بهترین صرافی غیر متمرکز

صرافی های غیرمتمرکز (DEX) مثل یک پناهگاه امن برای تریدرهای ارز دیجیتال، به خصوص ایرانی ها، عمل می کنند. این پلتفرم ها که بدون نیاز به احراز هویت کار می کنند، به شما اجازه می دهند با خیال راحت و بدون نگرانی از تحریم ها یا مسدود شدن دارایی ها، ارزهای دیجیتال را معامله کنید. اگر به دنبال آزادی مالی و کنترل کامل روی دارایی هاتون هستید، صرافی های غیرمتمرکز بهترین انتخابند.

دنیای کریپتوکارنسی هر روز داره بزرگ تر و پیچیده تر میشه و هر روز پلتفرم های جدیدی سر و کله شون پیدا میشه. اما بین این همه گزینه، چیزی که برای ما ایرانی ها اهمیت خیلی زیادی داره، پیدا کردن جاییه که بتونیم با آرامش خاطر و بدون دردسرهای همیشگی مثل تحریم و احراز هویت، کار کنیم. اینجا دقیقاً همون نقطه ایه که صرافی های غیرمتمرکز یا همون DEXها وارد بازی میشن و یه راه نجات رو جلوی پامون میذارن.

هدف این مقاله اینه که یه راهنمای کامل و بی طرفانه بهتون بده تا بهترین صرافی غیرمتمرکز رو برای خودتون انتخاب کنید. می خواهیم با هم ببینیم DEX چیست، چه فرقی با صرافی های متمرکز داره، چه مزایا و معایبی برای ما ایرانی ها داره و در نهایت، چند تا از بهترین ها رو معرفی کنیم و بهتون بگیم چطور ازشون استفاده کنید. پس اگه آماده اید، کمربندها رو ببندید که بریم سراغ دنیای هیجان انگیز تمرکززدایی!

صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟

بیایید از اول شروع کنیم و ببینیم اصلاً این صرافی غیرمتمرکز یا DEX که این همه اسمش رو می شنویم، چیه و چطور کار می کنه.

تعریف و مفهوم DEX

تصور کنید می خواهید یه چیزی رو با دوستتون معامله کنید. نیازی نیست یه نفر سوم بیاد وسط و ناظر بر معامله شما باشه، درسته؟ صرافی غیرمتمرکز هم دقیقاً همینه! یه پلتفرم آنلاین برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال، اما با این تفاوت بزرگ که هیچ نهاد یا شرکتی اون رو کنترل نمی کنه. همه چیز روی بلاکچین و با استفاده از «قراردادهای هوشمند» انجام میشه.

قرارداد هوشمند چیه؟ یه کد کامپیوتری که روی بلاکچین اجرا میشه و خودش به صورت خودکار شرایط یه معامله رو مدیریت می کنه. وقتی همه شرط ها برقرار بشن، قرارداد خودش اجرا میشه و کسی هم نمی تونه جلوش رو بگیره یا تغییرش بده. این یعنی شفافیت، امنیت و آزادی بیشتر.

تاریخچه مختصر DEXها

اوایل که ارزهای دیجیتال اومدن، صرافی ها همشون متمرکز بودن، یعنی یه شرکت اون ها رو اداره می کرد. اما خب، همیشه بحث تمرکززدایی (Decentralization) یکی از پایه های اصلی کریپتو بوده. برای همین، ایده ی DEXها هم زود مطرح شد. اوایل خیلی ساده و با نقدینگی کم بودن، اما با پیشرفت تکنولوژی بلاکچین و به خصوص ظهور اتریوم و قراردادهای هوشمند، DEXها هم کلی پیشرفت کردن و الان به جایی رسیدن که می تونن رقیب جدی برای صرافی های متمرکز باشن.

انواع صرافی های غیرمتمرکز

الان دیگه DEXها هم کلی مدل های مختلف دارن که هر کدومشون یه جور خاصی کار می کنن:

بازارسازان خودکار (AMM)

این مدل رایج ترین نوع DEXهاست. حتماً اسم یونی سواپ (Uniswap) یا پنکیک سواپ (PancakeSwap) رو شنیدید. اینجا خبری از دفتر سفارش (Order Book) مثل صرافی های قدیمی نیست. به جاش، یه سری «استخر نقدینگی» داریم که توکن ها داخلشون قفل شدن.

• استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools): تصور کنید یه سری پول داخل یه استخر ریختن، مثلاً نصفش بیت کوین و نصفش تتر. حالا شما می خواید بیت کوین بخرید، از این استخر بیت کوین برمی دارید و تتر میریزید جاش. قیمت هم با یه فرمول ریاضی (که بهش AMM میگن) خودش تنظیم میشه.
• تأمین نقدینگی (Liquidity Providing): شما هم می تونید بخشی از دارایی هاتون رو بریزید توی این استخرها و در ازای این کار، از کارمزدهایی که معامله گرها پرداخت می کنن، سهم بگیرید. البته اینجا یه ریسکی هست به اسم «زیان ناپایدار» (Impermanent Loss) که باید حواستون بهش باشه.

کتاب سفارش (Order Book) غیرمتمرکز

این مدل بیشتر شبیه صرافی های متمرکز خودمونه. یعنی شما سفارش خرید یا فروش با یه قیمت خاص رو ثبت می کنید و منتظر می مونید تا یه نفر دیگه سفارشی مطابق با شما داشته باشه. فرقش اینه که همه چیز روی بلاکچین انجام میشه و دارایی ها هم توی کیف پول خودتون می مونن، نه توی کیف پول صرافی. صرافی هایی مثل dYdX یا IDEX از این مدل استفاده می کنن.

تجمیع کنندگان نقدینگی (DEX Aggregators)

این ها خودشون صرافی نیستن، بلکه مثل یه واسطه عمل می کنن! وان اینچ (1inch) یه نمونه خوب از ایناست. کارشون اینه که میرن بین ده ها صرافی غیرمتمرکز دیگه می گردن و بهترین قیمت و کمترین کارمزد رو برای معامله ای که شما می خواید انجام بدید، پیدا می کنن. اینجوری شما همیشه می تونید مطمئن باشید که بهترین معامله رو انجام دادید.

صرافی های غیرمتمرکز، ستون فقرات DeFi هستند و آزادی مالی واقعی را به ارمغان می آورند. با AMMها و Aggregatorها، دیگر نیازی به واسطه نیست و کنترل کامل دارایی ها در دستان خودتان است.

چرا صرافی های غیرمتمرکز برای ایرانی ها اهمیت دارند؟ (مزایا و معایب برای کاربران ایرانی)

حالا بریم سراغ مهم ترین بخش برای ما ایرانی ها. چرا این DEXها اینقدر برای ما حیاتی و مهم هستن؟

مزایا

راستش را بخواهید، مزایای DEXها برای کاربران ایرانی خیلی بیشتر از بقیه است:

• عدم نیاز به احراز هویت (KYC): مهم ترین مزیت برای ما! تا حالا چند بار شده که صرافی های خارجی به خاطر IP ایران حسابمون رو ببندن؟ توی DEXها نیازی به ارائه پاسپورت، قبض آب و برق یا هر مدرک شناسایی دیگه نیست. شما با کیف پول دیجیتالتون وصل میشید و معامله می کنید. تمام!
• حفظ کنترل کامل بر دارایی ها (Self-custody): توی صرافی های متمرکز، شما پولتون رو می ریزید توی حساب صرافی و اون ها امانت دار شما هستن. اگه صرافی هک بشه یا ورشکست، پولتون از دست میره. اما توی DEXها، دارایی ها همیشه توی کیف پول شخصی خودتونه. یعنی نه کلید، نه کوین!
• دسترسی جهانی و مقاومت در برابر سانسور و تحریم ها: چون هیچ نهاد مرکزی وجود نداره، هیچ کس نمی تونه یه DEX رو ببنده یا دسترسی بهش رو برای یه کشور خاص محدود کنه. این یعنی آزادی عمل کامل برای ما.
• تنوع بالای توکن ها: توکن های جدید و کوچیک تر که هنوز توی صرافی های بزرگ لیست نشدن، اول از همه توی DEXها پیدا میشن. اگه دنبال آلت کوین های با پتانسیل رشد بالا هستید، DEXها بهترین جا هستن.
• فرصت های کسب درآمد غیرفعال: فقط ترید نیست! توی DEXها می تونید با استیکینگ، ییلد فارمینگ یا وام دهی، از دارایی هاتون درآمد کسب کنید.

