تاریخچه معاملات در هات بیت

هات بیت، یک زمانی اسم و رسمی برای خودش داشت، مخصوصاً بین ما ایرانی ها که دنبال صرافی های خارجی بودیم که دردسرهای احراز هویت نداشته باشند، اما حالا دیگه نیست و دفترش برای همیشه بسته شد. می خوایم ببینیم این صرافی از کجا شروع کرد، چه مسیر معاملاتی رو طی کرد و چطوری به ته خط رسید. درک تاریخچه معاملات در هات بیت به ما کمک می کنه تا از گذشته درس بگیریم و با چشمان بازتری به سراغ صرافی های ارز دیجیتال بریم.

داستان هات بیت فقط روایت یک صرافی نیست؛ قصه میلیون ها کاربره که در بازارهای پر فراز و نشیب کریپتو، رویاهای کوچیک و بزرگشون رو دنبال می کردند. این مقاله سفر هات بیت رو از روزهای اول تا لحظه خداحافظی، موشکافی می کنه. برای کسانی که دلشون هنوز تو هات بیت جا مونده، اونایی که می خوان از تاریخ صرافی ها سر دربیارن، یا حتی اونایی که تازه وارد بازار شدن و اسم هات بیت رو تو لیست های قدیمی می بینن، این بررسی جامع می تونه حسابی کارساز باشه و دید روشن تری بهشون بده.

تولد هات بیت و بنیان های معاملات اولیه (۲۰۱۸ – ۲۰۱۹)

داستان هات بیت مثل خیلی از پروژه های کریپتویی دیگه، از یه ایده شروع شد. یه ایده برای ساختن پلتفرمی که بتونه بخش بزرگی از بازار ارزهای دیجیتال رو پوشش بده و دسترسی به پروژه های مختلف رو برای کاربرا راحت تر کنه. بیایید با هم به سال ۲۰۱۸ برگردیم، سالی که هات بیت متولد شد.

سال تأسیس و چشم انداز هات بیت

هات بیت در سال ۲۰۱۸، یعنی درست زمانی که بازار کریپتو حسابی داغ بود و تب و تاب زیادی داشت، متولد شد. این صرافی توسط یه تیم متخصص و باتجربه در زمینه ارزهای دیجیتال، تو هنگ کنگ و استونیا پایه گذاری شد، البته دفتر مرکزی اصلیشون تو شانگهای چین قرار داشت. هدف اصلیشون این بود که یک صرافی امن، پایدار و پرسرعت برای معامله گرها بسازن. اما فراتر از این، می خواستن پروژه های نوپا و کمتر شناخته شده رو هم لیست کنن تا کاربرا بتونن از فرصت های جدید بازار استفاده کنن.

آغاز به کار و اولین قدم ها در معاملات

همین که هات بیت کارش رو شروع کرد، خیلی زود تونست توجه ها رو به خودش جلب کنه. پلتفرم معاملاتی اسپات (Spot Trading) اون ها با یه رابط کاربری ساده و کاربرپسند، تونست کلی از معامله گرها رو جذب کنه. فکرشو بکنید، تو اون شلوغی بازار، یه صرافی پیدا بشه که بتونی راحت توش کلی جفت ارز معاملاتی پیدا کنی و خرید و فروش انجام بدی! اولش با جفت ارزهای اصلی مثل BTC/USDT یا ETH/USDT شروع کردن، ولی خیلی زود تعدادشون رو زیاد کردن و کلی آلت کوین رو هم به لیستشون اضافه کردن. حجم معاملات اولیه شاید خیلی چشمگیر نبود، اما کم کم هات بیت داشت برای خودش تو بازار جایی باز می کرد.

