرداخت بشه.
• خسارت خواب خودرو: حالا فرض کنید تصادف کردید و ماشینتون رفته تعمیرگاه و یک ماه اونجا خوابیده. شما راننده تاکسی هستید و در این یک ماه درآمدی نداشتید. اینجا می تونید خسارت خواب خودرو رو بگیرید. یعنی ضرر و زیانی که بابت توقف خودرو و عدم امکان کسب درآمد به شما وارد شده. دقت کنید که تو خسارت خواب، لزوماً تصرفی وجود نداره، بلکه عدم امکان استفاده شما از خودرو باعث ضرر شده.

پس فرق اصلی اینجاست که تو اجرت المثل، یه نفر دیگه بدون اجازه از ماشین شما استفاده کرده و شما به خاطر اون استفاده غیرمجاز، مطالبه حق می کنید. اما تو خسارت خواب خودرو، ممکنه ماشین دست کسی نباشه، ولی چون شما بهش دسترسی ندارید و نمی تونید ازش استفاده کنید، ضرر می بینید. هر دو رو میشه مطالبه کرد، ولی شرایط و مدارک اثباتشون فرق داره و توی دادگاه هم با دلایل متفاوتی بررسی می شن.

مبانی قانونی مطالبه اجرت المثل خودرو

وقتی می گیم یه چیزی قانونیه، یعنی تو کتاب قانون اومده و پشتوانه ی محکمی داره. برای اجرت المثل ایام تصرف خودرو هم همینطوره. عمده مبنای حقوقی این موضوع برمی گرده به قانون مدنی و یه سری قواعد فقهی که میگن «هر کس به ناحق مال دیگری را تصرف کند، باید اجرت آن را بپردازد». به طور خاص، میشه به مواد مرتبط با ضمان قهری و غصب اشاره کرد. یعنی اگه کسی بدون رضایت شما، مال شما رو بگیره و ازش استفاده کنه، در قبال منافعی که از اون مال برده، ضامن محسوب میشه و باید هزینه اون رو پس بده. این یعنی حق شما کاملاً محفوظه و می تونید با خیال راحت دنبالش باشید.

شرایط و مدارک لازم برای طرح دعوای مطالبه اجرت المثل خودرو

خب، حالا که فهمیدیم اجرت المثل خودرو چی هست، قدم بعدی اینه که بدونیم اگه برامون پیش اومد، چطوری باید دعوا رو شروع کنیم و چه چیزایی لازم داریم. این بخش خیلی مهمه، چون اگه مدارکتون کامل نباشه، کارتون تو دادگاه لنگ می مونه.

اول، ثابت کنید ماشین مال شماست!

این از الفبای هر دعوای مالکیتیه. شما باید به دادگاه نشون بدید که مالک خودرو هستید. برای این کار، مدارک زیر به دردتون می خورن:

• سند رسمی خودرو: این مهمترین مدرکه.
• برگ سبز خودرو: در کنار سند رسمی، برگ سبز هم از اسناد مهم مالکیت به حساب میاد.
• کارت خودرو: اینم برای اثبات هویت مالک و مشخصات خودرو لازمه.
• فاکتور خرید یا مبایعه نامه: اگه هنوز سند رسمی به نامتون نخورده، این مدارک می تونن کمکتون کنن.

دوم، تصرف غیرقانونی رو ثابت کنید

بعد از اثبات مالکیت، باید به دادگاه ثابت کنید که طرف مقابل بدون اجازه شما، ماشینتون رو تصرف کرده. این می تونه حالت های مختلفی داشته باشه:

• سرقت خودرو: اگه ماشینتون دزدیده شده، گزارش پلیس و حکم محکومیت سارق (اگه وجود داشته باشه) قوی ترین دلیله.
• خیانت در امانت: مثلاً ماشینو به کسی امانت دادید و پس نمیده. اینجا باید قرارداد امانت یا شهادت شهود رو ارائه بدید.
• عدم استرداد پس از اتمام قرارداد: فرض کنید ماشین رو برای مدت مشخصی اجاره دادید و بعد از اتمام مدت، مستأجر پسش نمیده. قرارداد اجاره بهترین دلیله.
• تصرف غاصبانه: یعنی طرف زورکی ماشین رو برداشته. اینجا هم شهادت شهود یا تامین دلیل می تونه کمکتون کنه.

سوم، مدت زمان تصرف رو دقیق مشخص کنید

بدیهیه که هرچی مدت زمان تصرف بیشتر باشه، اجرت المثل هم بیشتر میشه. پس باید دقیقاً مشخص کنید که از چه تاریخی ماشین شما دست اون شخص بوده و تا چه تاریخی ادامه داشته. این تاریخ ها باید با مدارک و شواهد قابل اثبات باشن.