معایب و ریسک ها

البته که هیچ گلی بی خار نیست و DEXها هم یه سری معایب و ریسک های خاص خودشون رو دارن که باید حواسمون بهشون باشه:

• پیچیدگی نسبی در کاربری برای تازه کارها: اگه تازه وارد دنیای کریپتو شدید، محیط DEXها ممکنه یکم گیج کننده باشه. اصطلاحات جدید، نحوه اتصال کیف پول و مدیریت کارمزدها ممکنه اولش سخت به نظر برسه.
• کارمزدهای گس (Gas Fees) بالا در برخی شبکه ها: شبکه ی اتریوم عالیه، اما کارمزدهاش گاهی اوقات سر به فلک می کشن. اگه حجم معاملاتتون کم باشه، ممکنه بخش زیادی از سودتون رو کارمزدها ببلعن. البته بلاکچین های دیگه مثل بایننس اسمارت چین یا پالیگان کارمزد خیلی کمتری دارن.
• خطر لغزش قیمت (Slippage) در استخرهای با نقدینگی پایین: اگه استخر نقدینگی یه توکن کوچیک باشه و شما بخواید حجم زیادی از اون رو معامله کنید، ممکنه قیمت به طرز چشمگیری تغییر کنه و شما با قیمتی بدتر از اونی که فکر می کردید، معامله رو انجام بدید.
• ریسک قراردادهای هوشمند (Smart Contract Bugs) و راگ پول (Rug Pull): همیشه احتمال خطا توی کدنویسی قراردادهای هوشمند وجود داره و اگه یه باگ پیدا بشه، می تونه باعث ضررهای مالی بشه. همچنین، توی پروژه های جدید، خطر راگ پول (که توسعه دهنده ها با پول مردم فرار می کنن) هم هست.
• زیان ناپایدار (Impermanent Loss) در تأمین نقدینگی: این یکی یه مفهوم کمی پیچیده تره. اگه توکن هایی که توی استخر نقدینگی گذاشتید، نسبت به وقتی که اول گذاشتید، تغییر قیمت زیادی کنن (مثلاً یکی خیلی گرون بشه و اون یکی ثابت بمونه)، وقتی پولتون رو از استخر بیرون می کشید، ممکنه ارزش دلاریش کمتر از این باشه که فقط اون ها رو توی کیف پولتون نگه داشته بودید.
• عدم پشتیبانی مشتری متمرکز: خب، چون هیچ شرکتی این وسط نیست، اگه مشکلی براتون پیش بیاد (مثلاً تراکنش اشتباه بفرستید)، هیچ کس نیست که بهش زنگ بزنید یا تیکت بزنید و پیگیری کنید. مسئولیت کاملاً با خودتونه.

تفاوت صرافی های متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX): یک مقایسه کامل

برای اینکه بهتر بتونید تصمیم بگیرید، بیاید یه مقایسه کامل بین صرافی های متمرکز (CEX) که همه مون می شناسیم و صرافی های غیرمتمرکز (DEX) داشته باشیم:

ویژگی	صرافی متمرکز (CEX)	صرافی غیرمتمرکز (DEX)
مالکیت دارایی	صرافی دارایی ها را نگهداری می کند (Custodian)	کاربر کنترل کامل بر دارایی ها دارد (Self-custody)
احراز هویت (KYC)	معمولاً الزامی است	معمولاً نیازی نیست
امنیت	در معرض حملات هکری بزرگ و متمرکز، ریسک از دست دادن دارایی بالا	دارایی ها در کیف پول کاربر، ریسک هک شدن صرافی کمتر
کارمزد	کارمزدهای معاملاتی و برداشت بالا	کارمزدهای پلتفرم معمولاً پایین (فقط کارمزد شبکه Gas Fee)
نقدینگی	معمولاً بسیار بالا	متغیر، می تواند در برخی جفت ارزها پایین باشد
سرعت تراکنش	معمولاً بالا (داخلی صرافی)	بستگی به شلوغی شبکه بلاکچین دارد
تنوع دارایی ها	فقط توکن های لیست شده	دسترسی به توکن های جدید و کوچک تر
رابط کاربری	معمولاً کاربرپسند و ساده برای مبتدیان	ممکن است برای مبتدیان پیچیده تر باشد
پشتیبانی مشتری	پشتیبانی متمرکز (ایمیل، چت، تلفن)	عدم پشتیبانی متمرکز، جامعه محور
مقاومت در برابر تحریم	آسیب پذیر در برابر تحریم ها و محدودیت ها	مقاوم در برابر سانسور و تحریم ها

معیارهای انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز برای شما

خب، حالا که فهمیدیم DEXها چی هستن و چه فرقی با CEXها دارن، بیاید ببینیم وقتی می خواید یکی رو انتخاب کنید، باید به چه چیزهایی دقت کنید. انتخاب بهترین صرافی غیر متمرکز مثل انتخاب یه ماشین جدیده؛ باید ببینید چه امکاناتی براتون مهم تره.