چالش ها و انتقادات اولیه

خب، هر شروعی چالش های خودش رو داره. سال ۲۰۱۸ برای هات بیت هم بی دردسر نبود. مثل خیلی از صرافی های نوظهور، هات بیت هم با یه سری انتقادات و شبهات روبرو شد. یه سری نگرانی ها در مورد امنیت پلتفرم و شفافیت عملیاتی پیش اومد. تیم هات بیت تلاش کرد تا به این انتقادات پاسخ بده و با بهبود زیرساخت های امنیتی و افزایش شفافیت، اعتماد کاربرا رو دوباره به دست بیاره. این حوادث اولیه، درسی برای هات بیت بود که باید روی امنیت و پایداریش بیشتر کار کنه، و البته نشون داد که تو بازار کریپتو، اعتماد مثل گنج می مونه.

دوران رشد، توسعه ویژگی ها و نوآوری در معاملات (۲۰۱۹ – ۲۰۲۲)

اگه هات بیت تو سال های اولش مثل یه نوزاد تازه متولد شده بود که تازه راه می رفت، تو این دوره دیگه حسابی جون گرفته بود و داشت می دوید! این سه سال، اوج شکوفایی هات بیت و زمانی بود که تونست کلی ویژگی جدید رو به کاربراش ارائه بده و جایگاه خودش رو تو بازار کریپتو محکم تر کنه.

گسترش دامنه معاملات و محصولات

تصور کنید یه مغازه کوچیک، یهو تبدیل بشه به یه هایپرمارکت بزرگ! هات بیت تو این دوره همین کار رو کرد. تعداد جفت ارزهای معاملاتی رو به طرز شگفت انگیزی افزایش داد و به بیش از ۱۵۰۰ جفت ارز رسوند. این یعنی شما می تونستید تقریباً هر آلت کوینی که فکرش رو می کردید، تو هات بیت پیدا کنید و معامله کنید. از بیت کوین و اتریوم گرفته تا پروژه های کوچیک تر و جدید که تازه وارد بازار شده بودند. این تنوع، هات بیت رو به پاتوق اصلی کسانی تبدیل کرد که دنبال فرصت های جدید و کمتر دیده شده بودن.

علاوه بر این، هات بیت فقط به معاملات ساده اسپات بسنده نکرد و انواع سفارشات پیشرفته مثل Limit Order (سفارش محدود)، Market Order (سفارش بازار) و Stop-Limit Order (سفارش حد ضرر) رو هم اضافه کرد. این قابلیت ها به تریدرهای حرفه ای تر اجازه می داد تا با استراتژی های پیچیده تری وارد بازار بشن و ریسک هاشون رو بهتر مدیریت کنن. البته هات بیت مثل بعضی صرافی ها، معاملات فیوچرز (Futures Trading) گسترده یا مارجین رو به شکل برجسته ای ارائه نمی داد، بیشتر تمرکزش روی بازار اسپات و آلت کوین ها بود.

نوآوری ها در خدمات معاملاتی

هات بیت یه ویژگی خاص و منحصربه فرد داشت که اون رو از بقیه صرافی ها متمایز می کرد: «سود سپرده فعلی» (Current Deposit Income). یادتونه؟ هات بیت اولین صرافی ای بود که به کاربراش سود روزانه روی دارایی هایی که تو کیف پولشون نگه می داشتن، پرداخت می کرد! این سوددهی بدون قفل شدن توکن ها و بدون نیاز به استیکینگ پیچیده، کلی کاربر رو جذب خودش کرد. شما فقط کافی بود توکن هاتون رو تو هات بیت نگه می داشتید و هر روز یه سود کوچیک به حسابتون واریز می شد. این قابلیت، واقعاً یه نوآوری بود و باعث شد خیلی ها هات بیت رو برای نگهداری دارایی هاشون انتخاب کنن.

در کنار این ها، هات بیت روی امنیت هم خیلی کار کرد. ارائه کیف پول های آنلاین امن که از کلیدهای خصوصی آفلاین استفاده می کردن، نشون می داد که اونا به فکر سرمایه کاربراشون هستن. این رویکرد دوگانه، یعنی هم نوآوری تو سوددهی و هم تمرکز روی امنیت، هات بیت رو حسابی بین کاربرا محبوب کرده بود.