چهارم، مشخصات و آدرس طرف مقابل رو داشته باشید

برای اینکه بتونید علیه کسی دادخواست بدید، باید مشخصات کاملش (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی) و مهمتر از همه، آدرس دقیقش رو داشته باشید. چون دادگاهی صلاحیت رسیدگی به پرونده رو داره که شخص متصرف (خوانده) تو حوزه قضایی اونجا اقامت داره. اگه آدرس رو ندارید، باید از طریق استعلامات قانونی پیگیرش بشید.

پنجم، مدارک هویتی خودتون

شما به عنوان خواهان (کسی که شکایت می کنه) باید مدارک هویتی خودتون مثل کارت ملی و شناسنامه رو هم همراه داشته باشید.

خلاصه که بدون این مدارک، کارتون تو دادگاه حسابی سخت میشه. پس قبل از هر اقدامی، حسابی مدارکتون رو جمع و جور کنید و مطمئن بشید که همه چیز سر جاشه.

مراحل قانونی دعوای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف خودرو

حالا که مدارکمون رو جمع کردیم، وقتشه بریم سراغ مراحل قانونی کار. این قضیه مثل یه بازی مار و پله ست که باید قدم به قدم پیش برید تا به مقصد برسید.

قدم اول: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تنظیم دادخواست

امروزه دیگه مثل قدیم نیست که برید دادگاه و کلی فرم دستی پر کنید. الان همه چیز الکترونیکی شده. باید برید یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی. اونجا با کمک کارشناس های اونجا، یه دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف خودرو تنظیم می کنید. یادتون باشه تو قسمت «خواسته»، باید دقیقاً بنویسید چی می خواید. مثلاً «مطالبه اجرت المثل ایام تصرف خودروی پراید مدل 98 به شماره پلاک ایران 12-123ب12 به مدت 6 ماه با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری و همچنین مطالبه کلیه خسارات دادرسی». بعد هم همه مدارکی که بالاتر گفتم رو پیوست دادخواست می کنید.

قدم دوم: تعیین دادگاه صالح

بعد از اینکه دادخواست رو ثبت کردید، پرونده به دادگاه صالح ارسال میشه. دادگاه صالح همونطور که قبلاً گفتم، دادگاهی هست که شخص متصرف (خوانده) در حوزه قضایی اون اقامت داره. مثلاً اگه ماشین رو در اصفهان ازتون دزدیدن ولی سارق در شیراز زندگی می کنه، باید دادخواست رو در شیراز ثبت کنید. یه نکته هم بگم که اگه مبلغ اجرت المثل زیر بیست میلیون تومن باشه، پرونده ممکنه بره شورای حل اختلاف، که روالش کمی ساده تر و سریع تره.

قدم سوم: رسیدگی در دادگاه و اثبات مالکیت و تصرف

بعد از اینکه پرونده به دادگاه رفت، برای هر دو طرف (شما و خوانده) ابلاغیه فرستاده میشه که تو جلسه دادگاه حاضر بشن. تو دادگاه، شما باید مالکیت و تصرف غیرقانونی رو ثابت کنید. دادگاه ممکنه برای احراز مالکیت، از پلیس راهور استعلام بگیره. اگه خوانده منکر تصرف باشه، شما می تونید شهود خودتون رو معرفی کنید یا اگه قبلاً تامین دلیل (مثل گزارش نیروی انتظامی) کردید، اونو به دادگاه ارائه بدید.

«در دعوای مطالبه اجرت المثل، خواهان مکلف است هم مالکیت خود را بر مال مورد تصرف اثبات نماید و هم تصرف غیرقانونی خوانده را به اثبات برساند. در صورت عدم احراز هر یک از این دو شرط، دعوا مردود خواهد بود.»

قدم چهارم: ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری

اگر دادگاه به این نتیجه برسه که تصرف غیرقانونی واقع شده، اما در مورد میزان اجرت المثل توافقی بین طرفین نباشه یا نیاز به نظر تخصصی باشه، اینجا نقش کارشناس رسمی دادگستری پررنگ میشه. دادگاه یه «قرار کارشناسی» صادر می کنه و پرونده رو ارجاع میده به یه کارشناس رسمی وسایل نقلیه. انتخاب کارشناس معمولاً از طریق قرعه کشی انجام میشه تا عدالت رعایت بشه. وظیفه کارشناس هم اینه که با بررسی دقیق، مبلغ اجرت المثل ایام تصرف خودرو رو تعیین کنه.