• امنیت: همیشه اولویت با امنیته. بررسی کنید صرافی سابقه خوبی داشته باشه، قراردادهای هوشمندش توسط شرکت های معتبر «Audit» شده باشن (یعنی کارشناس ها کدهاش رو بررسی کرده باشن تا باگ یا حفره امنیتی نداشته باشه).
• نقدینگی: این یعنی چقدر راحت می تونید ارزتون رو بخرید یا بفروشید، بدون اینکه قیمت خیلی جابجا بشه (لغزش قیمت). هرچی حجم معاملات و TVL (Total Value Locked یا کل دارایی قفل شده در صرافی) بیشتر باشه، نقدینگی بالاتره.
• کارمزدها: به کارمزدهای شبکه (Gas Fees) و کارمزد پلتفرم دقت کنید. بعضی از بلاکچین ها مثل اتریوم کارمزد بالایی دارن، اما شبکه های دیگه مثل بایننس اسمارت چین (BSC) یا پالیگان (Polygon) خیلی ارزون ترن.
• بلاکچین های پشتیبانی شده: ببینید صرافی از چه بلاکچین هایی پشتیبانی می کنه. آیا ارزهایی که می خواید معامله کنید روی این بلاکچین ها هستن؟ اتریوم، BSC، پالیگان، آوالانچ، سولانا و … از رایج ترین ها هستن.
• تنوع توکن ها: اگه دنبال توکن های خاص یا جدید هستید، مطمئن بشید که اون صرافی اون ها رو لیست کرده باشه.
• رابط کاربری (UI/UX): اگه تازه کارید، دنبال صرافی ای باشید که استفاده ازش راحت و سرراست باشه. یه محیط کاربرپسند، کار شما رو خیلی راحت تر می کنه.
• امکانات پیشرفته: اگه تریدر حرفه ای هستید، شاید دنبال فیوچرز، مارجین، استیکینگ، ییلد فارمینگ، لاتاری یا حتی معاملات NFT باشید. ببینید صرافی مورد نظرتون این امکانات رو داره یا نه.
• پشتیبانی از کیف پول ها: مطمئن بشید که صرافی با کیف پول دیجیتالی که شما استفاده می کنید (مثل MetaMask، Trust Wallet یا WalletConnect) سازگار باشه.
• شهرت و جامعه کاربری: یه صرافی با شهرت خوب و جامعه کاربری فعال، معمولاً قابل اعتمادتره و می تونه در بلندمدت بهتر عمل کنه.

معرفی بهترین صرافی های غیرمتمرکز برای ایرانی ها

حالا رسیدیم به قسمت جذاب قضیه! معرفی چند تا از بهترین صرافی های غیرمتمرکز که برای ما ایرانی ها می تونن گزینه های عالی باشن. البته انتخاب نهایی با خودتونه و باید ببینید کدوم یکی با نیازها و سبک معامله گری شما جور در میاد.

نام صرافی	بلاکچین اصلی	ویژگی های کلیدی	مزایا برای ایرانی ها	معایب احتمالی
یونی سواپ (Uniswap)	اتریوم	AMM، بزرگترین DEX، توکن UNI، استخرهای نقدینگی	نقدینگی بسیار بالا، تنوع توکن های ERC-20	کارمزدهای بالای اتریوم
پنکیک سواپ (PancakeSwap)	بایننس اسمارت چین (BSC)	AMM، توکن CAKE، ییلد فارمینگ، استیکینگ، لاتاری	کارمزد پایین، سرعت بالا، محیط کاربرپسند	وابستگی به اکوسیستم بایننس
وان اینچ (1inch)	چند زنجیره ای (اتریوم، BSC، پالیگان و…)	تجمیع کننده نقدینگی، پیدا کردن بهترین نرخ	بهترین نرخ معاملات، پشتیبانی از بلاکچین های مختلف	خودش استخر نقدینگی اصلی نیست
dYdX	اتریوم (لایه ۲)	معاملات پیشرفته (فیوچرز، اهرم)، Order Book	مناسب تریدرهای حرفه ای، کارمزد نسبتاً پایین (لایه ۲)	پیچیدگی بیشتر، برای مبتدیان مناسب نیست
سوشی سواپ (SushiSwap)	چند زنجیره ای	AMM، فورک Uniswap، توکن SUSHI، ییلد فارمینگ، استیکینگ	تنوع بالا در شبکه ها، فرصت های کسب درآمد	گاهی نقدینگی کمتر از Uniswap
کرو فایننس (Curve Finance)	اتریوم، چند زنجیره ای	تمرکز بر استیبل کوین ها، لغزش کم	عالی برای معامله استیبل کوین، کارمزد پایین برای استیبل کوین ها	تنوع کم در توکن های غیر استیبل کوین
بالانسر (Balancer)	اتریوم، چند زنجیره ای	استخرهای نقدینگی منعطف با نسبت های دلخواه، توکن BAL	امکانات پیشرفته برای تأمین نقدینگی، مدیریت پورتفولیو	پیچیدگی برای تازه کارها
بایننس دکس (Binance DEX)	بایننس چین (BC)	Order Book، سرعت بالا، توکن BNB	سرعت بالا، کارمزد کم، محیط آشنا	ممکن است برای IP ایران محدودیت داشته باشد (نیاز به VPN با IP ثابت)