افزایش پایگاه کاربران و حجم معاملات

همین ویژگی ها و تنوع بالا باعث شد که هات بیت مثل موشک رشد کنه! تو این سال ها، تعداد کاربران هات بیت به بیش از ۷ میلیون نفر تو بیش از ۱۷۰ کشور دنیا رسید. جالب اینجاست که ۹۰ درصد این کاربرا غیر چینی بودن که نشون می داد هات بیت چقدر تونسته تو بازارهای بین المللی جای خودش رو باز کنه. حجم معاملات روزانه هم به طرز چشمگیری بالا رفت و هات بیت به یکی از بازیگرهای مهم تو بازار آلت کوین ها تبدیل شد.

توکن HTB، توکن بومی هات بیت، هم نقش مهمی تو این رشد داشت. کاربرا با استفاده از HTB می تونستن از تخفیف تو کارمزد معاملات بهره مند بشن. کارمزدهای Taker (سفارش گیرنده) و Maker (سفارش گذار) تو هات بیت از ۰.۰۱ درصد تا ۱ درصد متغیر بود، اما اگه از توکن HTB استفاده می کردید، این کارمزدها حسابی پایین می اومد (تا ۰.۰۵ درصد برای هر دو مدل). این سیاست هوشمندانه، باعث افزایش استفاده از توکن HTB و در نتیجه، رونق بیشتر خود صرافی شد. هات بیت حتی امکان سپرده گذاری ۲۲ رمز ارز پایه رو هم فراهم کرده بود و برای واریز توکن ها هیچ کارمزدی نمی گرفت، فقط برای برداشت رمز ارز کارمزد بلاکچین رو از کاربر دریافت می کرد.

هات بیت اولین صرافی ارز دیجیتال در جهان بود که به کاربرانش سود سپرده روزانه پرداخت می کرد، بدون اینکه دارایی هایشان قفل یا مسدود شوند؛ ویژگی ای که در زمان خود واقعاً نوآورانه محسوب می شد و کاربران زیادی را به سمت این پلتفرم جذب کرد.

نشانه های افول، تعلیق و بی ثباتی (۲۰۲۲ – خرداد ۱۴۰۲)

اما خب، هیچ صعودی بی انتها نیست و هیچ بازاری هم همیشه سبز نمی مونه. بعد از سال ها رشد و درخشش، کم کم سایه های ابهام و بی ثباتی روی هات بیت افتاد. سال ۲۰۲۲ شروعی برای دوران سختی های این صرافی بود که نهایتاً به تعطیلی اون منجر شد.

تشدید چالش های عملیاتی

اواخر سال ۲۰۲۲ و اوایل ۲۰۲۳، زمزمه هایی از مشکلات تو هات بیت به گوش می رسید. کاربران گزارش هایی از تاخیر تو برداشت ها، یا گاهی اوقات اختلالات فنی غیرمنتظره می دادند. این ها می تونست نشانه های اولیه از چالش های بزرگ تری باشه که صرافی باهاش دست و پنجه نرم می کرد. حملات سایبری کوچیک تر یا مشکلات داخلی که شاید خیلی علنی نمی شدند، کم کم داشتند زیرساخت های هات بیت رو فرسوده می کردند. همینطور، تغییرات تو سیاست ها و محدودیت هایی که برای کاربرا، مخصوصاً ما ایرانی ها اعمال شد، نشونه این بود که اوضاع داره پیچیده تر میشه.