قدم پنجم: صدور رأی و اجرای حکم

بعد از اینکه نظر کارشناس به دادگاه اومد و به طرفین ابلاغ شد و اگه اعتراضی بهش نشد یا اعتراض رد شد، دادگاه با توجه به نظر کارشناس و سایر دلایل و مدارک، رأی خودش رو صادر می کنه. اگه رأی به نفع شما باشه، خوانده محکوم به پرداخت اجرت المثل میشه. طرفین بعد از صدور رأی، فرصت دارن که به اون اعتراض کنن (واخواهی و تجدیدنظر). بعد از قطعی شدن رأی، اگه خوانده خودش پرداخت نکنه، می تونید از طریق واحد اجرای احکام دادگستری، حکم رو به اجرا بذارید و طلب خودتون رو وصول کنید.

این مراحل، کلیات کار هستن و ممکنه در هر پرونده ای جزئیات و پیچیدگی های خاص خودش رو داشته باشه. به همین خاطر، همیشه توصیه میشه که از یه وکیل متخصص کمک بگیرید تا مسیر رو براتون هموارتر کنه.

نقش کارشناس رسمی دادگستری در برآورد اجرت المثل خودرو

همونطور که دیدیم، تو پرونده های اجرت المثل خودرو، پای یه متخصص حسابی به ماجرا باز میشه: کارشناس رسمی دادگستری. واقعاً نمیشه اهمیت کار این عزیزان رو نادیده گرفت، چون اگه طرفین سر مبلغ به توافق نرسن، نظر کارشناس میشه فصل الخطاب و قاضی هم بر اساس همون نظر، رأی صادر می کنه.

چرا کارشناس مهمه؟

فکرشو بکنید، یه ماشین ۲۰ سال پیش با یه ماشین امروزی، یا یه پراید با یه لندکروز، چقدر فرق دارن؟ اجرت یه ماه استفاده از هر کدومشون چقدره؟ اینجاست که دیگه نمیشه با چشم و گوش و حدس و گمان قیمت گذاشت. کارشناس رسمی دادگستری، که تو رشته وسایل نقلیه تخصص داره، مثل یه ترازو عمل می کنه و با دانش فنی و حقوقی خودش، بهترین و عادلانه ترین مبلغ رو برای اجرت المثل تعیین می کنه.

وظایف و مراحل کار کارشناس چیست؟

وقتی پرونده به دست کارشناس میرسه، اون باید یه سری مراحل رو طی کنه تا بتونه نظریه خودش رو ارائه بده:

1. مطالعه پرونده و قرار کارشناسی: اول از همه، کارشناس باید پرونده رو از اول تا آخر بخونه و ببینه دقیقاً دادگاه چی ازش خواسته. قرار کارشناسی مثل یه دستورالعمله براش.
2. بازدید از خودرو (در صورت امکان) یا بررسی مستندات: اگه ماشین در دسترس باشه و بشه ازش بازدید کرد که عالیه. کارشناس میاد و ماشین رو از نزدیک می بینه، مشخصاتش رو یادداشت می کنه و وضعیت فنی و ظاهریشو چک می کنه. اگه هم ماشین در دسترس نباشه، با توجه به مدارک موجود مثل سند، برگ سبز، عکس ها و اظهارات طرفین، کارشو انجام میده.
3. بررسی مشخصات فنی خودرو: مدل ماشین، سال ساخت، نوع تیپ، رنگ، شماره موتور و شاسی و پلاک، کاربری خودرو (سواری، باری، تاکسی و…) همگی تو قیمت گذاری تاثیر دارن.
4. تحقیق در مورد نرخ اجاره خودروهای مشابه: کارشناس مثل یه کارآگاه میره تو بازار و نرخ اجاره روزانه یا ماهانه خودروهایی رو که شبیه ماشین شما هستن، در اون منطقه جغرافیایی خاص، پیدا می کنه. این قسمت خیلی مهمه، چون ملاک اصلی قیمت گذاری همینه.
5. لحاظ کردن عوامل موثر بر اجرت المثل: اینجا فقط نرخ اجاره خالی کافی نیست. کارشناس باید چیزای دیگه ای رو هم در نظر بگیره، مثلاً:
   • استهلاک خودرو: آیا در طول تصرف، ماشین دچار استهلاک بیشتری شده؟
   • وضعیت فنی و امکانات خودرو: ماشین چقدر آپشن داشته، چقدر نو بوده؟
   • هدف تصرف و نحوه استفاده: آیا از ماشین برای کارهای سنگین استفاده شده یا فقط برای کارهای عادی؟ این می تونه روی ضریب تأثیر بذاره.
   • شرایط بازار: در اون بازه زمانی، وضعیت بازار خودرو و اجاره اش چطور بوده؟
6. تنظیم گزارش کارشناسی دقیق و مستدل: در نهایت، کارشناس همه این بررسی ها و محاسبات رو تو یه گزارش جامع و کامل می نویسه و به دادگاه تقدیم می کنه. این گزارش باید شفاف، منطقی و با دلایل محکم باشه.