یونی سواپ (Uniswap)

یونی سواپ رو میشه گفت پادشاه DEXهاست! این صرافی که روی بلاکچین اتریوم کار می کنه، با مدل AMM خودش حسابی سروصدا کرد. اگه دنبال یه صرافی با نقدینگی فوق العاده بالا و تنوع زیاد توکن های ERC-20 هستید، یونی سواپ بهترین گزینه است. می تونید با تأمین نقدینگی تو استخرهای Uniswap، از کارمزد معاملات کسب درآمد کنید. البته یادتون باشه که کارمزدهای گس اتریوم می تونن کمی بالا باشن، به خصوص تو زمان های شلوغی شبکه.

پنکیک سواپ (PancakeSwap)

اگه کارمزد کم و سرعت بالا براتون اولویته، پنکیک سواپ روی بایننس اسمارت چین (BSC) بهترین انتخابه. این صرافی هم مثل یونی سواپ از مدل AMM استفاده می کنه، اما با کارمزدهای خیلی کمتر. اینجا نه تنها می تونید توکن های BEP-20 رو معامله کنید، بلکه کلی امکانات دیگه مثل ییلد فارمینگ، استیکینگ و حتی لاتاری هم داره که می تونید با توکن CAKE (توکن بومی پنکیک سواپ) ازشون استفاده کنید.

وان اینچ (1inch)

وان اینچ یه صرافی به معنای سنتی نیست، بلکه یه «تجمیع کننده» (Aggregator) نقدینگیه. فکر کنید یه موتور جستجو برای بهترین قیمت معامله بین ده ها DEX مختلف. وان اینچ میره بین یونی سواپ، سوشی سواپ و بقیه صرافی ها می گرده و بهترین مسیر و کمترین کارمزد رو برای معامله شما پیدا می کنه. اینجوری همیشه خیالتون راحته که بهترین قیمت رو به دست آوردید. پشتیبانی از بلاکچین های مختلف هم یه امتیاز بزرگه.

dYdX

اگه تریدر حرفه ای هستید و دنبال معاملات پیشرفته مثل فیوچرز یا اهرم (Leverage) میگردید، dYdX بهترین گزینه است. این صرافی روی لایه ۲ اتریوم کار می کنه، یعنی کارمزدهاش نسبت به اتریوم اصلی خیلی پایین تره و سرعتش هم بالاتره. رابط کاربریش ممکنه برای مبتدی ها یه کم پیچیده باشه، اما برای تریدرهای با تجربه، امکانات بی نظیری رو فراهم می کنه.

سوشی سواپ (SushiSwap)

سوشی سواپ در واقع یه فورک از یونی سواپ محسوب میشه که کلی امکانات بیشتر بهش اضافه کرده. این صرافی هم AMM داره و هم فرصت های ییلد فارمینگ و استیکینگ. سوشی سواپ روی چندین بلاکچین فعالیت می کنه و توکن بومی خودش، SUSHI، رو هم داره. اگه دنبال یه پلتفرم با امکانات متنوع و جامعه فعال هستید، سوشی سواپ رو دست کم نگیرید.

کرو فایننس (Curve Finance)

اگه بیشتر با استیبل کوین ها (مثل تتر، USDC، دای) کار می کنید، کرو فایننس مثل طلا میمونه! این صرافی به طور خاص برای معامله استیبل کوین ها طراحی شده و به خاطر لغزش قیمت (Slippage) خیلی کم و کارمزدهای پایین، برای این نوع معاملات بی نظیره. کرو روی بلاکچین های مختلفی هم فعالیت می کنه و برای کسایی که می خوان ارزش دارایی هاشون رو ثابت نگه دارن یا بین استیبل کوین ها جابجا بشن، بهترین گزینه است.

بالانسر (Balancer)

بالانسر یه صرافی غیرمتمرکزه که یه ویژگی خیلی خاص داره: «استخرهای نقدینگی منعطف». برخلاف Uniswap که استخرهاش معمولاً با نسبت ۵۰/۵۰ توکن ها کار می کنن، توی بالانسر می تونید استخرهایی با نسبت های دلخواه (مثلاً ۸۰/۲۰ یا حتی ۹۰/۱۰) بسازید. این ویژگی به شما کمک می کنه پورتفولیوی خودتون رو بهتر مدیریت کنید و ریسک زیان ناپایدار رو کاهش بدید.