همه این ها باعث شد که یه جور بی اعتمادی کوچیک بین کاربرا شکل بگیره. بالاخره وقتی می بینی یه صرافی که قبلاً خیلی راحت بود، حالا داره سخت گیری می کنه یا برداشت هاتون با تاخیر انجام میشه، نگرانی به جونتون میفته، درسته؟

مسدود شدن دارایی ها و تعلیق فعالیت ها

و بالاخره خبر بد از راه رسید. تو اوایل سال ۲۰۲۳، هات بیت رسماً اعلام کرد که فعالیت هاش رو به حالت تعلیق درمیاره! دلیلش؟ «تحقیقات در حال انجام»! این جمله برای هر کسی که تو بازار کریپتو فعاله، زنگ خطر بزرگیه. با این اعلامیه، دارایی های خیلی از کاربرا مسدود شد و دیگه امکان معامله یا برداشت وجود نداشت. واقعاً شوک بزرگی بود برای میلیون ها کاربر هات بیت، از جمله خیلی از ایرانی ها.

عدم شفافیت در مورد این تحقیقات و اینکه دقیقاً چی شده، حسابی کاربرا رو تو بلاتکلیفی گذاشت. انگار که تو یه کشتی نشسته ای و ناخدا بگه «موتور از کار افتاده، اما نگران نباشید!» اما توضیحی نده که چرا و چطوری! این اتفاق، تاثیر مخربی روی معاملات فعال و دارایی های کاربرا گذاشت و عملاً اونا رو تو وضعیت انتظار و سردرگمی قرار داد.

تعطیلی رسمی و پیامدهای آن (خرداد ۱۴۰۲)

خبری که نباید می رسید، بالاخره رسید. بعد از مدت ها تعلیق و بلاتکلیفی، هات بیت بالاخره پرده رو پایین کشید و مهر پایان رو به فعالیت هاش زد. این اتفاق تو خرداد ۱۴۰۲ (حدود می ۲۰۲۳) اعلام شد و پرونده یک صرافی محبوب رو برای همیشه بست.

اعلامیه نهایی تعطیلی و دلایل آن

۱ خرداد ۱۴۰۲، روزی بود که تیم هات بیت رسماً اعلام کرد که دیگه نمی تونه به فعالیتش ادامه بده. دلایلشون هم کم نبود و یه لیست بلندبالا بود از مشکلاتی که بهشون برمی خوردند. از جمله: ورشکستگی صرافی های بزرگ دیگه تو بازار کریپتو که اعتماد رو از بین برده بود، خروج مداوم دارایی ها از صرافی های متمرکز (یعنی مردم دیگه نمی خواستن پولشون رو تو صرافی نگه دارن)، تشدید قانون گذاری ها و مقررات سختگیرانه دولت ها، حملات سایبری که هزینه های امنیتی رو سرسام آور کرده بود و در نهایت، ناتوانی خودشون تو مدیریت این همه ریسک. راستش رو بخواهید، وقتی یه صرافی میگه دیگه نمی تونیم امنیت سرمایه شما رو تضمین کنیم، یعنی واقعاً به آخر خط رسیدن.

فرآیند بازپس گیری سرمایه (Claim)

بعد از اعلام تعطیلی، یه امید کوچیک برای کاربرا به وجود اومد: فرآیند Claim یا همون بازپس گیری سرمایه. هات بیت اعلام کرد که کاربرانی که دارایی شون تو صرافی گیر کرده، می تونن از طریق این فرآیند اقدام کنن و خسارت بگیرن. اما خب، اینم دردسرهای خودش رو داشت. اولاً، قرار بود مبالغ رو در قالب توکن های HTB یا USDC واریز کنن، که خب مشخص نبود چقدر طول می کشه و با چه نرخی. ثانیاً، یه مهلت زمانی برای این کار گذاشته شد (تا ۳۱ خرداد ۱۴۰۲) و کسانی که دیر می جنبیدن، ممکن بود کلاً بی پول بمونن.

ورود به بخش Claim معمولاً از طریق سایت هات بیت و وارد کردن آدرس یک کیف پول آربیتروم انجام می شد تا خسارت به اونجا واریز بشه. اما هنوز هم برای خیلی ها این فرآیند پر از ابهام و چالش بود. اینکه چقدر طول می کشه، چقدر به دستشون می رسه و آیا اصلاً ارزش اون چیزی که از دست دادن رو داره یا نه، سوالاتی بود که جواب مشخصی براشون وجود نداشت.