پس می بینید که کار کارشناس فقط یه عدد دادن نیست؛ یه فرآیند دقیق و تخصصی هست که باید با دقت و تجربه کافی انجام بشه تا حق کسی ضایع نشه.

نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو (بخش اصلی و تمایز دهنده)

خب، رسیدیم به جایی که می خوایم فرق این مقاله رو با بقیه نشون بدیم. خیلی جاها از اجرت المثل خودرو حرف می زنن، اما کمتر کسی یه نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو واقعی و کاربردی رو میذاره جلوی دستتون. این بخش رو با دقت بخونید، چون هم برای مالکین مهمه که بدونن کارشناس چطوری فکر می کنه، هم برای وکلا که بدونن از کارشناس چی بخوان، و هم برای خود کارشناسا که یه الگو دم دستشون باشه. این نمونه به طور خاص برای یک خودرو تهیه شده و جزئیات مربوط به اون رو در بر می گیره.

—

بسمه تعالی

گزارش کارشناسی رسمی دادگستری در خصوص تعیین اجرت المثل ایام تصرف خودرو

شماره پرونده: [شماره کلاسه پرونده دادگاه] شعبه محترم ارجاع دهنده: [نام و شماره شعبه دادگاه] تاریخ صدور قرار کارشناسی: [تاریخ] تاریخ ارجاع به کارشناس: [تاریخ] کارشناس منتخب: [نام و نام خانوادگی کارشناس] رشته تخصصی: [کارشناس رسمی وسایل نقلیه (خودرو) و ماشین آلات صنعتی و کشاورزی]

الف) مشخصات طرفین پرونده:

خواهان: آقای/خانم [نام کامل خواهان] فرزند [نام پدر] با کد ملی [کد ملی خواهان] و نشانی: [آدرس خواهان] خوانده: آقای/خانم [نام کامل خوانده] فرزند [نام پدر] با کد ملی [کد ملی خوانده] و نشانی: [آدرس خوانده] وکلای محترم: [در صورت وجود وکیل، مشخصات وکیل خواهان و خوانده]

ب) موضوع قرار کارشناسی و دستور مقام قضایی:

«به استناد قرار کارشناسی صادره به شماره [شماره قرار] مورخ [تاریخ قرار] از شعبه محترم [نام و شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [شهرستان]، موضوع ارجاع امر کارشناسی به اینجانب، تعیین اجرت المثل ایام تصرف خودروی سواری [نام خودرو] به شماره پلاک [شماره پلاک]، [شماره موتور] و [شماره شاسی] متعلق به خواهان محترم از تاریخ [تاریخ شروع تصرف] لغایت تاریخ [تاریخ پایان تصرف یا تاریخ بازدید کارشناسی] می باشد تا نظریه کارشناسی ظرف مدت 20 روز به آن شعبه محترم تقدیم گردد.»

ج) شرح بازدید، بررسی ها و مشاهدات کارشناس:

اینجانب کارشناس رسمی دادگستری در تاریخ [تاریخ بازدید] به نشانی [محل بازدید، مثلاً پارکینگ دادگستری یا محل توقف خودرو] مراجعه و در معیت [خواهان/خوانده/نماینده دادگاه] اقدام به بازدید از خودروی موضوع پرونده و بررسی مستندات موجود در پرونده به شرح ذیل نمودم:

1. مشخصات کامل خودرو:
   • نوع خودرو: سواری
   • نام و مدل: [مثلاً: پژو پارس LX]
   • سال ساخت: [مثلاً: 1399]
   • رنگ: [مثلاً: سفید]
   • شماره پلاک: [مثلاً: ایران 12-123ب12]
   • شماره موتور: [مثلاً: 182FL0000000]
   • شماره شاسی: [مثلاً: NAAP21FJX000000]
   • نوع کاربری: شخصی
2. وضعیت فنی و ظاهری خودرو در زمان بازدید (یا طبق مستندات):