بایننس دکس (Binance DEX)

بایننس دکس روی بلاکچین اختصاصی بایننس (Binance Chain) ساخته شده و با اینکه توسط بایننس پشتیبانی میشه، اما ساختار غیرمتمرکز داره. این صرافی از مدل Order Book استفاده می کنه و سرعت تراکنش هاش خیلی بالاست. کارمزدش هم پایینه، به خصوص اگه با BNB (توکن بومی بایننس) کار کنید. اما یه نکته مهم برای ایرانی ها: با اینکه غیرمتمرکزه، اما چون پشتش بایننسه، ممکنه برای IP ایران محدودیت داشته باشه و نیاز به استفاده از VPN با IP ثابت پیدا کنید.

چند DEX دیگه که باید بشناسید:

• تریدرجوی (Trader Joe): محبوب در اکوسیستم آوالانچ (Avalanche) با سرعت و کارمزد مناسب.
• ریدیوم (Raydium): یک DEX قدرتمند روی سولانا (Solana) با سرعت و کارمزد بسیار پایین.
• IDEX: صرافی Order Book محور روی اتریوم با ویژگی هایی شبیه به صرافی های متمرکز.
• BurgerSwap: روی بایننس اسمارت چین (BSC) با مدل AMM و قابلیت های ییلد فارمینگ.
• KyberSwap: یه تجمیع کننده نقدینگی و صرافی روی اتریوم با تمرکز بر تأیید آنی تراکنش ها.

راهنمای عملی برای استفاده از صرافی های غیرمتمرکز برای ایرانی ها

حالا که با بهترین صرافی غیر متمرکز آشنا شدیم، وقتشه ببینیم چطور باید ازشون استفاده کنیم، به خصوص با توجه به شرایط خاصی که ما ایرانی ها داریم.

مراحل گام به گام اتصال و معامله

این مراحل تقریباً برای همه DEXها شبیه هم هستن:

1. انتخاب کیف پول: اولین قدم، انتخاب یه کیف پول دیجیتال امن و معتبره. متامسک (MetaMask) برای شبکه های EVM-compatible (مثل اتریوم، BSC، پالیگان) و تراست والت (Trust Wallet) یا والت کانکت (WalletConnect) گزینه های خوبی هستن.
2. شارژ کیف پول: خب، کیف پول رو که خالی نمیشه وصل کرد! باید توش ارز دیجیتال داشته باشید. برای این کار، اول باید ریالتون رو توی یه صرافی داخلی معتبر به تتر (USDT) یا هر ارز دیگه ای که می خواید تبدیل کنید. بعد اون تتر یا ارز رو به کیف پول شخصی خودتون انتقال بدید.
3. اتصال کیف پول به DEX مورد نظر: حالا برید به وب سایت صرافی غیرمتمرکزی که انتخاب کردید (مثلاً Uniswap.org). معمولاً یه دکمه ای به اسم Connect Wallet یا Launch App اون بالا سمت راست پیدا می کنید. روی اون کلیک کنید و کیف پولتون رو انتخاب کنید. یه تأییدیه توی کیف پولتون میاد که باید قبولش کنید.
4. انجام تراکنش: بعد از اتصال، می تونید معامله خودتون رو انجام بدید.
   • Swap (تبادل): اگه می خواید یه ارز رو به یه ارز دیگه تبدیل کنید، برید قسمت Swap. ارز مبدأ و مقصد رو انتخاب کنید، مقدارش رو وارد کنید و روی Swap کلیک کنید. قبل از تأیید نهایی، حتماً کارمزد (Gas Fee) و لغزش قیمت (Slippage) رو چک کنید.
   • Add Liquidity (تأمین نقدینگی): اگه می خواید از طریق تأمین نقدینگی کسب درآمد کنید، برید قسمت Liquidity و توکن های مورد نظر رو به استخر اضافه کنید.
   • Stake (استیکینگ): برای استیکینگ توکن ها هم بخش جداگانه ای معمولاً وجود داره.