تیم هات بیت اعلام کرده بود که ۱۲ میلیون دلار دارایی به شکل USDC و HTB برای پرداخت خسارات داره. اما خب، برای میلیون ها کاربر و دارایی های به مراتب بیشتر، این مبلغ خیلی ناچیز به نظر می رسید. متأسفانه، برای خیلی ها، این فرآیند Claim فقط یه نماد از ضرر و زیان بود و نه یه راه حل کامل.

درس های آموخته شده از تعطیلی هات بیت

تعطیلی هات بیت، مثل یه زلزله کوچیک تو بازار کریپتو بود که درس های بزرگی رو به همه یاد داد:

• تخم مرغ ها رو تو یه سبد نذارید: هیچ وقت تمام دارایی هاتون رو تو یه صرافی متمرکز نگه ندارید. همیشه بخشی از سرمایه تون رو تو کیف پول های شخصی و امن مثل ولت های سخت افزاری یا نرم افزاری معتبر نگه دارید.
• تحقیق، تحقیق، تحقیق: قبل از اینکه تو هر صرافی سرمایه گذاری کنید، حسابی تحقیق کنید. سابقه، امنیت، تیم توسعه دهنده و نظرات کاربرا رو بررسی کنید.
• به قانون گذاری ها توجه کنید: دنیای کریپتو هنوز کاملاً قانونی و شفاف نیست. تغییرات تو قوانین می تونه هر لحظه سرنوشت یه صرافی رو عوض کنه.
• صرافی های معتبر و بومی رو در نظر بگیرید: برای ما ایرانی ها که دسترسی به خیلی از صرافی های بزرگ نداریم، استفاده از صرافی های داخلی معتبر و با احراز هویت الزامی، می تونه گزینه امن تری باشه تا حداقل از نظر قانونی دستمون باز باشه.

نتیجه گیری: میراث هات بیت در تاریخ کریپتو

خب، رسیدیم به پایان داستان هات بیت. از اون روزهای پرشور و هیجان انگیز سال ۲۰۱۸ که با کلی امید و آرزو شروع به کار کرد، تا اوج محبوبیت و نوآوری تو سال های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ و در نهایت، سقوط تلخ و تعطیلی در خرداد ۱۴۰۲. هات بیت یه صرافی بود که خیلی ها، مخصوصاً ما ایرانی ها باهاش کلی خاطره داریم؛ از خرید اولین آلت کوین ها گرفته تا استفاده از اون ویژگی جذاب «سود سپرده روزانه» که هیچ صرافی دیگه ای اون موقع نداشت.

هات بیت نشون داد که تو بازار پرنوسان و پرریسک کریپتو، حتی محبوب ترین ها هم می تونن یه روز از پا دربیان. دلایلی مثل ورشکستگی های زنجیره ای تو بازار، مقررات سختگیرانه، حملات سایبری و ناتوانی تو مدیریت ریسک، همه دست به دست هم دادن تا این صرافی رو به تعطیلی بکشونن. این اتفاق، تلنگر بزرگی برای همه بود که هیچ وقت امنیت دارایی هامون رو شوخی نگیریم و همه تخم مرغ هامون رو تو یه سبد نذاریم.

میراث هات بیت تو تاریخ کریپتو، هم یه داستان موفقیت زودگذر از یه صرافی پیشروئه و هم یه نمونه بارز از ریسک هایی که صرافی های متمرکز باهاش روبرو هستن. این صرافی شاید دیگه نباشه، اما درس هایی که ازش گرفتیم، می تونه راهنمای خوبی برای آینده ما تو دنیای ارزهای دیجیتال باشه. پس، همیشه هوشیار باشید، تحقیق کنید و امنیت سرمایه تون رو در اولویت قرار بدید.