   خودروی مورد نظر در زمان بازدید (یا بر اساس تصاویر و مستندات پیوست پرونده)، دارای [مثلاً: خط و خش های جزئی در بدنه، سلامت فنی موتور و گیربکس، لاستیک های 70 درصد، روکش صندلی پارچه ای] بود. کارکرد خودرو در تاریخ [تاریخ تصرف] بر اساس [مثلاً: برگ کارشناسی اولیه/اظهارات خواهان] حدود [مثلاً: 50,000 کیلومتر] و در زمان بازدید [مثلاً: 65,000 کیلومتر] گزارش گردید. (در صورت مشاهده آسیب یا نقص، باید اینجا ذکر شود)

3. توضیحات تکمیلی در مورد نحوه تصرف و استفاده از خودرو:

   بر اساس اظهارات خواهان و مستندات پرونده (مانند حکم محکومیت به سرقت / قرارداد اجاره منقضی شده)، خودرو در تاریخ [تاریخ شروع تصرف] توسط خوانده محترم به صورت غیرمجاز تصرف گردیده است. خوانده در این مدت از خودرو برای [مثلاً: تردد شخصی در سطح شهر / مسافرکشی / جابجایی کالا] استفاده نموده است. (توضیح بیشتر در صورت وجود اطلاعات دقیق تر)

4. بررسی بازار هدف و عرف اجاره خودروهای مشابه در منطقه جغرافیایی مورد نظر:

   با بررسی میدانی و استعلام از مراکز معتبر اجاره خودرو در شهر [نام شهر، مثلاً تهران] و همچنین در نظر گرفتن عرف بازار و نرخ روزانه اجاره خودروهای مشابه با مشخصات فوق الذکر (شامل سال ساخت، نوع کاربری، وضعیت فنی و امکانات)، میانگین نرخ اجاره روزانه برای یک خودروی سواری [مثلاً: پژو پارس LX مدل 1399] با راننده و بدون راننده به شرح جدول زیر برآورد گردید:

   نوع اجاره	نرخ اجاره روزانه (ریال)	توضیحات
   اجاره بدون راننده	2,500,000 الی 3,500,000	شامل استهلاک، بیمه و نگهداری اولیه
   اجاره با راننده (در صورت لزوم)	4,000,000 الی 5,000,000	شامل دستمزد راننده و هزینه های مربوطه
   این نرخ ها بر اساس عرف بازار در بازه زمانی تصرف می باشد.

د) مبانی نظری و روش محاسبه اجرت المثل:

برای تعیین اجرت المثل ایام تصرف خودرو، اینجانب از روش معمول و پذیرفته شده در رویه کارشناسی و قضایی استفاده نموده ام. مبنای محاسبه، نرخ اجاره روزانه خودروهای مشابه در بازار آزاد در زمان تصرف و در منطقه جغرافیایی مربوطه می باشد. در این راستا، عوامل مؤثر زیر نیز در نظر گرفته شده اند:

• مشخصات فنی، مدل و سال ساخت خودرو.
• وضعیت عمومی و میزان استهلاک خودرو (با توجه به تصاویر و گزارش ها).
• نوع کاربری خودرو در زمان تصرف (شخصی، تاکسی، باربری و…).
• عرف و رویه بازار اجاره خودرو در بازه زمانی تصرف (از تاریخ [شروع] تا [پایان]).

با در نظر گرفتن این عوامل و بررسی نرخ های اجاره، نرخ میانگین روزانه اجرت المثل برای خودروی فوق مبلغ 3,000,000 ریال (سه میلیون ریال) برآورد می گردد.

ه) محاسبه اجرت المثل:

مدت زمان تصرف غیرمجاز: [مثلاً: از 1402/01/01 تا 1402/07/01] که معادل 182 روز (حدود 6 ماه) می باشد.

محاسبه مبلغ کل اجرت المثل:
مبلغ اجرت المثل روزانه: 3,000,000 ریال
مدت تصرف: 182 روز
مبلغ کل اجرت المثل: 3,000,000 ریال × 182 روز = 546,000,000 ریال (پانصد و چهل و شش میلیون ریال)

سایر خسارات مرتبط (در صورت ارجاع در قرار کارشناسی): در این قرار کارشناسی، به تعیین سایر خسارات اشاره ای نشده است.

و) نتیجه گیری و نظریه قطعی کارشناس:

با توجه به بررسی های انجام شده، ملاحظه مستندات پرونده، بازدید از خودرو و تحقیق در مورد نرخ اجاره خودروهای مشابه در بازار، مبلغ اجرت المثل ایام تصرف خودروی سواری پژو پارس LX مدل 1399 به شماره پلاک ایران 12-123ب12 برای مدت 182 روز (از تاریخ 1402/01/01 تا 1402/07/01) به مبلغ 546,000,000 ریال (پانصد و چهل و شش میلیون ریال) برآورد و اعلام می گردد.