نکات مهم در استفاده از VPN

متأسفانه برای ما ایرانی ها، استفاده از VPN گاهی اوقات اجتناب ناپذیره، به خصوص اگه یه DEX خاص IP ایران رو محدود کرده باشه. اما چند تا نکته مهم هست که باید حواستون باشه:

• ضرورت استفاده از VPNهای امن و پولی: هرگز از VPNهای رایگان استفاده نکنید! این VPNها معمولاً اطلاعات شما رو می فروشن، امنیت پایینی دارن و ممکنه آی پی شما رو دائم عوض کنن که خودش یه دردسر بزرگه. یه VPN پولی و معتبر تهیه کنید.
• ثبات IP و عدم تغییر مکرر آن: سعی کنید همیشه با یه IP ثابت و از یه کشور مشخص وصل بشید. تغییر مداوم IP می تونه مشکوک به نظر برسه و اگه صرافی (یا حتی بلاکچین) حساس باشه، ممکنه دارایی هاتون رو مسدود کنه.
• بررسی سیاست های DEX: با اینکه DEXها ذاتاً غیرمتمرکز هستن، اما بعضی از اون ها ممکنه از سرویس های شخص ثالثی استفاده کنن که محدودیت های جغرافیایی دارن. همیشه قبل از استفاده، یه نگاهی به قوانین و شرایطشون بندازید.

مدیریت ریسک در DEXها

یادتون باشه که کنترل کامل روی دارایی ها، مسئولیت کامل رو هم با خودش میاره. پس مدیریت ریسک خیلی مهمه:

• آشنایی با Impermanent Loss و نحوه کاهش آن: اگه قصد تأمین نقدینگی دارید، حتماً درباره زیان ناپایدار تحقیق کنید و راه های کاهش اون رو یاد بگیرید.
• توجه به حجم نقدینگی استخرها: قبل از انجام معاملات بزرگ، حتماً حجم نقدینگی استخر مورد نظرتون رو چک کنید تا دچار لغزش قیمت نشید.
• بررسی Smart Contract Audit پروژه ها: قبل از اینکه روی یه DEX جدید یا یه توکن کمتر شناخته شده سرمایه گذاری کنید، حتماً گزارش Audit قراردادهای هوشمندش رو بررسی کنید.
• همیشه مقدار کمی ارز برای Gas Fee در کیف پول داشته باشید: اینو فراموش نکنید! اگه کارمزد شبکه رو نداشته باشید، نمی تونید تراکنشی انجام بدید، حتی اگه میلیون ها دلار ارز دیگه توی کیف پولتون باشه.
• با مبالغ کم شروع کنید: اگه تازه وارد این دنیا شدید، با مبالغ کم شروع کنید تا دستتون راه بیفته و با محیط و مکانیزم ها آشنا بشید.

آینده صرافی های غیرمتمرکز و ترندهای جدید

دنیای کریپتو همیشه در حال تغییره و DEXها هم از این قاعده مستثنی نیستن. هر روز نوآوری های جدیدی اتفاق می افته که قراره تجربه کار با DEXها رو بهتر و راحت تر کنه:

• راه حل های لایه دوم (Layer 2): این راه حل ها مثل پالیگان، آربیتروم (Arbitrum) و آپتیمیزم (Optimism) دارن میان تا مشکل کارمزدهای بالای اتریوم و سرعت پایین تراکنش ها رو حل کنن. این یعنی معاملات سریع تر و ارزون تر روی DEXها.
• ظهور DEXهای Cross-chain: الان بیشتر DEXها فقط روی یه بلاکچین خاص کار می کنن. اما ترند بعدی اینه که DEXهایی بیان که بتونن به شما اجازه بدن بین بلاکچین های مختلف (مثلاً از اتریوم به سولانا) بدون نیاز به پل های جداگانه، ارز جابجا کنید و معامله کنید.
• DeFi 2.0 و نوآوری های جدید: نسل دوم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi 2.0) داره با ایده های جدیدی مثل نقدینگی خودکار (Protocol Owned Liquidity)، وام دهی بدون وثیقه و مشتقات غیرمتمرکز، DEXها رو به مرحله جدیدی می بره.

به طور خلاصه، آینده DEXها بسیار روشنه. با حل چالش های فعلی مثل مقیاس پذیری و کارمزد، این پلتفرم ها می تونن تبدیل به جایگزین اصلی برای صرافی های متمرکز بشن و به همه ما، به خصوص کاربران کشورهای تحریم شده، آزادی مالی واقعی رو هدیه بدن.

جمع بندی انتخاب بهترین صرافی غیر متمرکز

در نهایت، انتخاب بهترین صرافی غیر متمرکز کاملاً به نیازها و سبک کاری شما بستگی داره. اگه دنبال معاملات ساده و امن با کارمزد پایین هستید، پنکیک سواپ یا یونی سواپ روی لایه ۲ (مثل Polygon) می تونه انتخاب عالی باشه.