اینجانب صحت مطالب فوق را تأیید نموده و این نظریه با رعایت کلیه اصول و مقررات کارشناسی تهیه و ارائه شده است.

نام و نام خانوادگی کارشناس رسمی دادگستری: [نام کارشناس] شماره پروانه کارشناسی: [شماره پروانه] مهر و امضا:

—

نکات مهم برای تنظیم گزارش کارشناسی (برای کارشناسان و وکلا):

• شفافیت: همیشه سعی کنید گزارشتون مثل یه آینه باشه، شفاف و روشن.
• مستندسازی: هرچیزی که میگید، باید پشتوانه و دلیل داشته باشه. عکس، سند، استعلام، همه ش لازمه.
• جامعیت: به همه جنبه های موضوع دقت کنید. هیچ نکته ای رو از قلم نندازید.
• زبان ساده و قابل فهم: اگرچه گزارش تخصصی هست، اما باید برای قاضی و طرفین هم قابل درک باشه.
• رعایت اخلاق حرفه ای: بی طرفی و عدالت، اصل اول هر کارشناسی هست.

این نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو می تونه یه راهنمای خیلی خوب برای همه کسانی باشه که تو این حوزه فعالیت می کنن یا به نوعی باهاش درگیرن. با داشتن یه الگوی مناسب، هم کارشناس میتونه دقیق تر کار کنه، هم وکیل می دونه چه اطلاعاتی رو از موکلش بخواد، و هم مالک می فهمه که دنبال چی باید باشه.

هزینه های مرتبط با دعوای اجرت المثل خودرو

رسیدیم به یه قسمت مهم که همیشه برای همه سواله: چقدر هزینه داره؟ درسته که حق با شماست، ولی برای اینکه به حقتون برسید، باید یه سری هزینه ها رو هم متحمل بشید. این هزینه ها شامل هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی و حق الوکاله وکیل میشه.

هزینه دادرسی: چقدر باید به دادگاه بپردازید؟

هزینه دادرسی بستگی به مبلغی داره که شما در دادخواستتون برای اجرت المثل مطالبه می کنید. به این میگن «تقویم خواسته». هرچی این مبلغ بیشتر باشه، هزینه دادرسی هم بیشتر میشه. معمولاً در پرونده های حقوقی، این هزینه به صورت درصدی از مبلغ خواسته محاسبه میشه.

مبلغ اجرت المثل مورد تقاضا توسط خواهان	هزینه دادرسی در دادگاه	هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف (نصف دادگاه)
کمتر یا مساوی 20 میلیون تومان	2.5 درصد از مبلغ درخواستی	1.25 درصد از مبلغ درخواستی
بیش از 20 میلیون تومان	3.5 درصد از مبلغ درخواستی	1.75 درصد از مبلغ درخواستی
این تعرفه ها ممکن است در طول زمان تغییر کنند، لذا استعلام از مراجع ذی ربط توصیه می شود.

نکته مهم اینه که اگه مبلغ خواستتون رو خیلی بالا بگیرید، هزینه دادرسی هم بالا میره. ولی نگران نباشید، اگه تو پرونده برنده بشید، می تونید تمام این هزینه ها رو از طرف مقابل (خوانده) مطالبه کنید.

حق الزحمه کارشناسی: پول کارشناس رو کی میده؟

بعد از صدور قرار کارشناسی، دادگاه یه مبلغی رو به عنوان علی الحساب حق الزحمه کارشناس تعیین می کنه و به شما (خواهان) اخطار میده که اون رو واریز کنید. اگه این مبلغ رو پرداخت نکنید، دادخواستتون باطل میشه. کارشناس بعد از واریز هزینه، پرونده رو بررسی می کنه و نظریه خودش رو ارائه میده. ممکنه بعداً کارشناس تشخیص بده که حق الزحمه اش بیشتر از مبلغی بوده که واریز شده و از دادگاه درخواست مازاد رو بکنه. این مازاد هم باید توسط خواهان پرداخت بشه. بازم مثل هزینه دادرسی، اگه برنده پرونده شدید، می تونید این مبلغ رو هم از خوانده پس بگیرید.

حق الوکاله وکیل: اگه وکیل بگیریم چقدر میشه؟

گرفتن وکیل برای پرونده های حقوقی، خصوصاً پرونده هایی مثل اجرت المثل خودرو که پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن، می تونه کار رو خیلی راحت تر کنه و شانس موفقیتتون رو بالا ببره. حق الوکاله وکیل بر اساس تعرفه های مصوب یا توافق بین شما و وکیل تعیین میشه. این هزینه هم مثل بقیه هزینه ها، در صورت پیروزی در دعوا، قابل مطالبه از خوانده هست. همیشه پیشنهاد می کنم از یه وکیل متخصص تو این زمینه کمک بگیرید، چون ممکنه هزینه ای که بابت وکیل پرداخت می کنید، به مراتب کمتر از ضرر و زیانی باشه که به خاطر عدم آگاهی متحمل می شید.

سایر هزینه های قانونی:

یه سری هزینه های جزئی تر هم ممکنه پیش بیاد، مثل هزینه تأمین دلیل (مثلاً برای اینکه قبل از دادخواست، تصرف رو با کمک شورا یا دادگاه ثبت کنید) یا هزینه های ابلاغ اوراق قضایی. اینا هم معمولاً مبالغ زیادی نیستن، ولی باید در نظر گرفته بشن.

پس با اینکه مطالبه حق از طریق قانونی هزینه هایی داره، اما اگه حقتون رو بگیرید، می تونید این هزینه ها رو هم از جیب طرف مقابل پرداخت کنید. این یعنی نگران نباشید و اگه حقتون پایمال شده، دنبالش برید.

نمونه دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف خودرو و نمونه رأی

گاهی وقتا یه نمونه دادخواست اجرت المثل خودرو یا یه نمونه رأی، بیشتر از صد تا توضیح تئوری به درد می خوره. البته همیشه بهتره برای تنظیم دادخواست از یه وکیل یا مشاور حقوقی کمک بگیرید، چون جزئیات حقوقی تو این موارد خیلی مهمن. اما اینجا یه نمونه براتون آوردیم که با ساختار کلیش آشنا بشید.

نمونه دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف خودرو

ریاست محترم دادگستری شهرستان [نام شهرستان محل اقامت خوانده] با سلام؛

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] با کد ملی [کد ملی خواهان] و نشانی: [آدرس خواهان]، مالک یک دستگاه خودروی سواری [نام و مدل خودرو، مثلاً پراید 131] به شماره پلاک [شماره پلاک] و شماره شاسی [شماره شاسی] و شماره موتور [شماره موتور] می باشم (تصویر مصدق سند مالکیت خودرو پیوست می باشد).

خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده] با کد ملی [کد ملی خوانده] و نشانی: [آدرس خوانده]، از تاریخ [تاریخ شروع تصرف، مثلاً 1402/01/01] لغایت تاریخ [تاریخ پایان تصرف، مثلاً 1402/07/01] به مدت [تعداد ماه/روز]، بدون اذن و اجازه اینجانب و به صورت غیرقانونی اقدام به تصرف و استفاده از خودروی مذکور نموده است (مدارک اثبات کننده تصرف غیرمجاز و مدت آن، از جمله [ذکر مستندات، مثلاً: حکم محکومیت سرقت به شماره فلان صادره از شعبه فلان] پیوست می باشد). این در حالی است که ایشان هیچ حق و مجوزی برای تصرف خودروی اینجانب نداشته اند.

لذا با توجه به مراتب فوق و با استناد به مواد 328 و 337 قانون مدنی، تقاضای صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت اجرت المثل ایام تصرف خودروی مذکور از تاریخ 1402/01/01 لغایت 1402/07/01 (معادل 6 ماه) با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری، و همچنین پرداخت کلیه خسارات قانونی دادرسی از قبیل هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی و حق الوکاله وکیل (در صورت اخذ وکیل) در حق اینجانب، مورد استدعا می باشد.

با تشکر و احترام
[امضای خواهان/وکیل خواهان]

ضمائم:

1. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان.
2. تصویر مصدق سند مالکیت (برگ سبز) خودرو.
3. تصویر مصدق مدارک اثبات کننده تصرف غیرمجاز خوانده (مثلاً حکم دادگاه، تامین دلیل و…).
4. رسید واریز هزینه دادرسی.