برای تریدرهای حرفه ای که معاملات فیوچرز و اهرم براشون مهمه، dYdX حرف اول رو می زنه. اگه می خواید همیشه بهترین نرخ رو پیدا کنید و کارمزد کمتری بدید، وان اینچ یه تجمیع کننده نقدینگی فوق العاده است. برای معامله استیبل کوین ها، کرو فایننس بهترین گزینه است و اگه به انعطاف پذیری تو استخرهای نقدینگی علاقه دارید، بالانسر رو فراموش نکنید.

یادتون باشه، تمرکززدایی قدرت رو به شما میده، اما مسئولیت هم با شماست. پس همیشه قبل از هر اقدامی، خوب تحقیق کنید، جوانب احتیاط رو رعایت کنید و با آگاهی کامل وارد دنیای DEXها بشید. اینجوری می تونید با خیال راحت تر و سود بیشتری تو این بازار پرهیجان فعالیت کنید.

سوالات متداول

صرافی غیرمتمرکز کارمزد ندارد؟

نه، صرافی های غیرمتمرکز هم کارمزد دارن، اما فرقشون با صرافی های متمرکز اینه که بیشتر کارمزدها مربوط به «کارمزد شبکه» یا همون Gas Fee هست که برای پردازش تراکنش روی بلاکچین پرداخت میشه، نه به خود صرافی. این کارمزدها بسته به شلوغی شبکه و نوع بلاکچین می تونن متفاوت باشن. برخی DEXها هم کارمزد پلتفرم کوچیکی دارن که برای تأمین نقدینگی یا پاداش تأمین کنندگان نقدینگی استفاده میشه.

آیا DEXها قانونی هستند؟

قانونی بودن DEXها یه بحث پیچیده است و بستگی به قوانین هر کشور داره. چون DEXها هیچ نهاد مرکزی ای ندارن و روی بلاکچین کار می کنن، رگولاتورها هم نمیتونن به راحتی روی اون ها نظارت کنن. در بسیاری از کشورها، هنوز قانون گذاری مشخصی برای DEXها وجود نداره و در یه «منطقه خاکستری» فعالیت می کنن. اما از دیدگاه کاربر، استفاده از اون ها در اکثر نقاط جهان با محدودیت قانونی روبرو نیست، به شرطی که ازشون برای فعالیت های غیرقانونی استفاده نشه.

DEX برای مبتدیان کدام است؟

برای مبتدیان، صرافی هایی مثل پنکیک سواپ (روی بایننس اسمارت چین به خاطر کارمزد پایین و سرعت بالا) و یونی سواپ (به خاطر نقدینگی بالا و رابط کاربری نسبتاً ساده) می تونن گزینه های خوبی باشن. به خصوص یونی سواپ که روی بلاکچین های لایه ۲ هم فعالیت داره و کارمزدش کمتره. این صرافی ها محیط ساده تری دارن و منابع آموزشی بیشتری هم برایشون پیدا میشه.

چگونه ریال را به DEX منتقل کنیم؟

راستش را بخواهید، نمی توانید مستقیماً ریال را به DEX منتقل کنید. برای این کار، باید ابتدا ریال خود را از طریق یک صرافی متمرکز داخلی (مثل نوبیتکس یا والکس) به یک ارز دیجیتال با ثبات مثل تتر (USDT) تبدیل کنید. سپس، تتر خریداری شده را به کیف پول شخصی خود (مثل متامسک یا تراست والت) انتقال دهید. بعد از این مرحله، می توانید کیف پولتان را به DEX مورد نظر وصل کنید و تتر را به هر ارز دیجیتال دیگری که می خواهید تبدیل کنید.

آیا صرافی های غیرمتمرکز نیاز به احراز هویت دارند؟

نه، اکثر صرافی های غیرمتمرکز به احراز هویت (KYC) نیازی ندارند. این یکی از بزرگترین مزایای آن هاست، به خصوص برای کاربران ایرانی. شما فقط با اتصال کیف پول دیجیتال خود به پلتفرم می توانید به راحتی معامله کنید. اطلاعات شخصی شما کاملاً ناشناس باقی می ماند.

آیا می توانم با IP ایران از DEX استفاده کنم؟

بیشتر صرافی های غیرمتمرکز به طور فنی محدودیتی برای IP ایران ندارند، چون هیچ سرور مرکزی برای فیلتر کردن IPها وجود ندارد. اما گاهی اوقات ممکن است بخش های خاصی از وب سایت یا API آن ها به دلیل استفاده از سرویس های شخص ثالث خارجی، برای IP ایران مسدود شده باشد. در این صورت، استفاده از یک VPN امن و با IP ثابت توصیه می شود تا دسترسی شما بدون مشکل باشد و ریسک مسدود شدن حساب به حداقل برسد.