نمونه رأی دادگاه در خصوص اجرت المثل ایام تصرف خودرو

«رأی دادگاه

در خصوص دعوای خواهان آقای/خانم [نام خواهان] فرزند [نام پدر خواهان] به طرفیت خوانده آقای/خانم [نام خوانده] فرزند [نام پدر خوانده]، به خواسته صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت اجرت المثل ایام تصرف خودروی [نام و مدل خودرو] به شماره پلاک [شماره پلاک] با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری، به این شرح که خواهان اظهار داشته خوانده از تاریخ [تاریخ شروع تصرف] لغایت [تاریخ پایان تصرف] اقدام به تصرف غیرقانونی خودروی وی نموده است. نظر به اینکه خوانده علیرغم ابلاغ قانونی اخطاریه، در جلسات دادرسی حاضر نگردیده و دفاع مؤثری در قبال ادعای خواهان ارائه ننموده است، و با احراز مالکیت خواهان بر خودروی مذکور مطابق استعلام ثبتی پلیس راهور به شماره [شماره استعلام] مورخ [تاریخ استعلام] و همچنین احراز تصرف غیرقانونی خوانده بر اساس [دلایل دادگاه، مثلاً دادنامه قطعیت یافته شماره فلان شعبه فلان که خوانده به سرقت محکوم شده است]، دادگاه به دلیل نیاز به تعیین میزان اجرت المثل، قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر نموده است. کارشناس رسمی دادگستری منتخب، پس از بررسی های لازم، مبلغ [مبلغ به ریال] ریال را به عنوان اجرت المثل ایام تصرف خودروی مذکور تعیین نموده که این نظریه پس از ابلاغ به طرفین، مصون از اعتراض باقی مانده و قطعی گردیده است. علی هذا، دادگاه با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به مواد 328 و 337 قانون مدنی و مواد 198 و 519 قانون آیین دادرسی مدنی، حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ اجرت المثل] ریال بابت اجرت المثل ایام تصرف خودرو و نیز پرداخت مبلغ [مبلغ خسارات دادرسی] ریال بابت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی و حق الزحمه کارشناسی) در حق خواهان صادر و اعلام می نماید. رأی صادره غیابی محسوب و ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ واقعی، قابل واخواهی در همین شعبه و سپس ظرف بیست روز از تاریخ انقضای مهلت واخواهی یا رد واخواهی، قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان [نام استان] است.»

رییس شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

این نمونه ها به شما یه دید کلی میده که چطور باید اقدام کنید و چه چیزی رو انتظار داشته باشید. باز هم تاکید می کنم، مشاوره با یه وکیل متخصص، بهترین راه برای اطمینان از صحت و درستی روند پرونده شماست.

نتیجه گیری: حقتون رو رها نکنید!

خب، تا اینجا با هم سفر کردیم به دنیای پیچیده ولی مهم اجرت المثل ایام تصرف خودرو. دیدیم که این مسئله چقدر می تونه برای مالکین خودرو حیاتی باشه و چطور میشه با طی کردن مراحل قانونی و با کمک کارشناس رسمی دادگستری، حقتون رو از کسی که بدون اجازه از مال شما استفاده کرده، بگیرید.

اگه ماشینتون به هر دلیلی، چه دزدیده شده باشه، چه کسی امانت گرفته و پس نداده، یا هر نوع تصرف غیرقانونی دیگه ای، دست یه نفر دیگه بوده، شما حق دارید که بابت اون مدت ازش اجرت بگیرید. این با خسارت خواب خودرو حسابی فرق داره و اگه بهش توجه نکنید، ممکنه بخشی از حق و حقوقتون رو از دست بدید. دیدیم که برای مطالبه این حق، باید مراحل مشخصی رو طی کنید: از جمع آوری مدارک لازم مثل سند مالکیت و اثبات تصرف غیرقانونی، تا تنظیم و ثبت دادخواست اجرت المثل تو دفاتر خدمات قضایی و بعد هم حضور در دادگاه و در نهایت، ارجاع پرونده به کارشناس رسمی دادگستری متخصص وسایل نقلیه.

و بالاخره، اون بخش مهم ماجرا، یعنی نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو رو هم با جزئیات کامل بررسی کردیم تا هم برای کارشناس ها یه الگو باشه، هم برای وکلا یه راهنما، و هم شما به عنوان مالک خودرو بدونید که کارشناس دقیقاً چی ها رو بررسی می کنه و چطوری به یه مبلغ نهایی میرسه. هزینه های دادرسی، حق الزحمه کارشناسی و حق الوکاله وکیل هم که بخش جدایی ناپذیری از این مسیر هستن، ولی خبر خوب اینه که اگه پرونده رو ببرید، می تونید همه شون رو از طرف مقابل مطالبه کنید.

یادتون نره، قانون برای همین گذاشته شده که از حق و حقوق افراد محافظت کنه. پس اگه دیدید حقتون پایمال شده، از پیگیریش نترسید و شجاعانه قدم بردارید. هرچند این مسیر ممکنه پر از پیچ و خم باشه، اما همیشه می تونید با یه مشاوره درست و حسابی با وکیل متخصص در امور خودرو و اجرت المثل، از این پیچ و خم ها به سلامت رد بشید. پس اگه تو این موقعیت قرار گرفتید، بدون فوت وقت با یه متخصص مشورت کنید تا راهنماییتون کنه. حقتون رو رها نکنید!